بخشی از مقاله
چکیده
بهطورکلی کارآفرینی از ابتدای خلقت بشر و همراه با او در تمام شئون مختلف زندگی انسان حضور داشته و مبنای تمامی تحولات و پی شرفتهای ب شری بوده ا ست. هدف از پژوهش حا ضر، برر سی و ضعیت و تجربیات کارآفرینی در ایران و جهان و همچنین بررسی موانع، فرصتها و چالشهای موجود بر سر راه کارآفرینی در ایران است. روش تحقیق بهکاربرده شده در این پژوهش، بهصورت توصیفی و ابزار گردآوری بهصورت کتابخانهای و مطالعهی اسناد، مقالات و کتابهای متفاوت در این زمینه است.
نتایج تحقیق نشان میدهد که کارآفرینی بهعنوان الگویی جدید در فرایند تو سعهی اقت صادی- اجتماعی و سازمانی ک شورهای مختلف جهان به ا شکال متنوع و گوناگونموردتوجّه قرار گرفته است و هر یک از این کشورها بنا به نیاز خود، در شکلدهی و جهتدهی به کارآفرینان، افراد خلاق و بااستعداد خود کوشیدهاند. به همین علت، هر یک از سازمانها ونهادهای ملّی و بینالمللی، تجربهی خاصی از کارآفرینی و شیوههای موفقیت در این عرصه را در اختیار دارند که برای کشورها، سازمانها و افرادی که بهتازگی گام در این مسیر گذاشتهاند، بهمثابهی اصولی است تا از این تجربیات استفاده کنند تا هر چه سریعتر به موفقیت دست یابند؛ بنابراین با استفاده از تجربیات سایر کشورها و همچنین شناخت موانع و چالشهای بر سر راه کارآفرینی در ایران میتوان راهکارهای سازندهای را جهت د ستیابی به کارآفرینی در میان افراد بهخصوص روستاییان و درنهایت دستیابی به توسعهی روستایی پیدا کرد.
-1 مقدمه
بهطورکلی واژهی کارآفرینی از کلمه فرانسوی Entreprendre به معنای متعهد شدن نشأت گرفته است. طبق واژهنامهی دانشگاهی وبستر، کارآفرین کسی است که متعهد میشود مخاطرات یک فعالیت اقتصادی را سازماندهی، اداره و تقبل کند
ازنظر پیتر دراکر، کارآفرین کسی است که فعالیت اقتصادی کوچک و جدیدی را با سرمایهی خود شروع میکند
کارآفرین ارزشها را تغییر میدهد و ماهیت آنها را دچار تحول مینماید. رابرت هسریچ در تعریف کارآفرینی میگوید: کارآفرینی، فرآیند خلق چیزی نو، با صرف وقت و تلاش بسیار و پذیرش خطرات مالی و روحی و اجتماعی برای به دست آوردن منابع مالی، رضایت شخصی و استقلال است. احمدپور داریانی در تعریفی که از کارآفرینی ارائه میدهد، معتقد است؛ »کارآفرین فردی است که دارای ایدهی نو و جدید است و از طریق فرآیند تأسیس و ایجاد کسبوکار - شرکت - و قبول مخاطره، محصول یا خدمات جدیدی را به جامعه معرفی میکند«
کارآفرینی به دلیل ماهیت چندبعدی، میانرشتهای و ماهیت نوآوری و کارآفرینان به دلیل داشتن تفکر واگرا و همگرا، تفکر مثبت، تفکر جانبی، تفکر عمودی و جانبی بهطور همزمان، اگر بهصورت مناسب هدایت شوند و زمینههای لازم برای فعالیت اینگونه افراد فراهم شود، میتواند آثار مختلفی در زمینههای گوناگون زندگی فردی و اجتماعی داشته باشد.
در این میان، یک فعالیت کارآفرینی کشاورزی در جوامع روستایی تحت تأثیر عوامل گوناگونی شکل میگیرد که دارای تأثیرات و نتایج گوناگون مثبت و منفی است. از دیدگاه آلیسون یک فعالیت کارآفرینی تحت تأثیر عوامل گوناگونی، مانند ویژگیها و انگیزههای فردی، آموزش، فرهنگ و آدابورسوم، قوانین، سیاستها و دانش فنی است که میتواند آثار و نتایج مختلفی را به لحاظ الگوهای رفتاری، اقتصادی، اجتماعی و... در برداشته است
بنابراین، بر اساس فرصتها و موانع پیش روی کارآفرینان روستایی و کشاورزی، این عوامل میتواند به موفقیت بالای کارآفرینان در این بخش منجر شود. احساسات و انگیزهی اولیه در کارآفرینان در این بخش منجر شود. احساسات و انگیزهی اولیه در کارآفرینان، هیجان، شوق، علاقه و تعهد میتواند عامل کلیدی موفقیت آنان باشد
کارآفرینی بهعنوان الگویی جدید در فرآیند توسعهی اقتصادی- اجتماعی و سازمانی کشورهای مختلف جهان به اشکال متنوع و گوناگون موردتوجه قرارگرفته است و هر یک از این کشورها بنا به نیاز خود، در شکلدهی و جهتدهی به کارآفرینان، افراد خلاق و بااستعداد خود کوشیدهاند. به همین علت، هر یک از سازمانها و نهادهای ملی و بینالمللی، تجربه خاصی از کارآفرینی و شیوههای موفقیت در این عرصه را در اختیاردارند که برای کشورها، سازمانها و افرادی که بهتازگی گام در این مسیر گذاشتهاند به مثابهی اصولی است تا از تجربیات استفاده کنند تا هر چه سریعتر به موفقیت دست یابند
بنابراین لزوم توجه به تجربیات سایر کشورها در زمینهی کارآفرینی روستایی بیشازپیش آشکار میشود تا بدین طریق بتوان از تجارب جهانی مثبت بهره گرفت و یک الگوی کارآفرینی بومی را شناسایی و تدوین کرد؛ زیرا امروزه، تجربیات فراوانی در سراسر دنیا راجع به طراحی برنامهها، ارتقاء و ایجاد انگیزه و کمک به کارآفرینی وجود دارد. با توجه به این موضوع، هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت کارآفرینی در ایران و کشورهای دیگر بهمنظور شناسایی مشکلات و استفاده از تجربیات جهت استفاده از آن در داخل کشور است.
-2 پیشینهی تحقیق
رضوانی و نجارزاده - - 1387 در مقالهای تحت عنوان بررسی و تحلیل زمینههای کارآفرینی روستاییان در فرآیند توسعهی نواحی روستایی با استفاده از رویکرد رفتاری و بر اساس الگوی فرآیندی به بررسی زمینههای کارآفرینی پرداخته است. نتایج نشان داد که 2/33 درصد از روستاییان آشنایی خیلی زیاد، 18/76 درصد آشنایی زیاد، 23/56 درصد دارای آشنایی کم و 55/35 درصد آشنایی بسیار کم با زمینهها و مهارتهای کارآفرینی دارند. این وضع در همهی شاخصها و متغیرهای مطالعاتی کموبیش یکسان است. در این راستا، آموزش کارآفرینی و آمادهسازی محیط اجتماعی و اقتصادی روستاها برای جذب نیروی انسانی جوان، متخصص و ماهر به نواحی روستایی و فعالیتهای کشاورزی میتواند بهعنوان راهکار اصلی در ایجاد و تقویت کارآفرینی این نواحی در راستای توسعهی پایدار بسیار مؤثر باشد.
جزنی - 1388 - در تحقیقی تحت عنوان »تأثیر آموزش کارآفرینی بر ارتقای فرهنگ کارآفرینی در دانشگاههای کشور« به این نتیجه رسید که آموزش کارآفرینی با تحلیل اجزای فرآیند کارآفرینی، کارآفرینان را بهسوی مخاطرهپذیری، مسئولیتپذیری، همدلی و تعاون و دیگر اجزای مرتبط به اهداف کارآفرینی هدایت میکند و فرهنگ کارآفرینی از طریق آموزش کارآفرینی ارتقاء مییابد.
فرجی سبکبار و همکاران - 1390 - در پژوهشی تحت عنوان »اولویتبندی توسعهی کارآفرینی در مناطق روستایی با استفاده از تکنیک پرومتی - مطالعهی موردی: دهستان حومهی بخش مرکزی شهرستان خدابندهی استان زنجان - «، به بررسی وضعیت کارآفرینی بهعنوان یکی از راهحل بسیاری از چالشهای عمدهی بزرگ - همچون بیکاری، درآمد پایین، عدم تنوع اقتصادی و... - در مناطق روستایی پرداخته است.
وی کارآفرینی روستایی را راهکاری جدید در نظریههای توسعه برای توانمندسازی و ظرفیتسازی در مناطق روستایی باهدف کاهش شکاف شهر - روستا، ایجاد برابری اقتصادی، اجتماعی، محیطی و نهادی است و ابزاری مهم در رسیدن به توسعهی پایدار به شمار میآورد. مطالعه از تکنیک پرومتی برای اولویتبندی توسعهی کارآفرینی در مناطق روستایی دهستان حومه یمرکزی شهرستان خدابنده بهعنوان جامعهی نمونه استفاده شد،که نتایج بهدستآمده بر اساس شاخصهای 10 گانه نشاندهندهی این است که روستاهای نظرقلی، اقچه قیا و لاچوان به ترتیب رتبههای اول تا سوم را به دست آوردند. روششناسی تحقیق توصیفی -تحلیلی است.
مدرسی عالم و داودی - - 1393 در پژوهشی تحت عنوان »شاخصهای دیدهبان جهانی کارآفرینی و ارزیابی آن در ایران طی سالهای « - 1387 -1391 - ، با استفاده از گزارشات دیدهبان جهانی کارآفرینی تهیه شده است که ضمن معرفی شاخصهای دیدهبان جهانی کارآفرینی و بررسی وضعیت ایران در 5 سال - 1391-1387 - ، بهجایگاه ایران در مراحل توسعه و مقایسهی وضعیت کشور با کشورهای همتراز اقتصادی میپردازد.
نتایج گزارش جهانی دیدهبان کارآفرینی نشان میدهد، ایران اغلب از نیروی کار غیرماهرانه و منابع طبیعی استفاده مینماید و مشکلاتی مانند عدم ثبات در بسترها و حمایتهای فرهنگی، اجتماعی، رسانهها، شاخص کارآفرینی بینالمللی و پیچیدگی فرآیندهای اداری صادرات و واردات دارد، همچنین تولیدات ایران اغلب نوآورانه، محصول محور و فناورانه نیست، بلکه بیشترسنّتی بوده و نمیتواند ارزش-افزوده زیادی برای اقتصاد ایجاد نماید.
