بخشی از مقاله
چکیده
توسعه اجتماعی را میتوان یکی از ابعاد اصلی توسعه و بیانگر کیفیت سیستم اجتماعی در راستای دستیابی به عدالت اجتماعی، ایجاد یکپارچگی، انسجام اجتماعی، و افزایش کیفیت زندگی دانست. این پژوهش با هدف بررسی عوامل موثر بر توسعهی اجتماعی زنان روستایی شهرستان شهرضا با شیوهی تحلیلی- توصیفی انجام شده است.
جامعه آماری پژوهش حاضر شامل۸۱۰۵ زن روستایی باسواد و بالای ۵۱ سال ساکن در ۶۱ روستای دارای دفاتر ICT روستایی، شهرستان شهرضا می باشد که با استفاده از فرمول کوکران، ۰۹۱ زن روستایی به عنوان نمونهی آماری انتخاب و پرسشنامهها به روش نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب بصورت تصادفی در بین آنان توزیع گردید. روایی پرسشنامه براساس نظر خواهی از کارشناسان مورد تایید قرار گرفت و برای تعیین پایایی ابزار تحقیق نیز از روش آلفای کرونباخ استفاده شد.
ضریب آلفای کرونباخ بالای 0/7 به دست آمد که نشان دهندهی پایایی مناسب پرسشنامه است. تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار spss، تحلیل رگرسیون و تابع تشخیصی انجام شد . نتایج مقادیر استاندار شده تابع تشخیصی و تحلیل رگرسیون نشان میدهد که متغیرهای درصد استقلال مالی زنان روستایی، آگاهی زنان روستایی از خدمات دفاتر ICT و استفادهی زنان روستایی از خدمات دفاتر ICT، بیشترین تاثیر را بر توسعهی اجتماعی زنان روستایی داشتهاند.
مقدمه:
توسعه مستلزم تغییرات اساسی در ساخت اجتماعی، طرز تلقی عامهی مردم و نهادهای ملی، تسریع رشد اقتصادی، کاهش نابرابریها و ریشه کن کردن فقر مطلق است - حبیبزاده و همکاران،۲۹۳۱:۸۲۳ - . توسعه اجتماعی را می توان یکی از ابعاد اصلی توسعه و بیانگر کیفیت سیستم اجتماعی در راستای دستیابی به عدالت اجتماعی، ایجاد یکپارچگی، انسجام اجتماعی، افزایش کیفیت زندگی دانست
فناوری اطلاعات و ارتباطات منجر به تغییرات قابل توجه در شیوه زندگی مردم، کار، تعامل و یادگیری فعال میشود . - Nechita and Timofti, 2011:1509 - برخی از این تغییرات در زمان بسیار سریع بوده است. به گونهای که امروزه به طور فزاینده، از فناوری اطلاعات و ارتباطات - ICT - به عنوان یک ابزار توسعه استفاده میشود
با مروری بر مطالعات انجام شده در خصوص تاثیرات توسعه و گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه و تعالی بخشی جوامع، به نقش مهم و اساسی فناوری اطلاعات و ارتباطات پی خواهیم برد. صیاد بیدهندی و همکاران - ۱۹۳۱ - در پژوهشی با عنوان بررسی قابلیت اطلاعات و ارتباطات در توانمندسازی زنان روستایی شهرستان لاهیجان، نشان دادند که میزان تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توانمندی زنان روستایی تحت تاثیر رفاه، میزان دسترسی به خدمات و آگاهی از خدمات بوده است
حدادنیا و فانی - ۱۹۳۱ - ، با بررسی دیدگاه زنان روستایی در مورد تاثیر استفاده از ICT بر فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی در شهرستان شیراز به این نتیجه رسیدند که استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در افزایش اطلاعات و آگاهی، ارتقاﺀ نحوه نگرش به زندگی، تقویت روحیه مشارکت، افزایش مهارتهای مورد نیاز بر فعالیتهای اجتماعی، اقتصادی زنان روستایی در حد زیاد اثر گذار بوده است.
نتایج پژوهش Rahman and et al - 2013 - با عنوان تاثیر ICT در شرایط اقتصادی – اجتماعی روستاییان بنگلادش، نشان دادند، عواملی مانند امنیت اجتماعی، اقتصاد روستایی، ایجاد امکانات بهداشتی، توانمندسازی زنان متاثر از فناوری اطلاعات و ارتباطات در بنگلادش است.
نتایج پژوهش - Novo-Corti et al - 2013 با عنوان شکستن دیوار محرومیت اجتماعی زنان روستایی از فناوری اطلاعات و ارتباطات نشان دادند که زنان روستایی از نقش کلیدی ICT در جهت رسیدن به مشارکت در روند تصمیمگیری در زندگی اجتماعی و کار، آگاه هستند . موانع اصلی زنان روستایی جهت دسترسی به خدمات ICT روستایی، نحوهی زندگی اجتماعی، اشتغال، آموزش، سطح درآمد، فقدان مهارتهای ICT و نگرشهای منفی نسبت بهICT بوده است.
نتایج Ebo and et al - 2012 - با عنوان نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات - ICT - در توسعهی روستایی نیجریه، نشان داد که فناوری اطلاعات و ارتباطات مشارکت بیشتر ر وستاییان در امور روستا با هدف توسعه روستایی به همراه داشته است.
نتایج - Molaei Hashjin and et al - 2011 با عنوان نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات - ICT - در توسعهی پایدار روستایی مشکین شهر، نشانگر تاثیر مثبت دفاتر ICT بر استفادهی روستاییان از خدمات پایهای دفاتر، بازاریابی، تولیدات متناسب با نیاز بازار، ایجاد زمینههای شغلی جدید، افزایش درآمد، ایجاد مشاغل مرتبط با ICT ، اقتصاد روستایی و توانمندسازی است. لذا هدف تحقیق حاضر تعیین متغیرهای مهم وتاثیر گذار بر شاخصهای توسعهی اجتماعی زنان روستایی شهرستان شهرضا بوده است.
روش آماری
این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و روش بررسی آن توصیفی - تحلیلی میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل۸۱۰۵ زن روستایی باسواد و بالای ۵۱ سال ساکن در۶۱ روستای شهرستان شهرضا که دارای دفاتر ICT روستایی میباشد که با استفاده از فرمول کوکران، ۰۹۱ زن روستایی به عنوان نمونهی آماری انتخاب و پرسشنامهها به روش نمونهگیری انتساب طبقهای بصورت تصادفی در بین زنان روستایی در روستاهای دارای دفاتر ICT توزیع گردید.
چون هدف پژوهش شناسایی عوامل موثر بر توسعهی اجتماعی زنان روستایی بر مبنای متغیرهای اصلی بود، بنابراین، برای تجزیه و تحلیل دادهها از تحلیل تشخیصی و تحلیل رگرسیون استفاده شد . تحلیل تشخیصی از جمله روش های تفکیکی است که تلاش میکند تا با بهرهگیری از برخی متغیرهای مستقل، افراد گروهها را به بهترین وجه از هم تفکیک کند.
محدودهی مورد مطالعه
شهرضا یکی از شهرستانهای استان اصفهان که در فاصله ۰۸ کیلومتری اصفهان قرارگرفته، دارای یک بخش، دو شهر، چهار دهستان و ۸۲ روستای دارای سکنه میباشد. جمعیت شهرستان شهرضا در سال ۰۹۳۱ نزدیک به ۵۵۵۹۴۱ نفر جمعیت، که از این جمعیت حدود ۰۵۴۹۱ نفر در مناطق روستایی سکونت دارند. از ۸۲ روستای این شهرستان ۶۱ روستا دارای دفاتر ICT روستایی هستندکه دارای ۸۱۰۵ نفر زن روستایی باسواد، بالای ۵۱ سال است که این تعداد جامعه آماری تحقیق حاضر را تشکیل داده است.
یافتهها نتایج توصیفی
براساس برآورد آماری میانگین سن زنان روستایی در نمونه آماری تحقیق حاضر34سال است و بیشترین میزان فراوانی در گروه سنی 30 تا 37 سال بوده است. اکثریت زنان روستایی پاسخ دهنده دارای تحصیلات راهنمایی و ابتدایی بودند. میانگین درصد استقلال مالی زنان روستایی 44/14 درصد بوده است. متوسط تعداد فرزندان زنان روستایی 3فرزند بوده است. میانگین مسافرت زنان روستایی به ترتیب در خارج از روستا و خارج از استان در سال 5 و 1سفر بوده است.
تحلیل رگرسیون
به منظور پیشبینی میزان تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر شاخصهای توسعهی اجتماعی براساس متغیرهای منتخب تحقیق از تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شده است. از مجموع متغیرهای وارد شده به رگرسیون به ترتیب درصد استقلال مالی زنان روستایی، آگاهی زنان روستایی از خدمات دفاتر ICTو میزان استفادهی زنان روستایی از آن خدمات در سه گام وارد معادله رگرسیونی شدند.
تعیین متغیرهای تأثیرگذار بر شاخصهای توسعه اجتماعی زنان روستایی
نتایج به دست آمده از جدول - ۱ - ، نشان میدهد که در گام نخست متغیر درصد استقلال مالی و درگام دوم متغیر آگاهی زنان روستایی از خدمات دفاترICT و در گام سوم متغیر استفاده از خدمات دفاتر ICT وارد معادله گردید. میزان R2 مطابق نتایج تحلیل رگرسیون ۹۵ % بدست آمد که نشان می دهد که سه متغیر وارد شده در تحلیل رگرسیون، در مجموع ۹۵ % عوامل اثر گذار بر متغیر شاخص توسعهی اجتماعی زنان روستایی را تبیین میکنند.
جدول ۱-ضرایب تعیین متغیرهای تأثیرگذار در توسعه اجتماعی زنان روستایی
مطابق جدول - ۲ - ، با توجه به مقادیر بتا - - Beta، متغیرهای درصد استقلال مالی، آگاهی از خدمات دفاترICT و استفاده از خدمات دفاترICT به عنوان بیشترین متغیرهای اثر گذار بر شاخص توسعهی اجتماعی زنان روستایی قلمداد شد.
جدول ۲- تأثیر متغیرهای تأثیرگذار در میزان آگاهی زنان روستایی از خدمات دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات
قضاوت در مورد سهم و نقش هر یک از سه متغیر درصد استقلال مالی، آگاهی از خدمات و استفاده از خدمات در تبیین متغیر وابسته را باید به مقادیر بتا - B - واگذار کرد. زیرا این مقادیر استاندار شده بوده و امکان مقایسه و تعیین سهم هریک از متغیرها را فراهم میسازد.
