بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر بر تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند است. روش پژوهش توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند به تعداد 50 نفر اعم از رسمی، پیمانی، قرارداد معین و شرکتی میباشد. و روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده است. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه محقق ساخته است که بر اساس پرسشنامه می یر - 1990 - تهیه شده است جهت بررسی روایی پرسشنامه از روایی صوری و جهت بررسی اعتبار پرسشنامه از آزمون آلفای کرنباخ با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شده است . در قسمت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی و رگرسیون استفاده شد و نتیجه نهایی نشان داد مردان نسبت به زنان و افراد مجرد نسبت به متاهل از تعهد سازمانی بالاتری برخوردارند. همچنین سن بیش از سابقه کاری بر تعهد سازمانی تاثیر دارد.
واژگان کلیدی: تعهد سازمانی، عوامل تاثیر گذار بر تعهد سازمانی
مقدمه
تعهد سازمانی معادل تعلق یا تعصب سازمانی مدنظر قرار گرفته است که از نظر پرترٌ و همکاران او از سه عامل زیر تشکیل میشود: الف: قبول داشتن سازمان و پذیرش اهداف و ارزش های آن. ب: آمادگی برای بذل کوشش قابل توجه بیشتر. ج: علاقه مندی به حفظ عضویت در سازمان - مرتضوی،. - 1379گرچه تعاریف متعددی از تعهد توسط صاحب نظران حوزه علوم رفتاری ارائه شده است ولی اختلاف نظر در زمینه تعریف تعهد سازمانی وجود ندارد و در تمامی تعاریف تعهد سازمانی سه عامل اعتقاد به اهداف و ارزشهای سازمان و تمایل به تلاش شدید و خواست عمیق ادامه عضویت در سازمان وجود دارد. برداشت و استنباط درست، نقش مهمی در شکل گیری تعهد کارکنان سازمان ایفا می کند .
مثلا" کارکنانی که معتقدند سازمان آنها از آنان حمایت می کند، تمایل پیدا می کنند که به سازمان تعهد عاطفی داشته باشند - افروز،. - 1391 آنهایی که می بینند سرمایه گذاری اساسی برای سازمان کرده اند و در صورت ترک آن سرمایه شان به خطر می افتد نسبت به سازمان تعهد مستمر پیدا می کنند. آنهایی که فکر می کنند که از آنان وفاداری مورد انتظار است، تعهد تکلیفی را پی می گیرند. بیشتر بحثها و پژوهش های مربوط به تاثیر مدیریت روی تعهد کارکنان، تمرکز به تعهد عاطفی دارد. دو دلیل کافی برای این تمرکز وجود دارد. اول باید دانست که اخیرا مدلهای چند بعدی تعهد و اندازه گیری مناسب بوجود آمده است.
دوم ، تعهد عاطفی از نظر منطقی مطلوب ترین شکل تعهد بوده و تعهدی است که سازمان ها می خواهند در کارکنان خود جا بیندازند. با وجود این، نکته حائز اهمیت این است که سازمانها با اعمال مدیریت می توانند تعهد مستمر و تکلیفی را نیز در کارکنان خود بوجود آورند. در بعضی موارد یک نوع خاصی از رفتار می تواند شکلهای مختلفی از تعهد را موجب شود، بستگی دارد به اینکه چه استنباطی از آن بشود. در نتیجه، کوشش برای القای یک نوع تعهد می تواند ناهشیارانه منجر به تعهد دیگری شود - میرخوانی و ایلخانی . - 1391تعهد سازمانی یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که در طول سالهای گذشته مورد علاقه بسیاری از محققان رشته های رفتار سازمانی و روانشناسی، خصوصاً روانشناسی اجتماعی بوده است.
اساتید متعهد با داشتن التزام عملی و احساس مسئولیت، وظایف خود را به بهترین نحو ممکن انجام داده و موجب افزایش کارایی و اثر بخشی سیستم آموزشی می شوند. موضوع تعهد سازمانی طی سال های اخیر توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده، زیرا تحقیقات نشان داده است که کارکنان متعهد به سازمان، بهره وری بالاتری دارند، تمایل به ماندگاری آنها بیش تر است. کمتر غیبت می کنند و در مقابل تغییرات سازمان انعطاف بیشتری از خود نشان می دهند. از طرف دیگر، تعهد سازمانی پدیده ای پیچیده و دارای منابع تغییر متعدد است و ازجامعه ای به جامعه دیگر نتایج متفاوتی به بار می آورد - امیرخوانی و ایلخانی . - 1391
براساس نظریه مارشال با گسترش و افزایش مشارکت سازمانی در سطوح و ابعاد چهارگانه سازمان احساس تعلق و وفاق سازمانی فزونی می گیرد و تعهد سازمانی را تقویت می کند به علاوه مشارکت سازمانی باعث افزایش کرامت فرد می شود که این امر می تواند بر تعهد سازمانی افراد تاثیر داشته باشد.کالینز معتقد است در صورتیکه وفاق اجتماعی تضعیف شود به همان میزان نیز جایگاه ، میزان و نوع حق مبهم و نامشخص باقی می ماند و به تبع آن نقشهای اجتماعی نیز به اصطلاح تیره می گردند. به عبارت دیگر، انتظارات و تعهدات برای کنشگران در بستر روابط اجتماعی تار و نا معین می شوند وباعث ابهام نقش درفرد می شود که این ابهام نقش به نوبه خود کاهش تعهدات کارکنان را به دنبال دارد - چلپی ،. - 1375
در مدل نظری مودیٍ و همکارانش در دهه 1982 نیز چهاردسته از پیش شرط های تعهد سازمانی بیان شده که بیانگر عوامل موثری است که موجب تعهد سازمانی می شود، نظیر ویژگیهای شخصیتی - سن، جنس، تحصیل ، سابقه خدمت - ، ویژگی های شغلی - ابهام نقش و فشار شغلی : بعضی از نقش ها پیچیده تر از بعضی دیگرند .فایولَ اعتقاد دارد که برای مدیریت بهتر در سازمان بهتر است از افراد باتجربه و دارای تخصص وکارآمد استفاده شود . برای اینکه بتوان ادامه کار کارکنان با تجربه را در سازمان تثبیت کرد باید طوری آنان را مدیریت کردکه سازمان را رها نکنند .مسلماً توجه به مسائل رفاهی و انگیزشی و فراهم کردن امکانات رشد کارکنان و غیره از جمله موارد مهمی است که سبب تعهد کارکنان به سازمان می شود واگر ازاین روشها پرهیز شودکارکنان تعهدی به مدیریت وسازمان نخواهند داشت و بسیار سریع آن را ترک می کنند - بدیعی، 1388، وب سایتُ - .
ماتیو و زاجاکِ در 1990 با تجزیه و تحلیل یافته های بیش از دویست تحقیق، مقدمات ایجاد تعهد را به پنج دسته به شکل زیر تقسیم کرده اند. - 1 ویژگی شخصی موثر بر تعهد سازمانی - سن ،تحصیلات، جنسیت،ازدواج و ،سابقه در سازمان و در سمت ،استنبا از شایستگی شخصی ،توانایی ها، حقوق و دستمزد و سطح شغلی . - 2 خصوصیات شغلی و تعهد سازمانی ، - 3 تاثیر روابط گروهی و رابطه با رهبر بر تعهد سازمانی - انسجام گروه، وابستگی متقابل وظایف و ارتباطات رهبر - . - 4 ویژگی های سازمان و تعهد سازمانی ، - 5 وضعیت نقش و تعهد سازمانی - میرزا محمدی، عبدالملکی، . - 1387
مارچ و سایمونّ در سال 1958 در حمایت از ارتباط این متغیرها، خاطر نشان کردند که وقتی سن و سابقه خدمت در سازمانی ، افزایش می یابد فرصت های شغلی جایگزین برای فرد محدود می شود. این کاهش آزادی فرد ممکن است محبوبیت کارفرمای - سازمان - فعلی را افزایش دهد.در مطالعاتی که توسط انگل و پری ْ در سال 1981 و تحقیقات دیگر، صورت گرفت مشخص شد که زنان متعهدتر از مردان می باشند . در مورد این ارتباط استدلال می کند که به طور کلی زنان برای کسب موقعیت ها در سازمان باید موانع زیادی را پشت سر بگذرانند، به همین خاطر عضویت در سازمان برای آنها مهمتر می باشد.
ساروقیَ در تحقیقی با عنوان تعهد سازمانی و رابطه آن با تمایل به ترک خدمت، با توجه به مدل سه بخشی تعهد سازمانی می یر و آلنُ رابطه بین هریک از اجزای سه گانه تعهد سازمانی - تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد تکلیفی - و تمایل به ترک خدمت مدیران و کارشناسان را مورد بررسی قرار داده است. نتایج تحقیق نشان داد میان هریک از اجزای سه گانه تعهد سازمانی و تمایل به ترک خدمت اعضای جامعه آماری ارتباط معنی داری وجود دارد. همچنین مشخص شد که تعهد سازمانی
