بخشی از مقاله
چکیده
امروزه سازمان ها به الگویی از زنجیره تامین نیاز دارند که به موضوعات استراتژیکی و مشتری مدار و همچنین محدودیت های عملیاتی مرتبط باشد. از سوی دیگر، مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی که حاصل بکارگیری اینترنت و سیستم های اطلاعاتی در مدیریت زنجیره تامین است، شرکت ها را مجبور به ارزیابی ارزش پیشنهادی مشتریان ساخته و آن ها را در رسیدن به چالش های رقابتی، چابک تر می سازد.
هدف اصلی پژوهش حاضربررسی عوامل موثر بر سیستم مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی با استفاده از چارچوب تکنولوژی - سازمان - محیط زیست می باشد. پس از گردآوری داده های مربوط به شرکت های نمونه ، برای ایجاد بانک اطلاعاتی از نرم افزار اکسل وجهت تجزیه وتحلیل داده ها وآزمون فرضیات از مدل PLS استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که ، متغیر های درآمد های درک شده ،حمایت مدیریت ارشد،فشار رقابتی ،شریک تجاری وسیستم ها بر احتمال پذیرش سیستم مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی تاثیر معنی داری دارند.همچنین متغیرهای درآمد های درک شده ،اندازه شرکت ، فشار رقابتی ،شریک تجاری وسیستم ها بر میزان پذیرش سیستم مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی تاثیر معنی داری دارند.
-1 مقدمه
سازمانها همواره در تلاش برای بهبود سهم بازار، افزایش سود، و دستیابی به مزیت رقابتی نسبت به رقبا میباشند. برای دستیابی به این اهداف، توجه به کارایی و اثربخشی زنجیرهی تأمین از اهمیتی فراوان در هر سازمان برخوردار است. استفاده از تجارت الکترونیک و فناوریهای اطلاعات و ارتباطات سازمانها را در مقابل نیازهای متغیر بازار قادر به پاسخگویی و انعظافپذیری نموده است. تجارت الکترونیک و اینترنت ساختار زنجیرههای تأمین رابهطور اساسی تغییر داده است. هزارهی جدید با ظهور فناوری اطلاعات و محیط کسب و کار جدید، منجر به ایجاد زنجیرهی تأمین الکترونیکی شده است. هدف اصلی از انجام پژوهش حاضربررسی عوامل موثر بر سیستم مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی با استفاده از چارچوب تکنولوژی - سازمان - محیط زیست می باشد.
یک زنجیره تامین شامل همه تسهیلات - امکانات - ،وظایف و کارها و فعالیتهایی می شود که در تولید و تحویل یک کالا یا خدمت، از تامین کنندگان - تامین کنندگان و تامین کنندگان آنها - تا مشتریان - و مشتریان آنها - درگیر هستند و شامل برنامهریزی و مدیریت عرضه و تقاضا؛تهیه مواد؛تولید و برنامه زمانبندی محصول یا خدمت؛انبار کردن؛کنترل موجودی و توزیع؛تحویل و خدمت به مشتری میشود.مدیریت زنجیره تامین همه این فعالیتها را طوری هماهنگ میکند که مشتریان بتوانند محصولاتی با کیفیت بالا و خدمات قابل اطمینان در حداقل هزینه به دست آورند. در دو دهه اخیر با به کارگیری مفهوم مدیریت زنجیره تأمین در صنایع، موضوع انتخاب تأمینکننده، توجه زیادی را جلب کرده است و روشهای مختلفی برای آن ارائه شده است. یکی از روش های نوین ،مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی می باشد.
با توجه به محیط متغییر امروزی، سازمان ها به الگویی از زنجیره تامین نیاز دارند که به موضوعات استراتژیکی و مشتری مدار و همچنین محدودیت های عملیاتی مرتبط باشد. از سوی دیگر، مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی که حاصل بکارگیری اینترنت و سیستم های اطلاعاتی در مدیریت زنجیره تامین است، شرکت ها را مجبور به ارزیابی ارزش پیشنهادی مشتریان ساخته و آن ها را در رسیدن به چالش های رقابتی، چابک تر می سازد . بر این اساس هدف اصلی از انجام پژوهش حاضربررسی عوامل موثر بر سیستم مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی با استفاده از چارچوب تکنولوژی - سازمان - محیط زیست می باشد.
-2 مرور ادبیات
امروزه مدیریت زنجیره تامین به عنوان یکی از مبانی زیر ساختی پیادهسازی کسب و کار الکترونیک در دنیا مطرح است. زنجیره تأمین به کلیه فعالیت های هماهنگی اطلاق می شود که جهت بررسی، تحقیق، مطالعه و برآورد نیازها و احتیاجات اولیه در زمینه وسایل و تجهیزات، ماشینها و ابزارآلات ، تاسیسات و قطعات از هر نوع و کلیه امور مربوط به تهیه، تولید، بیمه، نگهداری، انبارداری، توزیع، حمل و نقل، تنظیم و تهیه روش انجام کار، طراحی سیستم و دستور العمل و نظارت بر موارد فوق انجام می گیرد. مدیریت زنجیره تامین، مجموعه ای از روشهای مورد استفاده برای یکپارچگی موثر و کارای تامین کنندگان، تولید کنندگان، انبارها وفروشندگان میباشد. به بیان دیگر مدیریت زنجیره تامین هماهنگی در تولید، موجودی، مکان یابی و حمل و نقل بین شرکت کنندگان دریک زنجیره تامین، برای دستیابی به بهترین ترکیب پاسخ گویی و کارایی برای موفقیت در بازار است.
لجستیک الکترونیکی، مجموعه اقداماتی است که بر روی شبکه اینترنت صورت گرفته و کارخانجات پراکنده، کامیونها، کشتی ها، انبارها و کاربران نهایی را در زمان به هنگام، به یکدیگر مرتبط می سازد.[2] کریمیان وهمکار - - 1392،درتحقیقی تحت عنوان "ارائه یک مدل کمّی انتخاب تأمینکننده با در نظر گرفتن ارتباطات میان تأمین کنندگان"به بررسی مسئله انتخاب تأمینکننده با در نظر گرفتن ارتباطات میان تأمینکنندگان با استفاده از دادههای گذشته پرداختند.نتایج بررسیها نشان داد که مدل تدوین شده نسبت به حالتی که ارتباطات میان تأمینکنندگان در نظر گرفته نشود هزینههای کمتری برای خریدار به همراه خواهد داشت
جلالی - 1386 - در مطالعه ای تحت عنوان "لجستیک الکترونیکی و نقش و اهمیت آن در مدیریت زنجیره تامین"ابتدا به تعریف لجستیک پرداخته و سپس تاریخچه لجستیک الکترونیکی را مورد بررسی قرار داده است، پس از آن لجستیک الکترونیکی، عملکرد و خصوصیات آن، روند توسعه آن و در نهایت عمکرد آن در زنجیره تامین مورد بررسی قرار گرفته است.
هنگوال - 1386 - در تحقیقی تحت عنوان "مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی"،اینگونه بیان می کند که اگرچه به کمک تکنولوژی اطلاعات - IT - حوزه عملکرد SCM گسترش یافته و شامل تأمین کنندگان و مصرف کنندگان نیز شده است، اما بهرصورت هدف از ایجاد SCM الکترونیکی - e-SCM - کاهش هزینه های نقل و انتقال اطلاعات و نهایتاً محصولات از یک طرف و گسترش فرصت های تجاری و دامنه همکاری بین شرکتها از طرف دیگر بوده است .در واقع در فرآیند مدیریت زنجیره تأمین الکترونیکی، سه عنصر جدیدالکترونیکی و یا اینترنتی وارد شده است که قبلاً نبوده. یکی تجارت الکترونیکی - e-commerce - دوم تدارکات و خریدالکترونیکی - e-procurement - و سوم همکاری الکترونیکی
مصطفی باتان و همکار - - 2015 در این تحقیق اقدام به توسعه یک متد دومرحله ای برای مسائل انتخاب تأمین کنندگان نموده اند که در مرحله اول اوزان نسبی هر یک از معیارها به کمک روش FAHP تعیین شده است و در مرحله دوم این خروجیها به عنوان ورودی مدل برنامه ریزی عدد صحیح مختلط برای تعیین تأمین کننده و مقداری که هر تأمین کننده باید فراهم شود استفاده میشود.در این تحقیق از 4 معیار قیمت، کیفیت، عملکرد تحویل به موقع و عملکرد پس از فروش برای تأمین 5 ماده از بین 6 تأمین کننده استفاده شد.
فن لین - 2014 - در مقاله ای تحت عنوان "درک عوامل موثر بر پذیرش سیستم مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی :با استفاده از چارچوب تکنولوژی - سازمان - محیط زیست"به بررسی عوامل موثر بر پذیرش سیستم مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی پرداخته است.نمونه آماری شامل 283 شرکت بزرگ تایوانی است.مدل آزمون فرضیات تحقیق روش PLS می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که شرکت های دارای درآمد ها وهزینه های درک شده ،حمایت مدیریت ارشد،فشار رقابتی وظرفیت جذب معین ،احتمال بیشتری جهت پذیرش سیستم مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی دارند.
نتیجه دیگر اینکه زمینه های تکنولوژیکی عامل مهمی بر میزان پذیرش سیستم مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی می باشد ولی تاثیر مستقیم بر میزان پذیرش سیستم مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی ندارد.ازطرفی میزان پذیرش سیستم مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی عمدتا به وسیله عوامل سازمانی ومحیط زیستی تعیین می شود
لیما جونیور و همکاران - - 2013 در این تحقیق از تئوری مجموعه های فازی برای مواجهه با عدم قطعیت در فرآیند تصمیمگیری انتخاب تأمینکنندگان استفاده شده است، این رویکرد قوانین تصمیمگیری غیرجبرانی در مراحل شرطی و قوانین تصمیمگیری جبرانی در انتخاب نهایی را با هم ادغام میکند.[8] ماسی و همکاران - - 2013 در این تحقیق یک متا مدل را برای انتخاب تأمینکنندگان در یک شرکت که در حوزه EPC فعالیت میکند ارائه کرده اند،این مدل کار را با رتبه بندی شرایط مختلف خرید آغاز میکند، در ادامه میبایست فاکتورهای مفهومی که ممکن است معیارهای انتخاب را تحت الشعاع قرار دهند شناسایی شده و تحت دو فاکتور کلی درجه دشواری مدیریت خرید و تأثیر میزان خرید بر پروژه دستهبندی میشوند.
حال این دو فاکتور به عنوان دو بعد برای انتخاب تأمینکنندگان مورد استفاده قرار میگیرد.[9] سایلین و همکاران - - 2011،برای انتخاب تأمین کننده از یک مدل - ERP - استفاده کردند، که صنعت الکترونیک به عنوان مطالعه موردی آنها انتخاب شده بود که در این مدل یکپارچه از تکنیک های - ANP - و - TOPSIS - برای محاسبه وزن و رتبه بندی تأمین کنندگان استفاده کردند ونتیجه گیری کردندکه مدل - ERP - به طور مؤثر حجم سفارش را به هر فروشنده اختصاص می دهد.
گوناسکاران - 2008 - ، در تحقیق خود بیان می کند، معماری مطلوب زنجیره تامین با توجه به یکپارچه سازی زنجیره عرضه، باعث افزایش سرعت و انعطاف پذیری و نیز کاهش هزینه ها می گردد.[11] وو و چانگ - 2009 - ، مدلی مفهومی برای درک پذیرش و انتشار مدیریت رنجیره تامین الکترونیکی در مراحل مختلف بین شرکای تجاری ارائه و بیان می کنند ساختار تکنولوژی، ساختار شراکت، نوع صنعت و اندازه سازمان از عوامل موثر در این زمینه می باشند.
زنجیره تامین درهمه شکلها واندازه ها وجود دارد و ممکن است بسیار پیچیده باشد. زنجیره تامین برای یک ماشینشامل صدها عرضه کننده، هزاران کارگاه ساخت و کارگاه مونتاژ، انبارها، دلالها،فروشندگان تجاری مستقیم، عمده فروشان، مشتریان و وظایف پشتیبانی ازقبیل مهندسیمحصول، آژانس های خرید، بانک ها و شرکتهای نقل و انتقال است
