بخشی از مقاله
چکیده
عوامل متعدد و متنوعی در برقراری و ایجاد نظم و امنیت شهری تأثیرگذار هستند. از جمله این عوامل میتوان به عوامل محیطی، فضایی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ... اشاره کرد. اهمیت این عوامل زمانی مشخص میشوند که بپذیریم ناامنی در بستری از مجموعهای از این عوامل اتفاق میافتد.
امنیت و احساس امنیت، دارای نقش اساسی در رضایتمندی و آسایش شهروندان و مطلوبیت زندگی در قالب توسعهی پایدار انسانی و شاخصی برای کیفیت زندگی آنان، به شمار میآید. لذا در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و تحلیل عوامل مرتبط با احساس امنیت در شهر گرگان انجام گرفته است.
دادههای جمع آوری شده از در نرمافزار تحلیل آماری Spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته که نتایج به دست آمده از تحلیل مسیر برای بررسی عوامل موثر بر احساس امنیت در محدوده مورد مطالعه استفاده شده است که نتایج نشان میدهد که عامل مهاجرت با ضریب Beta معادل 0,904 و سپس عامل وضعیت اقتصادی و اجتماعی با ضریب Beta معادل 0,363 دارای بیشترین تأثیر بر روی احساس امنیت شهروندان در محدوده مورد مطالعه بودهاند.
.1 مقدمه
امنیت1 در هر اجتماعی از موضوعات مهم به شمار میآید - یزدانی، - 49 :1389 و به دفاع یا حفاظت از خود، خانواده، دوستان و اموال گفته میشود که به معنای گستردهتر به مفهوم حفاظت جامعه و ارزشها و نهادهای داخلی آن در برابر تهدیدات داخلی و خارجی یا تهدیداتی است که بقای رژیمها و نظام شهروندی و شیوه زندگی افراد جامعه را مختل میسازد و موجودیت آنها را به خطر میاندازد
امنیت به واسطه اینکه همواره از دغدغه های بشری در طول تاریخ بوده است، پیوسته در نظریات متفکران و علما قابل پیگیری و شناسایی است
احساس امنیت با طرح مسائلی چون جامعه خطرپذیر، امنیت وجودی و امنیت ذهنی و رفاه اجتماعی، پس از دهه 60 میلادی در قرن بیستم وارد مطالعات تجربی شد و مطالعات و پژوهش های متعددی با سنجش موقعیت خطرزا به اندازه گیری و سنجش احساس امنیت پرداختند
برقراری امنیت منوط به رهایی نسبی از تهدید و بهرهگیری از فرصتهاست - خلیلی، . - 448 : 1381 امنیت و احساس امنیت، دارای نقش اساسی در رضایتمندی و آسایش شهروندان و مطلوبیت زندگی در قالب توسعهی پایدار انسانی و شاخصی برای کیفیت زندگی آنان، به شمار می آید به گونهای که مازلو - 1943 - بیان میکند که امنیت، دیگر نیازهای اساسی انسان را - مانند عشق و تعلق داشتن، اعتماد به نفس و خودشکوفایی - تحت الشعاع قرار می دهد
از سوی دیگر، احساس ناامنی، خشونت و یا بی نظمی زیاد در محیط محله میتواند به طور مستقیم و غیرمستقیم، احساس پریشانی، ناتوانی و ترس را افزایش دهد - مایر، . - 811 : 2010 هدف از پژوهش حاضر، تحلیل و بررسی عوامل مرتبط با احساس امنیت در مناطق شهری در شهر گرگان میباشد که با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و پیمایش میدانی صورت گرفته است.
.2 مبانی نظری
طی دهههای اخیر، جامعه شهری رشد چشمگیری داشته است؛ بنابراین امنیت یکی از شاخصههای کیفی زندگی به شمار میآید. کلانشهرها به دلیل تراکم بالای جمعیت، تحولات اجتماعی - نظیر مهاجرپذیر - و اقتصادی زیادی دارند. این تحولات سبب شده تا مفاهیمی مانند امنیت اقتصادی ذهنیت ناامنی در جامعه به ویژه ناامنی در خیابانها و فضاهای عمومی و سایر تهدیدها درباره سلامت شهروندان را افزایش دهد
از سویی، افزایش جرم و ناهنجاریهای اجتماعی و پیامدهای ناشی از آن، از جمله ناامنی در عصر کنونی، به ویژگی عمومی کلانشهرها تبدیل شده است
بنابراین، نیاز به امنیت، همواره از بنیادیترین نیازهای انسان در جامعه بشری به شمار میرود. مبحث امنیت از نظر روانشناسی به خصوص در بهداشت روانی و در آسیبشناسی روانی اهمیت بسیار دارد. آرامش، رشد، شکوفایی انسان، بروز همه استعدادها و خلاقیتها و نیل به همه کمالات انسانی در سایه امنیت به دست میآید
امنیت، احساس آرامش و اطمینان از عدم تعرض به جان، مال و سایر حقوق انسان است. این ارزش انحصاری، یکی از ضرورتهای زندگی فردی و جمعی است. در زمانهای گذشته، حصارهای اطراف شهرها و خندقهای اطراف آنها حریم امنی را برای شهر و ساکنان آن ایجاد میکند
امروزه با هرچه گسترده و درهم تنیدهتر شدن جوامع، موضوع امنیت ابعاد گسترده و پیچیدهای یافته است. امنیت که از اصلیترین عوامل پایداری جوامع امروزی به شمار میآید همواره از بنیادیترین نیازهای بشر بوده است، بنابراین شناخت و کنترل امنیت در شهرها مستلزم نگاه دقیق و همه جانبهای است تا از آن طریق بتوان ابعاد گوناگون امنیت را درک کرد و به کشف ارتباط های پنهان میان آن ابعاد در سطوح مختلف پرداخت
فضاهای شهری به عنوان بسترهای زندگی و فعالیت شهروندان باید بتوانند با توجه به شباهتها و تفاوتهای میان افراد و گروههای سنی و اجتماعی و جنسی، محیطی امن و سالم و پایدار و جذاب را برای همه افراد فراهم سازند و نیازهای تمام اقشار اجتماعی به شکلی مناسب برطرف سازد و پاسخگوی حداقل نیازها باشند
شکل :2 مدل عناصر و عوامل مرتبط با احساس امنیت
احساس امنیت را میتوان در امان بودن یا در امان حس کردن خود از تهدید تعریف نمود. در مقابل احساس ناامنی و ترس بر وضعیتی دلالت دارد که در آن افراد با محیط تهدید کننده مواجه هستند. این احساس امنیت را میتوان متأثر از عواملی از جمله سرمایه اجتماعی، نیروی انتظامی، عملکرد رسانه ها، فضای سبز و پایگاه اجتماعی اقتصادی دانست. شاخص ها و مولفه های زیادی برای احساس امنیت ذکر شده است که شکل شماره 2 نشان دهنده مهم ترین این شاخص ها می باشد.
