بخشی از مقاله
چکیده
با کمک فناوری اطلاعات جامعه امروزی در تمام عرصههای اجتماعی و اقتصادی جهان امروز به سرعت در حال تبدیل شدن به یک جامعه اطلاعاتی است. جامعهای که در آن دانایی و میزان دسترسی و استفاده مفید از دانش، دارای نقشی محوری و تعیینکننده است
در عرصه رقابت کنونی، اصلیترین مزیت رقابتی برای سازمانها توان آنها در مدیریت دانش محسوب میشود و عمدهترین سرمایه آنها دانشی است که به آن دسترسی دارند
مدیریت دانش از جمله ابزارهایی است که در عصر سازمانهای دانشمدار کنونی، قدرت و مزیت رقابتی پایدار را به سازمان هدیه میکند. از دیگر سو، پژوهشها نشان داده است که دانش پدیدهای اجتماعی است که خود به خود اتفاق نمیافتد و همیشه نیازمند بستری مناسب برای رشد و توسعه میباشد.
چنین بستری با مدیریت دانش فراهم میشود. یکی از سازمانهای فعال و پویای کشور سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کشور میباشد که قاعدتاً تولید، انباشت، ذخیره و کدگذاری دانش میتواند نقشی حیاتی در این سازمان ایفا کندپژوهشِ. حاضر درصدد است تا با استفاده از رویکرد کمی و اندازهگیریهای دقیق عددی و آماری به مطالعه و بررسی ارزیابی آمادگی و توانمند بودن سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای ایران به عنوان یک دستگاه دولتی، جهت مدیریت ودنِنم مدیریت دانش بپردازد تا بتواند ماحصل تجربیات و نتایج خود را به عنوان پایه در اختیار سازمان مذکور و پژوهشگران آتی این حوزه قرار دهد.
.1 مقدمه
مفهوم مدیریت دانش در دهه 1980 ظهور و گسترش پیدا کرد. این مفهوماختصاصاً مربوط به بخشها و شرکتهای خصوصی و غیردولتی بود که با تغییرات شتابان و روزافزون تغییرات تکنولوژیکی رو به رو میشدند. البته در حالیکه اطلاعات به سرعت تولید و توزیع میشد، الگوهایجدیدِ تبادل دانش و کار با اطلاعات نیز، ظهور پیدا کردند. بعد از این دوره، حوزه مدیریت دانش نیز متعادلتر و متوازنتر شده و به جای تکیه صرف بر اطلاعات، بر جنبه انسانی و رویکردهای انسانیمحور تمرکز بیشتری کرده است.
منظور از رویکرد انسانیمحور، استفاده از روشهای اشتراک دانش میباشد. حوزه مدیریت دانش تشخیص داد که ارزشمندترین دانش در اذهان افراد وجود دارد و باید شرایطی فراهم نمود تا آن دانش نهفته در ذهن، به تجربه وعملِ افراد تبدیل شده و در واقع، دانش و تجارب یک فرد با سایر افراد به اشتراک گذاشته شود. بنابراین،اشتراکِ دانش، اساسیترین وجه مدیریت دانش میباشد
امروزه محیط بیرونی سازمانها محیطی بسیار متغیر و متحول است و هر روزه شاهد شکلگیری و توسعه پارادایمهایِسازمانیِ جدیدی هستیم. بنابراین بر سازمانها ضروری است که بتوانند خود را با این تغییرات انطباق داده و مبنایی برای رشد و پیشرفتشان فراهم آورند. این در حالی است که آمارها نشان میدهد که در هر 5 سال، نیمی از اطلاعات بشری به کلی منسوخ شده و دانش و اطلاعات جدیدی جایگزین آنها میشود
در واقع، امروزه به همگان ثابت شده که توان کسب و تبادل دانش یکی از مهمترین ویژگیهایی است که سازمانهای موفق داشتهاند
حرکت به سوی جامعههای مبتنی بر دانش مقولهای است که امروزه در همه جا مورد بحث واقع میشود. شاید یکی از عوامل زمینهسازِ چنین تحولی، ظهور و بروز فناوری اطلاعات و نفوذ آن به تمام ابعاد زندگی بشر باشد. کاربرد فناوریهای اطلاعات، دامنه و سرعت گردآوری دانش را افزایش و هزینه گردآوری دانش را کاهش میدهد
برتری فناوریهای اطلاعات در ذخیره، بازیابی دانش، نه تنها در توصیف کمی، امنیت دانش را تأمین میکند، بلکه در کاربرد و مبادله دانش و حوزههای دیگر ضروری است و به عنوان منبع و ابزاری برای پیشرفت دانش بهکار میرود
پژوهشگران و متخصصان اهتمام دارند که دریابند، چگونه دانش به شکلی مؤثر، گردآوری و مدیریت شود، تا بتوان به عنوان مزیتی رقابتی از آن استفاده کرد. در محیطهای پیچیده پویایِسازمانیِ عصرِ حاضر، اهمیت و نیاز به دانش، دامنه و عمق گستردهتری یافته است. دانشی که به سرعت در حال تغییر و در بیرون از سازمانها در حال انتشار است. به تمام این فرایندها مدیریت دانش گفته میشود. در واقع، مدیریت دانش به تمام فرایندها و فعالیتهایتشخیصِ دانش،کسبِ دانش، نظم دادن به دانش، ترکیبِ دانش،اشتراکِ دانش، توسعه و بهکارگیری دانش و در نهایت ذخیره و انباشت دانش گفته میشود
بکارگیری و استفاده از دانش یکی از اثربخشترین اجزای مدیریت دانش است. زمانی که کارکنان بهترین تجربیات را در موقعیتهای جدیدی برای بهبود عملکردشان بکار گیرند. آن تجربیات را جرح و تعدیل نموده، آنها را پالایش و اصلاح میکند و مجموعه جدیدی از بهترین تجربیات را بدست میدهد.
گام نهایی در فرآیند مدیریت دانش تسخیر این بهترین تجربیات و اضافهکردن آنها بهکارکردهای مدیریت است به طوری که در آینده، بتواند در دسترس دیگران قرار داده شود تا دیگر کارکنان، بتوانند از این تجربیات و دانشها استفاده کرده و عملکرد خود را بهبود دهند
بهطورکلی دانش سازمانی باید در جهت محصولات، خدمات و فرآیند سازمان بهکارگرفته شود اگر سازمانی بهراحتی نتواند شکل صحیح دانش را در جای مناسب آن مشخص نماید در عرصههای رقابتی با مشکل مواجه خواهد شد زمانی که نوآوری و خلاقیت راه پیروزی در جهان امروز است، سازمان باید بتواند دانش مناسب را در جای مناسب بکارگیرد
تحقیقات نشان داده است که جاری ساختن رویکرد مدیریت دانش در سازمانها میتواند منافع چندی را دربر داشته باشد اما نکتهای که وجود دارد این است که بسیاری از افراد به درستی این منافع را نمیشناسند چراکه درک درستی از مدیریت دانش ندارند. اما با این وجود، مدیریت دانش میتواند منافع زیر را در بر داشته باشد:
. مدیریت اثربخش دانش به ما اجازه میدهد تا به راحتی بدانیم که چه کسی چه چیزی در سازمان میداند. این مسئله باعث میشود که ما در موقعیتی قرار بگیریم که به سرعت بتوانیم افرادی را شناسایی کنیم که بتوانند به سؤال یا سؤالهایی که با آن مواجه میشویم پاسخ دهند
. مدیریت دانش میتواند فرصت و فضایی فراهم کند تا دانش و اطلاعات، بین اعضای سازمان مبادله شود
. مدیریت دانش سایر کارکردهای سازمان را نیز بهبود داده و فرصتی برای ارتقای کلی سازمان فراهم میکند
