بخشی از مقاله
چکیده :
دانش یکی از مهمترین شاخصهای بقا و رقابت برای هر سازمان است. امروزه تلاش هر سازمان این است که در برابر رشد رقبای سازمانی، بقای خود را حفظ کند. از طرفی دیگر، مدیریت دانش به سازمان کمک میکند تا برای حل مسائل و مشکلات خود تصمیمات منطقی اتخاذ کند و از این راه تعالی و توسعه سازمان را تامین کند. لذا مطالعه عوامل موثر در اجرای موفق مدیریت دانش در سازمانهای دولتی و اولویتبندی آنها از اهمیت دو چندانی برخوردار است.
هدف: هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل موثر در موفقیت مدیریت دانش در کتابخانههای دانشگاهی شهر تبریز بوده است.
روششناسی: برای دستیابی به اهداف، بر اساس چهارچوب نظری که یک الگوی ترکیبی منتخب از تقسیمبندی عوامل به چهار دسته - فرهنگ، راهبرد، ساختار و رهبری - بوده، از هر دسته دو عامل انتخاب گردیده و نه فرضیه تنظیم شد. برای آزمون فرضیهها، پرسشنامهای محقق ساخته طراحی گردید.
جامعه آماری کتابداران کتابخانههای مرکزی دانشگاههای شهر تبریز بود، که به علت محدود بودن جامعه آماری تمامی کتابداران شاغل در این کتابخانهها مورد بررسی قرار گرفتند. برای تحلیل دادهها از روشهای آماری توصیفی و استنباطی استفاده گردیده است.
نتیجهگیری: نتایج حاصله بیانگر آن بود که فقط 3 عامل در کتابخانه از رتبه بالای برخوردار بودند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل فریدمن بیانگر آن است که عامل "آموزش به کتابداران" بالاترین رتبه را داشته و "حمایت مدیریت ارشد"، "ساختار سازمانی منعطف و پویا"، "وجود زیرساختهای اطلاعاتی"، "ایجاد محیط سازمانی ریسکپذیر"، "عوامل فرهنگ سازمانی، "اشتراک دانش و مخازن دانش" به ترتیب رتبههای بعدی را به خود اختصاص دادهاند.
مقدمه
تحولات زیادی که امروزه در جامعه رخ داده است، موجب میشود که سرآمدان کتابداری و اطلاعرسانی با دقت بیشتری به پویش محیط بپردازند و سعی کنند نگرش و عملکرد خود را همگام با آن متحول سازند. در این راستا، یکی از ابزارهای مورد توجه برای ایجاد تحول در کتابخانههای دانشگاهی و چیرگی بر چالشهای پیش روی کتابخانهها، مدیریت دانش است
امروزه، عمدهترین سرمایه سازمانها، دانشی است که به آن دسترسی دارند. سازمانهایی میتوانند موفق باشند که قادرند بیشترین معتبرترین و به روزترین دانش بشری را در حوزه کسب و کار خود در اختیار گیرند و از آن استفاده بهینه نمایند بنابراین، تسهیم دانش به عنوان یک فعالیت پیچده اما ارزش آفرین، پایه و اساس بسیاری از راهبردهای سازمانی است - ریج1، - 2005، بهطوری که به کارگیری مؤثر مدیریت دانش یکی از مهمترین عوامل موفقیت سازمانها در عصر دانایی محسوب میگردد.
اهمیت این موضوع به حدی است که شماری از سازمانها دانش موجود را اندازهگیری میکنند و به منزله سرمایه فکری سازمان و نیز به عنوان شاخصی برای درجهبندی سازمانها درگزارشهای خود منعکس میسازند. این سازمانها، استقرار مدیریت دانش را به عنوان بخشی از راهبرد سازمان، ضروری میدانند
از طرفی دیگر دانشگاه مبدا تولید دانش و علم است و با توجه به حرکت جامعه بشری به سوی اجتماع "دانش بنیان" مدیریت و کنترل بر دانش، نقشی پایه ای در شکوفایی و رشد جامعهها خواهد داشت. پیادهسازی مدیریت دانش نه تنها برای شرکتها و سازمانهای بزرگ و انتفاعی اهمیت دارد، بلکه برای سازمانهای غیرانتفاعی همچون دانشگاهها مهم و ضروری است
محیط دانشگاه را محیطی مناسب برای کاربرد اصول و روشهای مدیریت دانش میدانند. معرفی ابزارها و روشهای مدیریت دانش، دانشگاهها را برای اشتراک دانش، بهبود سطح همکاری آموزشی و پژوهشی و بهبود ارتباطهای کاری میان کارمندان و دانشجویان توانا خواهد کرد.
مدیریت دانش، مدیریت زودگذر و معمولی نیست؛ پایهای محکم دارد، زوال نمییابد، با کتابداری به وضوح مرتبط است و با آن همپوشانی فراوان دارد. مدیریت دانش ابتکاری تازه برای تبدیل الگوی نظام اطلاعاتی از رویکرد پردازش داده و ارائه اطلاعات به رویکرد گردآوری و استفاده از دانش در سازمانهاست که از بهکارگیری تخصص و مهارت انباشته در ذهن و زوایای پنهان افراد تا تبدیل آنها به منابع مکتوب و مدون را شامل میشود
مدیریت دانش در یک سازمان از جمله کتابخانه های دانشگاهی را میتوان بدینگونه تعریف کرد: »روند کسب و تولید اطلاعات، پالایش و پردازش آن و تبدیل آن به مجموعه اطلاعات مفید و منسجم که برای بهرهگیری در موقعیتهای ویژه، به منظور تصمیمگیری و برنامهریزی و اجرای برنامهها، مورد استفاده قرار گیرد
