بخشی از مقاله
چکیده
امروزه یکی از مهمترین چالشهای فراروی مدیران شرکتهای تعاونی، مبحث تأمین مالی است. هدف این پژوهش بررسی اثر چالشهای تأمین مالی بر روشهای تأمین مالی در تعاونیهای استان گلستان میباشد. جامعه آماری 120 شرکت تعاونی استان گلستان که نمونه مورد نظر از طریق فرمول کوکران بدست آمد و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه محقق ساخته، گردآوری شد.
نتایج برآورد الگوی لاجیت نشان داد، چالشهای درخواست وثیقه سنگین، کوتاه بودن دوره بازپرداخت وام و عدم تمایل بانکها به پرداخت وام احتمال استفاده از تأمین مالی داخلی را افزایش میدهند، همچنین چالشهای پایین بودن میزان سرمایه شرکت، چشم انداز شرکت با توجه به فروش و سودآوری آن و عدم تمایل بانکها به پرداخت وام احتمال استفاده از تأمین مالی خارجی را افزایش میدهند.
-1 مقدمه
در هر کسب و کاری سرمایه یکی از مهمترین عوامل تولید است و کارآفرینان و تولیدکنندگان برای تولید محصول یا ارائه خدمات خود نیازمند تأمین سرمایه لازم یا تأمین مالی میباشند. در همین راستا بهدست آوردن سرمایه و تأمین مالی برای راه اندازی کسب و کار و توسعه آن همواره مشکلی جدی برای کارآفرینان و صاحبان بنگاههای تولیدی بوده است. از این رو توانایی بنگاه در مشخص ساختن منابع مالی بالقوه برای تأمین سرمایه به منظور سرمایهگذاری و نیز تهیه برنامههای مالی مناسب از عوامل اصلی رشد و پیشرفت یک کسب و کار به شمار میآیند.
استفاده از شیوههای درست تأمین مالی برای اجرای پروژههای سودآور میتواند در افزایش ثروت سهامداران شرکت نقش اساسی ایفا کند. یکی از تصمیماتی که مدیران کسب وکارها برای حداکثر کردن ثروت سهامداران باید اتخاذ کنند، تصمیمات مربوط به تأمین مالی می باشد - محمودی عالمی و اسمعیلی عالمی، . - 1389 از جمله دغدغههای دائم مدیران مالی شرکتها، تأمین مالی میباشد .
این افراد اغلب برای انجام طرحهای توسعهای یا تأمین سرمایه در گردش روزمره خود به تأمین مالی نیاز پیدا میکنند. با رشد و توسعه علم مالی و طراحی انواع ابزارهای تأمین مالی در جهت تأمین منابع مالی شرکت خود با انبوهی از ابزارها و روشها مواجهاند. مدیران مالی برای تصمیمگیری جهت انتخاب روش تأمین مالی بنگاه اقتصادی خود همواره با این پرسش جدی مواجهاند که کدام روش یا ابزار تأمین مالی میتواند بهترین روش تأمین مالی برای شرکت تحت مدیریتشان باشد.
در عصر حاضر و با توجه به تحولات پرشتاب جوامع، به تعاونیها به عنوان سازمانهایی توجه میشود که توان مقابله با عوارض اقتصادی-اجتماعی ناشی از برخی مراحل تعدیل را دارند. برخی از صاحبنظران، تعاون را ابزاری بسیار مناسب برای توسعه اقتصادی و اجتماعی و از عوامل اصلی ایجاد اشتغال و کارآفرینی میدانند - ثمری و رسولزاده، . - 1387 یکی از موانع اصلی شرکتها و کسب وکارها مشکل تأمین منابع مالی میباشد.
درمجموع، شرکتهای کوچک و متوسط با دو دسته مشکلات داخلی و خارجی مواجه هستند که بخش عمدهای از این مشکلات بر روی تأمین مالی این شرکتها تاثیر میگذارد و یا این که از آنها تأثیر میپذیرد - اخوان صراف و شیخ بهایی، . - 1385 از آنجا که یکی از وظایف اصلی مدیران، حداکثرکردن درآمد و سودآوری و همچنین افزایش ثروت سهامداران است، تأثیر روشهای تأمین مالی و نحوه مصرف عواید حاصل از این روشها اهمیت بسزایی دارد - کردستانی و نجفی عمران، . - 1389
-2 پیشینه پژوهش
در پژوهشی با هدف شناسایی موانع تأمین مالی در شرکتهای کوچک و متوسط روسیه و بلغارستان مشخص شد که مهمترین موانع تأمین مالی شرکتهای کوچک و متوسط، محدودیت در دستیابی به منابع مالی خارجی میباشد - پیساریدس و همکاران، .4 - 2003 بررسی مشکلات بانکهای منطقهای ژاپن در تأمین مالی کارآفرینان از دیدگاه اقتصاد سیاسی موضوع مطالعه چو 5 - 2007 - قرار گرفته است نتایج این مطالعه بیانگر آن است که دولت باید برای حفظ منافع سیاسی، سرمایه گذاریهای مربوط به طرحهای کارآفرینی و بهینه سازی آنها را در اولویت قرار دهد.
این محقق عدم ضمانت بازپرداخت وام را باعث کاهش انگیزه بانکها در ارائه تسهیلات به کارآفرینی و دخالت دولت مرکزی رادراین زمینه قلمداد میکند. امجد و حسنو 6 - 2010 - در تحقیق خود بیان داشتند که رهیافت محافظه کارانه، توسط شرکتهای کوچک و متوسط در پاکستان به عنوان مهمترین روش برای تأمین مالی استفاده میشود .
یافتههای تحقیقی در زمینه موانع تأمین مالی شرکتهای کوچک و متوسط نشان داد که شیوههای نظارتی بانکها در رابطه با دسترسی این شرکتها به وامهای بانکی در این زمینه اثرگذار بودهاند - بارث و همکاران، . 7 - 2011 همچنین، یافتههای تحقیق دیگری در یونان نشان داد که مهمترین مشکل شرکتهای کوچک و متوسط در زمینه تأمین منابع مالی، اندازه کوچک این شرکتها و بالا بودن نرخ بهره وامهای بانکی است - هایز، .8 - 2011
مارینا و همکاران 9 - 2014 - که به تجزیه و تحلیل منابع تأمین مالی برای راهاندازی شرکت در کرواسی پرداختند نتایجی که از این تحقیق به دست آورند که در کرواسی برای راهاندازی شرکت ترجیح میدهند که از منابع مالی سنتی و با تأکید بر تأمین مالی خصوصی و کمک-های مالی از دوستان و خانواده استفاده کنند. در پژوهشی در کشور صربستان، به منظور بهبود تأمین مالی شرکتهای کوچک و متوسط، راهکارهایی مانند دسترسی به منابع مالی، مشوقهای مالیاتی، ایجاد یک نهاد و سازمان به عنوان نماینده و حامی منافع کسب وکارهای کوچک ومتوسط، و ارائه برنامههای آموزشی پیشنهاد شده است - فیلیپوفیک و پتراکوویک، .10 - 2015
یافتههای یائو وانگ 11 - 2016 - نشان داد که شرکتهای کوچک و متوسط تأمین مالی داخلی را به تأمین مالی خارجی ترجیح میدهند که این امر به دلیل محدودیتهای جدی مانند نرخ بهره بالا، الزامات پیچیده اداری و درخواست وثیقه بالا میباشد. چرخیده و تاجیک - 1391 - با نظر سنجی از هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران درباره چالشهای تأمین مالی بنگاههای اقتصادی ایران به این نتیجه دست یافتند که روشهای تأمین مالی بنگاههای اقتصادی کشور به ترتیب اولویت، منابع داخلی بنگاه، بانکها مؤسسات مالی، استقراض از بازار غیر رسمی، صندوق توسعه ملی و منابع پیشبینی شده دولتی و بازار بورس اوراق بهادار میباشند.
همچنین نتیجه نظرسنجی در مورد عمده مشکلات تأمین مالی نشان میدهد که نبود امکان دریافت تسهیلات به میزان کافی، نرخ سود و جریمه تأخیر بالا، رویههای طولانی و هزینهبر از مهمترین موانع تأمین مالی بنگاههای اقتصادی در ایران میباشند. کریمی و بوذرجمهری - 1392 - در پژوهشی با عنوان تحلیل موانع تأمین مالی برای شرکتهای کوچک و متوسط به این نتایج دست یافتند که فراهم نبودن شرایط بازار رقابتی بین شرکتها، ارائه نشدن آموزشهای لازم در زمینه کارآفرینی و کسب وکار، نداشتن وثیقه لازم برای دریافت تسهیلات بانکی، محدودیتهای موجود در زمینه جذب سرمایههای خارجی و حمایت ناکافی دولت از شرکتهای کوچک و متوسط به عنوان مهم ترین موانع تأمین مالی شناخته شدند.
در تحقیق دیگری کریمی و بوذرجمهری - 1393 - به تحلیل سازوکارهای تأمین مالی کسب وکارهای کوچک و متوسط پرداختند. یافتههای پژوهش نشان داد که اعطای تسهیلات مالی مناسب و حمایت دولت از شرکتهای تعاونی کشاورزی از بالاترین اهمیت برخوردارند. این امر نشان میدهد که اگر چه این واحدها به صورت مستقل از دولت فعالیت میکنند و در واقع توسعه آنها گامی در راستای خصوصی سازی است، با توجه به ضعف مالی اکثر این واحدها، دولت باید حداکثر حمایت خود را از این واحدها داشته باشد.
-3 دادهها و روش تحقیق
روش به کار برده شده در این مطالعه، مبتنی بر به کارگیری الگوی احتمالی لاجیت است. الگوی لاجیت، الگوی رگرسیونی است که معمولاً، در محیط هایی که متغیر وابسته دو حالت 0 - و - 1 به خود میگیرد، استفاده میشود. این گونه الگوها، الگو های با متغیر وابسته کیفی نامیده شده که می توانند احتمال به کارگیری را تحت تأثیر عوامل مختلف تعیین نمایند.
در این مطالعه برای آن دسته از شرکت-هایی که از روشهای تأمین مالی داخلی و خارجی استفاده کردند مقدار یک و آن دسته که از این روشهای تأمین مالی استفاده نمی-کنند، مقدار صفر در نظر گرفته میشود. در این مطالعه هفت چالش در نظر گرفته شده است تا اثر آنها را بر انتخاب شیوه تأمین مالی در تعاونیهای استان گلستان بررسی کنیم. این چالشها عبارتند از: سطح نرخ بهره، تاریخ سررسید، نیاز به وثیقه، دسترسی به حمایت مالی دولت، چشم انداز شرکت با توجه به سودآوری آن، میزان سرمایه شرکت و تمایل بانکها به پرداخت وام میباشند.
جامعه آماری را 120 شرکت تعاونی استان گلستان تشکیل میدهد که نمونه مورد نظر از طریق فرمول کوکران - 92 - بدست آمد. نمونه گیری از نوع نمونه گیری تصادفی ساده میباشد. 81 پرسشنامهای که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت، 2 پرسشنامه توسط مدیرعاملان زن و 79 پرسشنامه توسط مدیرعاملان مرد تکمیل شده است.
