بخشی از مقاله
چکیده
یکی از راههای ارتقای صنعت فرش ترکمن و ایجاد شغل و توسعه صادرات توسط این صنعت ، ایجاد شرکتهای تعاونی فرش است که اقدامات لازم توسط دولت می تواند نقش اساسی داشته باشد. تعاونی ها می توانند با آموزشهای لازم به فرش بافان و ایجاد کارگاههای قالیبافی و رنکرزی در تولید و صادرات فرشهای با کیفیت کمکهای ارزنده ای را داشته باشند. متأسفانه در چند دهه اخیر سهم صادرات فرش ما ، بخاطر فقدان برنامه های مطلوب و وجود رقبای ، بخصوص فرش بافنان چینی و هندی ،از بازار بیت المللی کمتر شده است.
پس ما باید به دنبال راهکارهایی باشیم تا بتوانیم عوامل مؤثر بر رشد صادرات فرش ترکمن بطور مشخص و فرش بطور کلی را شناسایی کرده و موانع موجود در این بخش از میان برداشته شود تا بتوانیم این صنعت مهم ایرانی را به جایگاه اولیه خود برگردانیم. این تحقیق تحقیق از نظر ماهیت و اهداف از نوع کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی و پیمایشی است و برای تجزیه وتحلیل داده ها به دلیل نرمال بودن جامعه آماری از آمار پارامتریک ،آ زمون میانگین استفاده شد . برای روایی تحقیق از روایی محتوا و برای پایایی از آزمون کرونباخ استفاده شد و از نرم افزار SPSS برای تحلیل فرضیات استفاده شد .
جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه مدیران تعاونی های فرش ترکمن استان گلستان و صادرکنندگان فرش ترکمن می باشد کل تعاونی های فرش ترکمن استان 240تعاونی بود که فقط 26 تعاونی فعال بود و7 صادرکننده در کل استان داشتیم که در کل حجم جامعه ما 33 بود که از این تعداد 31 پرسشنامه پر شد . نتایج نشان داد که تبلیغات ، سلیقه مشتریان ،هزینه تمام شده و سفارش پذیری در افزایش صادرات مؤثرند. در این باره سلیقه مشتریان دارای بالاترین اهمیت وهزینه تمام شده دارای کمترین اهمیت در افزایش صادرات فرش ترکمن می باشند.
مقدمه
با توجه به این که، کشور ما یکی از کشورهای نفت خیز خاورمیانه می باشد، بیشتر درآمدهای ارزی ما از طریق فروش نفت به دست می آید، اما در آینده نزدیک ، میزان تولید نفت کفاف مصرف داخلی را نخواهد داشت وهرگونه نوسان در قیمت نفت،موجب بروز مشکلاتی از جمله، کاهش درآمدهای صادراتی خواهد شد. پس ما باید، به دنبال گسترش صادرات غیر نفتی باشیم، تا از آن طریق بتوانیم درآمد ارزی ایجاد کنیم و وابستگی به درآمدهای نفتی را کاهش دهیم .
یکی از اقلام مهم صادرات غیر نفتی، فرش دستبافت به خصوص فرش ترکمن می باشد که از زمانهای دیرین یکی از مهمترین صنایع دستی کشورمان محسوب شده و ریشه در فرهنگ و ارزشهای اصیل ما دارد ، که در حال حاضر با توجه به این که یکی از اهداف مهم اقتصادی کشورمان. درآمدزایی و اشتغال زایی بالایی که تولیدو صادرات این کالا برای کشورمان دارد در صورت گسترش و توسعه صادرات این کالا می تواند یکی از اقدامات مهم ما در افزایش درآمدهای ارزی صادرات غیر نفتی باشد ، که در صورت تدوین و اجرای یک برنامه دقیق ومشخص می توانیم جایگاه مناسب خود را در بازار فرش جهان بازیابیم.
تعاونیهای فرش یکی از بخشهای مهم در اقتصاد کشور هستند که در صورت حمایتهای دولت می توانند نقش مهمی را در صادرات فرش دستبافت ایفاء نمایند. علی رغم اینکه ایران ،از تولیدکنندگان اصلی فرش دستبافت در جهان می باشد ، در چند سال اخیر با حضور رقبایی چون چین ،هند،پاکستان ،نپال و حتی افغانستان،که با الگوبرداری از طرحهای ایرانی ، توانسته اند صنعت فرش ایران را با چالش جدی مواجه کنند و موجب افت شدید صادرات فرش ایران شوند . با توجه به این عوامل درصدد برآییم در این زمینه تحقیقاتی انجام دهیم تا شاید بتوانیم راهکارهایی برای رهایی از این وضعیت ارائه دهیم .
تعریف موضوع و بیان مسأله
از زمان های دیرین تولید و صادرات فرش یکی از ارقام مهم محسوب می شده، ولی با رونق تولید و صادرات نفت در زمان پهلوی اول ،اقتصاد کشور به نفت وابسته شد، به طوری که در سال 1356 بیش از %95 صادرات کشور متعلق به نفت بود . به عبارت دیگر جایگاه کالاهای غیر نفتی از جمله فرش در صادرات ایران به شدت تنزل پیدا کرد. در دوره بعد از انقلاب با افزایش نرخ رشد جمعیت ،نرخ بیکاری بر رهایی از اقتصاد مبتنی بر نفت تأکید شد .
صنایع از نظر اشتغال زایی به صنایع سرمایه3 بر یا کاربر4 تقسیم شده اند ،که صنعت فرش از نوع دوم می باشد ، که می تواند به رفع بیکاری در جامعه کنونی ایران کمک شایانی کند ، از طرف دیگر چون از این ظرفیت بالقوه استفاده نشده است، می توان مدعی این واقعیت شد که این صنعت تعداد زیادی از سرمایه گذاران ایرانی را به خود جذب کندو چون با اشتغال زایی بالایی دارد بخشی از معضل بیکاری بر طرف کند .
فرش دستبافت ایران متأثر از ویژگیهای برجسته فرهنگی و هنری آن در سده ها و دهه های گذشته همواره به عنوان یکی از کالاهای برجسته در سبد صادرات غیر نفتی ایران مطرح بوده و می باشد . به طوری که طی سالهای متمادی اولین و بالاترین ردیف ارزآوری در صادرات ایران و حدود %7 اشتغال کل کشور و معیشت چند میلیون نفر را به خود اختصاص داده است. - شمس آبادی و حسینی،1386،ص. - 3
با بررسی و تحلیل آراء اندیشمندان و صاحبنظران اقتصادی و همچنین جهت گیری عمده برنامه های توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی کشور میتوان درک کرد که صادرات غیر نفتی در اقتصاد کشور دارای اهمیت بسیاری است و هر گونه اقدامی در جهت رشد صادرات گامی در برطرف سازی بیماری اقتصاد ایران تلقی می شود. - مدهوشی وتاری،1386،ص. - 196
با توجه به اهمیت اقتصادی،فرهنگی و ملی فرش دستبافت ایران صادرات ان برای کشور از اهمیت قابل توجهی برخوردار است،اما متأسفانه در سالهای اخیر صادرات آن کاهش یافته است و با مشکلات جدی مواجه شده است. با توجه به مطالب ذکر شده ما باید برای حل این معضلات فرصتها،تهدیدها ،نقاط ضعف و قوت موجود،در صادرات بخش صنعت فرش را شناسایی ودر جهت ارائه راه حل و بهبود ان راهکار های لازم را پیشنهاد دهیم
ا همیت و ضرورت موضوع تحقیق
منظور از تحقیق در اینجا گسترش صادرات فرش به عنوان یکی از مهمترین محصولات غیر نفتی، از طریق شناسایی فرصتها ، تهدیدها ، نقاط ضعف و قوت آن می باشد . با توجه به کاهش درآمد واقعی تولیدکنندگان فرش ، و دو رقمی بودن نرخ بیکاری و تورم در چند دهه اخیر در کشور، بدون شک بهبود وضع تولید و رفع موانع صادرات فرش می توتند نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصاد کشور داشته باشد.
چون وضعیت فرش به طور عمومی کابر است با صادرات آن می توان انتظار داشت که ، سطح اشتغال بالا رفته و در نتیجه به خصوص نرخ بیکاری در استان و بالخص در مناطق ترکمن نشین کاهش یابد. پس با شناسایی مشکلات و محدودیت های ا صلی صادرات فرش ترکمن و شناسایی عواملی که می توانند در بهبود صادرات تعا ونی های نقش مؤثری داشته باشند، می توانیم چشم اندازی روشن، کامل و جامعی را ، جهت استفاده متصدیان در امور توسعه صادرات فرش - فرش ترکمن - ترسیم کنیم.
اهداف تحقیق
برای رهایی اقتصاد ازوابستگی به صادرات نفت از یک طرف ،ما باید قدرت تولید کالاهای مهم وارداتی را افزایش دهیم و از طرف دیگر،تنوع کالاهای صادراتی کشور را بهبود بخشیم.
