بخشی از مقاله
چکیده
قصد کارآفرینی یکی از عوامل موثر در راه اندازی کسب و کار جدید و کارآفرینانه است. از طرف دیگر محیط های مساعد کارآفرینی افراد را به سرمایه گذاری در کسب و کارهای جدید تشویق میکنند. در این میان نقش آموزش عالی به عنوان یک عامل مهم در تقویت و پیشرفت افراد به کارآفرینی باید در نظر گرفته شود. در این مقاله پس از ارائه مفهوم نیت کارآفرینی دانشجویان در ادامه عوامل موثر بر نیت کارآفرینی دانشجویان و فارغ التحصیلان در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته بررسی شده است. هم چنین در یک مدل مفهومی سه دسته عوامل رفتاری ، عوامل نگرشی و حمایت های آموزشی به عنوان متغیرهای اصلی موثر بر قصد و نیت دانشجویان به کارآفرینی ارائه شده است و در خاتمه نقش آموزش عالی در ارتقاء نیت کارآفرینانه دانشجویان تشریح شده است.
مقدمه
کارآفرینی مقوله ای است که در حال حاضر موضوع بحث بسیاری از اندیشمندان و صاحب نظران قرار گرفته است. از آنجایی که کارآفرینی می تواند باعث شکوفایی و رشد اقتصادی در کشورها به خصوص در کشورهای در حال توسعه باشد لذا توجه به این مقوله در سر فصل برنامه های اقتصادی و آموزشی بسیاری از دولتها قرار گرفته است. به خصوص کارآفرینی دانشجویان که نیرو های جوان و فعال هر کشوری به حساب می آیند و می توانند به عنوان عاملان اصلی در روند توسعه اقتصادی کشورها به حساب آیند. بنابراین برای دستیابی به توسعه اقتصادی و کاهش میزان بیکاری، تشویق افراد به کارآفرینی و آموزش نسل جدید کارآفرینان ضروری است.
در این راستا مراکز آموزش عالی به عنوان متولیان اصلی آموزش کشور باید زمینه های پرورش خلاقیت های کارآفرینانه را در میان دانشجویان مساعد کنند.>23@ در حال حاضر محرک های قوی جهانی برای تشویق تعداد زیادی از دانشجویان برای خلق و ایجاد سرمایه گذاری به عنوان یک مسیر شغلی جایگزین پس از فارغ التحصیلی وجود دارد.
بیشتر پژوهش های کارآفرینی بر فرایند راه اندازی کسب و کار معطوف شده اند و از مرحله تصمیم گیری غفلت شده است.>22@ از آنجایی که تصمیم گیری برای کارآفرینی امری ارادی و آگاهانه است >12] میتوان چنین ادعا کرد که افراد با آگاهی ذهنی و قصد قبلی به شروع کسب و کار جدید مبادرت می ورزند. بنابراین قصد کارآفرینی را میتوان به عنوان عامل موثر بر رفتار کارآفرینانه قلمداد کرد.
عوامل موثر بر نیات کارآفرینانه دانشجویان در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته سیاست های دولت می تواند چارچوب بازار را تحت تاثیر قرار دهد و فرهنگ مساعد کارآفرینی را خلق کند و چنین فرهنگی پذیرش ریسک و شروع کسب و کار را در میان افراد ترویج و تشویق می کند.>7] به نظر میرسد که در جوامع امروزی نقش کارآفرینی در حال رشد است و بسیاری از پژوهشگران و نویسندگان در حال حاضر در مورد اقتصاد کارآفرینی صحبت می کنند.>20] در واقع اهمیت نقش دانشگاه ها و سایر موسسات آموزش عالی در مدل اقتصادی جدید پررنگ تر شده است.
هر چند که در سال های اخیر توجه به کارآفرینان فارغ التحصیل افزایش یافته اما اکثر پژوهش ها بر کشورهای توسعه یافته متمرکز شده اند و کمبود قابل توجهی از تحقیقات در کشورهای در حال توسعه وجود دارد. با وجود افزایش توجه به فارغ التحصیلان در جوامع توسعه یافته برای مثال در کمیسیون شورای ملی اروپا، اما باز هم تحقیقات در مورد نیات کارآفرینانه و خلق کسب و کار و آموزش کارآفرینی در جوامع در حال توسعه کم است. ما کشورهای در حال توسعه را اینگونه دسته بندی می کنیم؛ کشورهایی که از لحاظ اقتصادی در سطح پایین و یا کشورهایی که با درآمد متوسط هستند که توسط بانک جهانی تشخیص داده می شوند.
بسیاری از افراد به امید آموزش ها و چشم اندازهای شغلی بهتر از کشورهای در حال توسعه به کشورهای اروپایی و آمریکا مهاجرت می کنند. مشکلات سیاسی و اقتصادی، نرخ بهره فلج کننده و خدمات آموزشی و بهداشتی در سطح پایین در کشورهای در حال توسعه عامل مهمی برای فرار مغزها به کشورهای توسعه یافته است.
به همین دلیل بسیاری از کشورهای در حال توسعه مانند کشورهای آفریقایی و آسیایی با کمبود افراد با مهارت بالا و متخصصین تحصیلکرده و کارآفرین روبرو هستند و افراد برای تحصیلات دانشگاهی یا اهداف کاری به غرب مهاجرت می کنند که نتیجه آن از دست دادن سرمایه انسانی با ارزش و ماهر است. با این حال بسیاری از کشورهای در حال توسعه در حال تلاش به منظور ارتقاء عملکرد خود و توسعه دادن آموزش کسب و کار به کارآفرینان فارغ التحصیل هستند نه فقط به عنوان وسیله ای جهت ارتقاء فرهنگ کارآفرینی و کسب و کار بلکه به عنوان یک منبع مهم که به رقابت ملی و رشد اقتصادی کمک می کند.
در اغلب پژوهش ها به موضوع فرایند راه اندازی کسب و کار پرداخته شده و از مرحله تصمیم گیری غفلت شده. در حالی که تصمیم گیری در مورد راه اندازی کسب و کار به مراتب موضوع مهمی است و از آنجایی که افراد با نیت و قصد قبلی تصمیم به راه اندازی کسب و کار می گیرند بنابراین قصد کارآفرینی را می توان همان باور درونی فرد و نیت او برای آغاز کسب و کار جدید و طرح ریزی آگاهانه برای تحقق این هدف در آینده دانست.>19]
نیت کارآفرینانه، نگرش و ارزش ها نیت کارآفرینانه میتواند به عنوان یک شناخت آگاهانه یا عقیده یک شخص که قصد راه اندازی یک کسب و کار جدید یا یک طرحی برای آینده را دارد تعریف شود.>19@ ,برای تصمیم گیری درباره ایجاد یک کسب و کار جدید، قصد کارآفرینی بخش ابتدایی و با اهمیتی از فرایند شناختی محسوب می شود. نیت و قصد کارآفرینان پایه راهبردی توسعه سازمانی جدید را بر مبنای رفتار آگاهانه شکل می دهد. تحقیقات زیادی از مدل نیت کارآفرینانه انجام شده که بیشتر آنها بر پایه نظریه رفتار برنامه ریزی شده آجزن - - TPB1 قرار گرفته است.>12] سه عاملی که آجزن در این نظریه برای پیش بینی قصد کارآفرینانه استفاده میکند عبارتند از:
-1 نگرش نسبت به رفتار
-2 هنجارهای ذهنی
- 3 درک امکان پذیری از نظر وی قصد، منعکس کننده عوامل انگیزشی است که رفتار را متاثر می سازد و نشان می دهد تا چه اندازه فرد بر بروز رفتاری مصمم است. کارآفرینان در خلاء عمل نمیکنند و به محیط های متنوعی است که در انتقال از مرحله دانشجویی به فارغ التحصیلی وجود دارد.با این وجود قصد کارآفرینی بخش مهمی از فرایند راه اندازی کسب و کار است و در نوع خود قابل توجه است.
اغلب پژوهش های کارآفرینی در مورد نیت کارآفرینانه بر کشورهای توسعه یافته مانند کشورهای اسکاندیناوی و ایالات متحده آمریکا>2]؛>12@، نروژ>10]،اسپانیا>15] و تایوان>14@، متمرکز بوده است و تحقیقات کمی در مورد نیت کارآفرینانه، نگرش و انگیزه دانشجویان و فارغ التحصیلان در کشورهای در حال توسعه وجود دارد.
در مورد این موضوع مقالاتی توسط محققان مختلفی Davey, Plews, Stuwig - 2011 - تهیه شده است که تمرکز اصلی آنها بر روی کارآفرینی، نیت ها، نگرش ها و انگیزهها به مقایسه طیف وسیعی از کشورهای در حال توسعه و نو ظهور - آفریقای جنوبی، اوگاندا و کنیا - با کشور های توسعه یافته اروپای غربی - آلمان، فلاند، ایرلند، پرتقال - می باشد.
آنها نشان دادند که دانشجویان و فارغ التحصیلانی که از کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نو ظهور هستند احتمال بیشتری دارد که مشاغل آینده شان را به عنوان یک کارآفرین در نظر بگیرند و نسبت به کارآفرینی نگاه مثبت تری دارند تا همتایان خودشان در کشورهای صنعتی و اروپایی. حتی اگر متغیرها برای اشتغال و خود اشتغالی در همه نمونه ها مشابه باشد.
به طور مشابه Iakovleva, Kolvereid, Stephan - 2011 - بر کشورهای مختلف دیگری از جمله پنج کشور در حال توسعه - برزیل، رومانی، مکزیک، روسیه، اکراین - و شش کشور توسعه یافته - استرالیا، کانادا، فرانسه، آلمان، هلند، اسپانیا - تمرکز کردند. آنها نشان دادند که پاسخ دهندگان از کشورهای در حال توسعه قصد کارآفرینی قوی تری نسبت به کسانی که از کشورهای توسعه یافته هستند دارند. علاوه بر این بر اساس TPB، آنها دریافتند که پاسخ دهندگان از کشورهای در حال توسعه - نسبت به کشورهای توسعه یافته - نمره بالاتری در نگرش شخصی، هنجارهای ذهنی و درک کنترل رفتاری دارند.
بنابراین تحقیقات نشان می دهد که ارزیابی کارآفرین با توجه به محیطی که در آن هست نقش مهمی در تصمیم گیری فرد برای دنبال کردن یا نکردن مسیر شغلی کارآفرینی و قصد کارآفرینی بازی می کند. چارچوب مفهومی تحقیق مطالعات زیادی بر روی رفتار کارآفرینانه و فرآیند شروع کسب و کار توسط کارآفرینان مختلف و اشکال مختلف سازمانی و اهمیت محیط خارجی انجام شده است.
در مطالعات قبلی پژوهشگران پیشینه کارآفرین، تجربه و نگرش آنها - به عنوان مثال؛ تجربه کار قبلی، رضایت شغلی، گرایش به کارآفرینی پدر ومادر، سن و آموزش و پرورش - را مورد بررسی قرار میدادند. ما میخواهیم در این مقاله زمینه ها و فرآیندهای مرتبط با رفتار و نیات کارآفرینانه را توضیح دهیم. این مدل مفهومی، برای توضیح پدیده خلق کسب و کار جدید است که بوسیله گارتنر در سال 1985 ارائه شده است و چهار دیدگاه عمده در فعالیت های کارآفرینی را بررسی می کند:
- 1 ویژگی های فردی
- 2 کسانی که کسب و کار جدید را راه اندازی کردند و سازمانی که آنها ایجاد کردند.
- 3 محیط اطراف کسب و کار جدید
- 4 فرایندی که بوسیله آن کسب و کار جدید ایجاد شده است. تاکید بر موضوع ایجاد کسب و کار یا سرمایه گذاری به عنوان یک موضوع مهم در تحقیقات کارآفرینی به حساب میآید.کارتنر معتقد است که کارآفرینی ایجاد یک سازمان است که شامل تعامل بین محیط و افراد میشود و موجب خلق یک سازمان پویا میگردد. مطالعات متعددی در این زمینه انجام شده است که ابعاد و روابط آنها با استفاده از چارچوب کارتنر مشخص شده است. و تمرکز اصلی آنها بر روی بررسی فردی و فرآیندی است.
برای مثال در تحقیقی که توسط Carter, Gartner, Reynolds - 1996 - انجام شده است انواع مختلفی از کارآفرینان نوپا و روند ایجاد سازمان بررسی شدهاست. علاوه بر این مطالعات و تحقیقات زیادی بر تعیین نقش فرد در روند شروع کسب و کار تمرکز دارند>3]؛>11@؛>13@؛.>17@ می توان گفت که بسیاری از محققان اجزای مختلف فرایندهای ایجاد کسب و کار که برای درک بهتر ماهیت این فرایند باارزش است را مورد مطالعه قرار داده اند.
اگرچه ادبیات کارآفرینی بینش ارزشمندی را در فرایند راه اندازی کسب و کار جدید با نشان دادن پیچیدگی ها و چند بعدی بودن آن فراهم کرده اما هنوز هم به تحقیقات درباره درک ویژگی ها و رفتار های انواع مختلف کارآفرینان و ارتباط بین فعالیت های کارآفرینانه بنیان گذاران و موفقیت کسب و کارهای مختلف، نیاز است. پژوهش های قبلی تاثیر مثبت کارآفرینی بر نیت کارآفرینانه از نظر نگاه مثبت دانشجویان به امکان پذیر بودن و همچنین تمایل و اشتیاقشان به شروع یک کسب و کار را نشان می دهد>1@؛>12@؛.>16@ اثر علی آموزش کارآفرینی بر گرایش کارآفرینی و نیت کارآفرینانه نیز تایید شده است.>18]
عوامل نگرش ویژگیهای شخصیتی حس کنجکاوی منبع کنترل
نتیجه تحقیقات نشان می دهد که رابطه معناداری بین عوامل نگرشی، عوامل رفتاری و حمایت های آموزشی وجود دارد که باعث افزایش قصد کارآفرینی در میان دانشجویان می شود که می توان آن را به شکل مدل مفهومی تحقیق نشان داد. نقش آموزش عالی یافته های پژوهش ها نشان می دهد که دانشجویان نگرش مثبتی نسبت به سرمایه گذاری و کسب کارهای کوچک پیدا کرده اند>4]؛>5@ و آموزش کارآفرینی در تبدیل شدن به کارآفرین و موفقیت در کارآفرینی موثر است.
دیویدسن نشان داد که توان کارآفرینی برای آغاز و انجام کسب وکار همبستگی بالایی با تجربه و آموزش مرتبط با کسب و کار دارد. بنابراین برنامه آموزشی که مهارت های کارآفرینی را ارائه می دهد عاملی با اهمیت در ظهور و موفقیت یک کسب و کار کوچک محسوب می شود. برنامه های آموزشی برای کارآفرینان آینده در کشورهای در حال توسعه ای که منابع محدود دارند و از سیاست های حمایتی دولت برخوردار نیستند و موانع جدی در ارتباط با شرکت های بزرگ دارند بسیار با اهمیت است. در این راستا مراکز آموزش عالی به عنوان متولیان اصلی آموزش کشور باید با برخورداری از شناختی جامع از فرایند کارآفرینی زمینه پرورش خلاقیت های کارآفرینانه را در میان دانشجویان مساعد کنند.
