بخشی از مقاله
چکیده
سکوت سازمانی زمانی صورت میگیرد که کارکنان از بیان ایده، اطلاعات و نظرات خود در سازمان خودداری میکنند. این تحقیق به دنبال بررسی این پدیده در شرکت حفاری شمال میباشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان شرکت حفاری شمال در استان مازندران بوده است که تعداد آنها 250 نفر میباشد که بر اساس جدول مورگان 155 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدهاند.
روش جمع آوری اطلاعات، کتابخانهای و میدانی بوده و ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه بوده که پایایی آن 82/3 درصد بوده است. پژوهش حاضر از لحاظ نوع توصیفی پیمایشی و از نظر هدف کاربردی میباشد. نتایج تحقیق نشان میدهد که سکوت سازمانی در شرکت حفاری شمال وجود دارد و ترتیب تاثیرگذاری عوامل آن، سازمانی، گروهی، مدیریتی و فردی میباشد.
.1 مقدمه
سکوت با بسیاری از واقعیتها مرتبط است: فروتنی، احترام به دیگران، احتیاط، نزاکت و همچنین کارمندان به عنوان منبع اصلی تغییر، خلاقیت و نوآوری در نظر گرفته میشوند، که این عوامل نقش مهمی در موفقیت سازمان ایفا میکنند.کارکنان از طریق جو سازمانی میفهمند که سخن گفتن و اظهار نظر کردن بیارزش و خطرناک است یا ارزشمند و مطمئن و امن.[5] پیندر و هارلوس1 سکوت را به صورت ارائه شرایط ناب سازمانی توسط شخص با قابلیت وی در مورد تأثیرگذاری بر تغییر شرایط میباشد، که تمرکز بیشتری در آن راجع به سکوت کارکنان به عنوان واکنش به عدم وجود عدالت میشود تعریف میکنند.[7] دلایل متعددی برای تصمیم افراد به سکوت پیشه کردن در سازمان وجود دارد که در زیر به آنها اشاره میشود :
-1 یک دلیل آشکار برای این سکوت، بازخورد منفی و همیشگی از جانب سرپرستان است .[2]
-2 دلیل دیگر برای سکوت افراد سازمانی این است که افراد میترسند اگر درباره موضوعی زبان به سخن بگشایند و ابراز عقیده کنند، شغلشان را از دست بدهند.
-3 دلیل دیگر برای سکوت، زمانی رخ میدهد که سرپرستان و کارکنان در یافتن مشکل موجود در سازمان عاجز میمانند .[2]
-4 عامل دیگری که اعتقاد بر آن است، دلیل سکوت سازمانی است، یکسری اعتقادات بیان نشده است که مدیران بهطور ضمنی درباره کارکنان دارند.[6] وندین2 و دیگران هم این تعریف را از سکوت سازمانی ارائه دادهاند: خودداری عمومی کارکنان از بیان عقاید و نظرات و اطلاعات مربوط به کار. سکوت رفتاری است که بهصورت عمدی در آن از ایدههای مرتبط با کار، اطلاعات و عقاید مضایقه میشود.[3] کتز و کان3 بیان میدارند که اگرچه بیشتر تصمیمات توسط رهبران سازمان گرفته میشود، ولی پیروان آنها و افراد زیر دست آنها هم میتوانند از لحاظ روانشناختی در این فرآیند شرکت کنند به این شرط که به آنها اجازه داده شود تا نظرات و اطلاعات خود را برای تصمیمگیری بیان دارند.[4]
.2 ابزار و روش تحقیق
تحقیق حاضر از لحاظ نوع توصیفی پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است.میتوان گفت که تحقیق توصیفی آنچه را که هست توصیف میکند و به شرایط یا روابط موجود، عقاید متداول، فرایندهای جاری، آثار مشهود یا روندهای در حال گسترش توجه دارد. توجه آن در درجه اول به زمان حال است، هر چند غالبا رویدادها و آثار گذشته را نیز که به شرایط موجود مربوط میشوند، مورد بررسی قرار میدهد.[1]
در این پژوهش نیز ما به توصیف و مطالعه آنچه که هست می پردازیم، بنابراین روش تحقیق مناسب که در این پژوهش بکار رفته است، روش تحقیق توصیفی میباشد. تحقیق حاضر بررسی عوامل موثر بر سکوت سازمانی را مورد مو شکافی قرار میدهد. این پژوهش با بررسی و مطالعه منابع مختلف در زمینه موضوع، به بیان مسئله میپردازد. سپس مولفههای سکوت سازمانی معرفی گردیده و برخی از آنها برای این تحقیق در نظر گرفته شده است.
جامعه آماری تحقیق شامل روسا، سرپرستان و کارشناسان شرکت حفاری شمال میباشد. به منظور گردآوری اطلاعات، پرسشنامهای با 27 سوال طراحی گردیده است. جهت بررسی پایایی تحقیق تعداد 25 پرسشنامه در اختیار کارشناسان و متخصصان شرکت حفاری شمال قرار میگیرد که با استفاده از الفای کرونباخ میزان پایایی تحقیق محاسبه میگردد.
نمونه آماری تحقیق با روش انتخاب تصادفی به نسبت مساوی از بین کارشناسان و روسای شرکت مورد اشاره انتخاب گردیده است. در این پژوهش روشهای آماری تی - T - یک نمونهای و فریدمن استفاده گردیده است. کلیه افراد و اشیایی که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند، تشکیل جامعه آماری را می دهند. اگر تعداد افراد جامعه آماری محدود باشد، به آن جامعه آماری محدود می گویند. با توجه به هدف پژوهش که بررسی عوامل موثر بر سکوت سازمانی در شرکت حفاری شمال میباشد، جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کارکنان با تحصیلات کارشناسی و بالاتر شرکت حفاری شمال واقع در استان مازندران که تعداد آنها 250 نفر بوده است.
گروه نمونه مجموعه کوچکی از جامعه آماری است، مشتمل بر برخی اعضاء که از جامعه آماری انتخاب شدهاند. در واقع گروه نمونه یک مجموعه فرعی از جامعه آماری است که با مطالعه آن محقق قادر است نتیجه را به کل جامعه آماری تعمیم دهد. نمونهگیری فرایند انتخاب کردن تعداد کافی از میان اعضای جامعه آماری است، به طوری که مطالعه گروه نمونه و فهمیدن خصوصیات یا ویژگیهای آزمودنی-های گروه نمونه قادر خواهیم بود این خصوصیات یا ویژگیها را به اعضای جامعه آماری تعمیم دهیم.
در تحقیق حاضر بمنظور تعیین حجم نمونه از جدول گرجسی مورگان استفاده شده است که 152 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین گردیدهاند. با توجه به اینکه در بسیاری از مواقع تعدادی از پرسشنامههای ارسالی باز گشت داده نمیشوند، لذا در این تحقیق تعداد 160پرسش-نامه توزیع، که تعداد 155 پرسشنامه آن عودت داده شد. برای تعریف مساله و بررسی سوابق تحقیق، به کتابخانه مراجعه شد. در تحقیق حاضر برای گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانهای و میدانی زیر استفاده شده است.
در این تحقیق از مقیاس لیکرت پنج گزینهای - خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد به ترتیب با امتیازات 1، 2، 3، 4 و - 5 برای پاسخ سوالات استفاده شده است.پرسشنامه تحقیق از دو بخش تشکیل شده است که بخش اول آن مربوط به ویژگیهای جامعه آماری از قبیل جنسیت، سن، میزان تحصیلات و ... بوده است و بخش دوم آن مشتمل بر 27 سوال بوده که عوامل سازمانی، مدیریتی، فردی و گروهی را در بر دارند. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، ابتدا واریانس نمرههای هر زیرمجموعه سوالات پرسشنامه و واریانس کل را محاسبه کرده، سپس با استفاده از فرمول زیر، مقدار ضریب آلفا محاسبه میگردد. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از روشهای آماری زیر بهرهگیری شده است:
- 1 آمار توصیفی، به منظور طبقهبندی و بررسی ویژگیهای پاسخ دهندگان و جامعه آماری.
- 2 آزمون K-S برای تعیین نرمال بودن توزیع: برای نشان دادن نرمال و غیر نرمال بودن توزیعها - متغییرها - از آزمون کولوموگروف-اسمیرنوف - - K-S استفاده شده است؛ که در تعیین این آزمون چنانچه sig بزرگتر از 0,05 باشد توزیع نرمال و میتوان از آزمونهای پارامتریک جهت تجزیه وتحلیل استفاده کرد در غیر این صورت از آزمونهای ناپارامتریک استفاده شده است.
- 3 آزمون t-test برای بررسی هریک از سوالات و گزینههای مربوط به آنها از این آزمون استفاده شده است.
