بخشی از مقاله
چکیده
امروزه دانش موجود در سازمان ها مهم ترین دارایی هایی آن ها محسوب می شود. مدیریت دانش به عنوان ابزاری قدرتمند برای دستیابی به مزیت های رقابتی و مدیریت دارایی های دانشی آشکار و پنهان سازمان مطرح است. اجرای اثربخش مدیریت دانش نیازمند توجه به زیرساخت ها یا عوامل کلیدی است که نقش سریع کننده دارند و موجب تسهیل و توانمندی آن می گردند علیرغم مزایای فراوان سیستم های مدیریت دانش تخمین زده شده که 84 درصد پروژه های مدیریت دانش هیچ گونه تاثیر مهمی در بهبود کارایی سازمان نداشته است. این امر مبین این است که به علت برخی موانع اکثر سیستم های مدیریت دانش با شکست مواجه گشته اند.
پژوهش حاضر به بررسی تاثیر فناوری اطلاعات، منابع انسانی، استراتژی های سازمان و فرآیندهای موجود سازمان در پیاده سازی مدیریت دانش در بانک مهر اقتصاد پرداخته است. مدل تحلیلی این پژوهش بر اساس تلفیق مدل عمومی مدیریت دانش نیومن و کنراد و مدل سیستم مدیریت دانش موفق جنکس و الفمن شکل گرفته است .
ابزار سنجش این پژوهش دو پرسش نامه استاندارد می باشد. فرضیات این پژهش از طریق آزمون های آماری تحلیل همبستگی پیرسون، برازش رگرسیون، آزمون t و برازش مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار spss 18 و lisrel 8.5 مورد سنجش قرار گرفت . نتایج نشان داد که بین مدیریت دانش و فناوری اطلاعات، فرآیندهای موجود سازمان، استراتژی های سازمان، منابع انسانی ارتباط وجود دارد و هر یک به صورت مستقل در بهبود مدیریت دانش موثر می باشند اما میزان تاثیر گذاری آنها متفاوت است.
-1 مقدمه
حفظ و توسعه مزیت رقابتی یکی از بزرگترین دغدغه های سازمانها می باشد. سازمانها کوشش می کنند دانش را به طور موثرتر و کاراتر مدیریت کنند تا عملکردشان را ارتقا دهند مدیریت دانش یکی از مباحثنسبتاً جدیدی است که در حوزه علم مدیریت مطرح شده است. مدیریت دانش، مربوط به استفاده نظام مند از دانش در سازمان و بکارگیری آن در فعالیتها، به منظور تحقق اهداف و رسالت سازمان است.
مدیران نیز سعی دارند با تکیه بر فنون استخراج یافتههای اطلاعاتی و دانش افراد و ذخیره و انتشار آن به دانشی دست یابند که در بهره وری سازمانی آنان را یاری دهد. مهم ترین عوامل زمینهای سازمان های دانش محور ساختار، فرهنگ و فناوری اطلاعات می باشند. فناوری اطلاعات نقش مهمی را در پیادهسازی مدیریت دانش ایفا می کند. بنابراین، سازمان ها هنگام طراحی و اجرای مدیریت دانش می بایست از زیرساخت های مورد نیاز آن اطمینان حاصل کنند این زیرساخت ها، عوامل توانمندساز، تسهیل کننده و فعالیت هایی هستندکه در پیاده سازی و اجرای مدیریت دانش حیاتی تلقی می شوند. در این تحقیق به بررسی عوامل موثر در پیاده سازی سیستم های مدیریت دانش خواهیم پرداخت .
.1-1 بیان مسئله با توجه به مجوز تاسیس بانک های خصوصی در ایران و ایجاد رقابت بین بانک های خصوصی و دولتی می توان با شناخت مدیریت دانش و استفاده از آن سرمایه انسانی، مادی و... به اهداف استراتژیک بانک ها و موسسات مالی و اعتباری دست یافت. امروزه مدیران به خوبی به اهمیت دانش و مدیریت دانش در سازمان ها واقف شده اند و بسیاری از آنان به دنبال پیاده سازی سیستم مدیریت دانش در سازمان خود هستند و در عین حال نگران این هستند که نتوانند سیستم مذکور را درسازمان خود پیاده کرده و در نتیجه مدیریت دانش در سازمان آنها با شکست مواجه شود
قبل از اقدام به مبادرت بر اجرای طرح های مدیریت دانش، سازمان ها نیازمند ارزیابی زیر سیستم های سازمانی و منابع موجود خود هستند تا مهمترین و بهترین راهبرد مدیریت دانش را برای خود شناسایی کنند - - Egbu, Charles, Botterill & Katherine, 2004 .به علت برخی موانع و چالش ها، اکثر سیستم های مدیریت دانش با شکست مواجه گشته اند. بدیهی است که این شکست ها بی میلی دیگر سازمان ها در سرمایه گذاری بر روی پروژه های مدیریت دانش را به همراه خواهد داشت.در این تحقیق بر آنیم تا عوامل موثر در پیاده سازی سیستم های مدیریت دانش تحت عنوان عوامل منایع انسانی، عوامل فناوری اطلاعات، عوامل استراتژی های سازمانی و عوامل فرآیندهای سازمانی را شناسایی کرده و با بررسی وضعیت موجود در بانک و وضعیت مطلوب در صورت امکان راه کارهای موجود معرفی شود.
.2-1 اهمیت و ضرورت پژوهش استقرار مدیریت دانش در سازمان ها آثار و مزایای بسیاری را همراه دارد اما روشن است که برخورداری از مدیریت دانش، موانع عمده ای نیز در پیش روی سازمان قرار دارد تا جایی که موفقیت مدیریت دانش نیازمند عزم سازمان برای برطرف نمودن موانع و چالش های موجود بر سر راه آن است. موانع عمده بر سر راه مدیریت دانش را می توان به پنج دسته اصلی تحت عنوان عوامل انسانی، عوامل سازمانی، عوامل فرهنگی، عوامل سیاسی و عوامل فنی و تکنولوژیکی تقسیم نمود.
وجود چالش ها در پیاده سازی مدیریت دانش منجر به اختلال و کاهش کارایی می شود. به منظور بهینه سازی زیر ساخت مدیریت دانش و اعمال تغییرات مورد نیاز لازم از وضعیت موجود این عوامل آگاهی کسب گردد مطالعه امکان سنجی راهی برای آگاهی از وضعیت زیر ساخت موجود برای به کارگیری مدیریت دانش است. نقش فناوری اطلاعات را نباید در غلبه بر مشکلات پیش روی سیستم مدیریت دانش نادیده گرفت.
.3-1 اهداف و چارچوب نظری هدف اصلی این تحقیق بررسی عوامل موثر بر پیاده سازی مدیریت دانش می باشد. با مقایسه وضعیت فعلی و وضعیت مطلوب میتوان نقاط ضعف و قوت را در پیاده سازی مدیریت دانش شناسایی نمود هم چنین تاثیر متقابل روابط میان مدیریت دانش و مولفه های فرآیند های موجود سازمان، فناوری اطلاعات، منابع انسانی، استراتژی های سازمانی بررسی گردد.
مدیریت دانش یک رهیافت یکپارچه به مدیریت کل سرمایه فکری سازمان است، نه تنها دانش عیان مورد استفاده یک سازمان بلکه دانشی که در اذهان افراد محبوس است. مدیریت دانش فرآیند تولید ارزش از دارایی های ناملموس سازمان است که شامل فرآیند های مجزا ولی وابسته به یکدیگر است این فرآیند ها شامل تولید دانش، ذخیره و بازیابی دانش، انتقال دانش و کاربرد دانش است. - Ferguson & . Weckert, 2006 - مدیریت دانش در برگیرنده زیر ساخت ها، فرآیند ها و مؤلفه های بسیاری است .
جدول شماره :1 اجزا ومجتوای مدیریت دانش
.1-3-1 مبانی زیر ساخت مدیریت دانش
مدیریت دانش، بر بهبود توانایی های سازمان است. موفقیت نیازمند ایجاد یک محیط کاری جدیدی است که در آن دانش و تجربه به سادگی تسهیم شوند. فرآیند ها و فناوری ها برای این هدف نیز باید اعمال شوند. رفتار انسان ها در سازمان نیز باید در این راستا قرار گیرد تا اطلاعات و دانش آنان ادغام شده و در زمان مناسب به دست افرادی که نیاز دارند برسد تا بتوانند با بهره وری بیشتر عمل کنند.
زیر ساخت دانش ساز و کاری است که سازمان از طریق آن دانش را مدیریت کرده و افراد مختلف در بخش های مختلف، دانش خود را از طریق این زیر ساخت تسهیم کنند. هدف اصلی این زیر ساخت، چیزی جز جریان دادن دانش در رگ های فرآیند های کاری سازمان نیست. مبانی زیر ساخت مدیریت دانش شامل : فرآیند های دانش، فناوری اطلاعات i iو فرهنگ سازمانی می باشد. یک زیر ساخت قوی دانش بر اساس مبانی قوی ایجاد می شود. در این میان، مدیریت دانش بر تعامل آنها تمرکز دارد.
