بخشی از مقاله
چکیده
امروزه در اقتصاد کشورهای در حال توسعه، شرکتهای کوچک و متوسط نقش موثری ایفا می کنند. از طرف دیگر، فناوریهای نوینی مانند فناوری اطلاعات، مبنایی برای کارآفرینی و ایجاد شرکتهای کوچک و متوسط حوزه فناوری اطلاعات شده ا ست و توجه دولتها را برای تو سعه فناوری اطلاعات از طریق شرکتهای کوچک و متو سط به خود جلب نموده ا ست. تحقیق حا ضر با برر سی شرایط و ویژگی های خاص ک شور ایران ، به شنا سایی عوامل حیاتی موفقیت ا ستقرار تعامل پذیری پایدار این شرکتها به عنوان یکی از الزامات و پیش فرض های اساسی توسعه و فعالیت آنها پرداخته است.
تحقیق، کیفی است و هدف اصلی آن، شناسایی عوامل حیاتی موفقیت استقرار تعامل پذیری پایدار شرکت های کوچک و متوسط حوزه فناوری اطلاعات در ایران است. راهبرد پژوهش، تئوری داده بنیاد است. یافته ها نشان می دهند که تعامل پذیری، یکپارچگی سیستمها، بازمهندسی و اصلاح فرآیندهای کسب و کار، توانمند سازی نیروی انسانی، وجود درک مشترک از مسایل و چالشهای سازمان، کمیته راهبری تعامل پذیری پایدار، مدیریت پروژههای سازمان، اصلاح ساختار سازمانی و تطبیق پذیری از مهمترین عوامل حیاتی موفقیت استقرار تعامل پذیری پایدار شرکت های کوچک و متوسط حوزه فناوری اطلاعات در ایران است.
-1 مقدمه
یکی از ارکان اصلی موثر بر توسعه و پیشرفت جوامع امروزی، توجه به شرکت های کوچک و متوسط است که از اساسی ترین و حیاتی ترین واحدهای فعال در قسمتهای مختلف جوامع امروزی می باشند. از طرف دیگر, در دو دهه اخیر با ظهور فنآوریهای جدید بر اهمیت نقش واحدهای کوچک و متوسط در ساختار صنعتی کشورها افزوده شده است. در واقع، به عنوان پایه و اساس بیشتر اقتصادهای در حال توسعه، SME1 ها به عنوان هدف اولیه برای اقدامات دولت در ارتباط با توسعه در نظر گرفته شدهاند
نهادها و برنامههای خاصی توسط بیشتر دولت ها در راستای کمک به واحدهای کوچک و متوسط سازمان دهی شده اند. توسعه این بخش می تواند مزایای بسیاری برای جوامع داشته باشد و ضرورت توجه به امر سیاستگذاری مدون بخش دولتی در سطوح منطقه ای، ملی و بین المللی احساس می شود. هر کشور بر مبنای اهداف تعیین شده برای SME ها، استراتژی هایی را برای رشد و توسعه انتخاب کرده است. در استفاده از هر یک از این استراتژیها در کشور ایران نیز میبایست به مبنای انتخاب این استراتژی در کشورهای دیگر توجه شود. این امر در هنگام تقلید سیاست های کشورهای پیشرفته به کشور های در حال توسعه حادتر می باشد
در بسیاری از کشور ها این نکته مهم به چشم میخورد که برای رشد این شرکت ها، می بایست سایر ابعاد ساختار اقتصادی کشور نیز همزمان اصلاح شود. از سوی دیگر بیشتر تئوری های سنتی را نمی توان به بخش های به شدت دانش محور مثل ICT تعمیم داد . - Saarenketo, et al., 2004 - این مشکلات در الگوبرداری کورکورانه می توانند در حوزه های زبان، انتقال مفهوم، در نظر گرفتن زمینه های بروز خط مشی ها، مشکلات تولید و تمرکز روی مشتری باشند
تحقیق حاضر نیز به منظور پاسخگویی به همین نیاز، با بررسی شرایط و ویژگی های خاص SME های کشور در حوزه فناوری اطلاعات، سعی در شناسایی عوامل حیاتی موفقیت استقرار تعامل پذیری پایدار شرکت های کوچک و متوسط حوزه فناوری اطلاعات دارد . بر این اساس، سوال اصلی این تحقیق به این شکل مطرح می شود که عوامل حیاتی موفقیت استقرار تعامل پذیری پایدار شرکت های کوچک و متوسط حوزه فناوری اطلاعات در ایران کدامند؟
-2 بررسی جایگاه SME های حوزه فناوری اطالعات
دراین قسمت، اهمیت و ویژگی های SME حوزه فناوری اطلاعات، جایگاه SME های حوزه فناوری اطلاعات در ایران و قوانین، سیاست های کلان و استراتژی های مرتبط بررسی خواهد شد.
-2-1 تعریف SME
در ارتباط با SMEها، هیچ گونه تعریف جهانشمولی که به طور گسترده مورد تائید قرار گرفته باشد، وجود ندارد - Mutula .and Brakel, 2006 - به عنوان مثال تعریف پذیرفته شده کشورهای سازمان اقتصادی همکاری و توسعه بر اساس رقم کارکنان و شامل شرکت های با کمتر از 500 نفر می باشد - . - OECD, 2004 از طرف دیگر در قوانین کشورهای جنوب آفریقا، شرکت هایی SME معرفی شده اند که کمتر از 100 الی 200 نفر کارمند داشته باشند
در مصر، سه معیار تعداد کارکنان، درآمد های ثابت و درآمد سالانه برای SMEها تعیین شده است - . - Rizk, 2004 در تحقیقی ویژگی های شرکت های کوچک حوزه فناوری اطلاعات داشتن از یک تا 49 کارمند بوده است - . - Mutula and Brakel, 2006 اخیرا کمیسیون اروپا، SME را به عنوان شرکتهایی که کمتر از 250 نفر کارکنان دارند و گردش مالی آنها کمتر از 250میلیون یورو است، در نظر گرفته است
در قبرس شرکت هایی را SME می نامند که تعداد کارکنان آنها کمتر از 50 نفر باشد - . - Lisaniler, 2004 چگونگی تعریف SMEها معمولاً به ابعاد و ساختار مشاغل در اقتصاد مورد بررسی بستگی دارد. البته رایجترین ابزار به کار رفته جهت ارزیابی، تعداد کارکنان است، که دلیل آن نیز سادگی و سهولت جمعآوری اطلاعات می باشد - . - Fink,2006 در تحقیق حاضر با توجه به بررسی های انجام گرفته و به دلیل نوپا بودن و محدود بودن فعالیت ها و بلوغ کسب و کار این شرکت ها در صنعت فناوری اطلاعات، معیار داشتن کمتر از 50 تن از کارکنان در نظر گرفته شده است.
-2-2 اهمیت و ویژگی های SME فناوری اطالعات
بی تردید، یکی از اساسی ترین و حیاتی ترین بخشهای موجود در اقتصاد جوامع، SME ها هستند. کسب و کار های کوچک، زیربنای بخش اقتصاد را بازنمایی می کنند - . - Hausman, 2005 همچنین در آفریقا, سنگاپور, مالزی و ژاپن مشاهده شده است که موتور واقعی رشد اقتصادی بخش SME می باشد - . - Ekwulugo, 2006, Huin, et al., 2003 نزدیک به نیمی از تولید ناخالص داخلی آمریکا قابل استناد به کسب و کار های کوچک است که %58 استخدام ها را به خود اختصاص داده اند
یکی از مزیت های کسب و کار کوچک بوروکراسی کم و توانایی پاسخ نوآورانه به نیازهای محیط است که موجب بهبود اعتماد سازمانی، ارتباطات و در نتیجه نوآوری شوند - Olson, et al., 1995, Sivades and Dwyer, .2000, Dahl and Moreau, 2002 - این شرکت ها با ایجاد رابطه نزدیک با مشتریان، می توانند مزیت رقابتی ایجاد کنند
- Hausman & Fontenot, 1999, Bommer and Jalajas, 2004, Tanabe and Watanabe, 2005, .Fairtlough, 1996 - از سوی دیگر, موفقیت SMEهای با تکنولوژی برتر اغلب بر اساس دانش کسب و کار و کارکنان با مهارت بالا است
شواهد نشان داده اند که SMEهای فعال در حوزه بین الملل نسبت به شرکتهای داخلی، گرایش به رشد سریع تر و پویاتری دارند ومی تواند موجب افزایش درآمد و بهره وری در یک منطقه شوند - Knight, 2001, Gibb, 2006 - این امر در مناطق گوناگونی نظیر ایتالیا - Piore and Sabel, 1984 - ، آلمان- - Meyer Stamer and Waltring, 2000 - و چین - - Gibb and Li, 2003 به اثبات رسیده است.
از سوی دیگر صنعت ICT یکی از سریع ترین رشد های بخش های صنعتی را دارد و انتظار می رود این روند - حداقل در بازار اروپا - ادامه پیدا کند - EITO, .1999 - اندازه بازار جهانی صنعت ICT در سال 2001 بیش از 2151 میلیارد دلار تخمین زده شده است - EITO, 2001 - و به عنوان محرک برای افزایش بهره وری و کیفیت خدمات به صورت مجازی در همه بخش های صنعتی و خدمات عمومی تلقی می شود - . - EU ICT task force report , 2006 به این ترتیب این شرکت ها دارای نقشی حیاتی در زمینه رشد و توسعه هستند و تلاش و سرمایه گذاری دولت در زمینه ارتقای آنها منجر به تحرک و پیشرفت در تمام ابعاد جامعه خواهد گردید.
-2-3 بررسی قوانین موجود در ارتباط با SME های IT
با وجود محرز بودن اهمیت و نقش SMEها در تو سعه ک شورهای مختلف, توجه کافی به این مهم در ک شور ما صورت نگرفته است. این در حالی است که مطابق قانون اساسی، دولت موظف است از توسعه شرکت های کوچک و نوپا حمایت نماید - قانون ا سا سی جمهوری ا سلامی ایران ،ا صول سوم. بی ست و ه شتم و چهل و سوم - . از طرف دیگر, در چ شمانداز 20 سال ه جمهوری اسلامی ایران, "کشور برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فن آوری متکی بر سهم برتر منابع انسانی " خواهد بود.
همچنین در مورد دستیابی بر جایگاه اول منطقه ای نیز تاکید بر جنبش نرم افزاری و تولید علم بوده است - چشمانداز 20 ساله جمهوری اسلامی ایران - . همچنین در سیاستهای کلی نظام مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام، در ارتباط با توسعه فناوری، تقویت عزم ملی برای رشد و توسعه فناوری، سیاستگزاری و تدوین برنامه های راهبردی ، تعیین اولویت در حمایت از فناوری، تاکید بر تربیت نیروی ان سانی کارآمد، ا صلاح و تکمیل قوانین و مقررات، حمایت از مالکیت معنوی و ب ستر سازی برای تو سعه تحقیقات و نوآوری در زمینه های مختلف، تقویت همکاری های بین المللی و تقویت زیرساختها و ظرفیتهای ملی فناوری در کشور و تبیین و ترویج مبانی فرهنگی توسعه فناوری به چشم می خورد
در سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز افزایش رقابت پذیری در اقتصاد ملی و افزایش سهم بخشهای خصوصی در اقتصاد ملی توصیه شده است
