بخشی از مقاله
چکیده
معماری در ایران سابقه دیرپایی داردکه شناسنامه معتبر این مرز و بوم می باشد و طبیعت اقلیمی ایران در این زمینه تاثیر خود را بر فاتحین و مغلوبین به بارز ترین شکل خود جلوه کرده است. ایران در طی دوران پر فراز و نشیب خود تحولات چشم گیری را داشته ،اما دارای ویژگی های خاصی است و در هریک از دوران تاریخی تغییراتی به خود دیده ، ولی اصول آن را حفظ کرده است،که شکل گیری شهر در آن از این مهم مستثنی نمی باشد.
روش این پژوهش توصیفی -تحلیلی در نظر گرفته شده،که به منظور استخراج دقیق تر،هسته شهرستان بجنورد در پس از اسلام با مطالعات کتابخانه ای و میدانی مورد مطالعه قرار گرفته. از یافته های این مقاله می توان به شکل گیری هسته شهرستان بجنورد و توسعه آن پس از اسلام در دوران مختلف تعمیم داد.
مقدمه
آثار معماری شاخص بازمانده از تمدن های گذشته هریک تابع شرایط ویژه ای خاص خود پدید آمده اند،مانند: شرایط اقلیمی،تاریخی،سیاسی،اجتماعی،مذهبی و اقتصادی و به فراخور و کاربردی که آن اثر معماری داشته،موثر بوده است.
هنر در ایران به قدمت تاریخ است و معماری از کهن ترین هنرهاست.رونق و اعتلای معماری در ایران گواه آن است که این سرزمین از کانون های نخستین شهرسازی و مهندسی بوده است.این گواهی را بنا هایی که از میان زمان های کهن با سیمای غبار آلود سر بیرون کشیده اند تایید می کنند.
بیان مسله
امروزه اهمیت وضرورت توجه به تاریخ در ادوار مختلف و نحوه اثر گذاری هریک بر شکل گیری هسته شهرها لازمه شناخت هر مرز و بوم می باشد. پیدایش معماری توسط انسان تحولی شگرف در زندگی بشر به وجود آورد،که این مهم در قرن های مختلف شکل گرفته تا منجر به پیدایش هسته اولیه شهرها در ادوار مختلف گردید.
حال با توجه به سوالات مطرح شده در بخش آتی و اهمیت موضوع به بررسی آنها می پردازیم تا نهایتا منجر به پاسخی صحیح در جهت رد یا تایید فرضیه های مطرح شده گردد.
سوالات تحقیق
از جمله سوالاتی که در خصوص عوامل موثر در شکل گیری هسته اولیه شهرستان بجنورد و توسعه آن درپس از اسلام ذهن نگارندگان را به خود معطوف داشته عبارت اند از:
-1 تا چه میزان هسته شهرستان بجنورد در پس از اسلام تکامل یافته است؟
-2 آیا در ادوار مختلف، شهرستان بجنورد در پس از اسلام آن طور که باید گسترش یافته؟
-3شهرستان بجنورد در زمان صفوی چگونه بوده است؟
-4آیا شهرستان بجنورد در زمان قاجار حالت دفاعی خود را حفظ کرده است؟
فرضیات
پژوهش حاضر که در عوامل موثر در شکل گیری هسته اولیه شهرستان بجنورد و توسعه آن در پس از اسلام ،فرضیات،مطرح شده، تا نهایتا در متن پژوهش،درستی یا عدم صحت هر یک مورد بررسی قرار گیرد.
فرضیه اول: به نظر می رسد هسته شهرستان بجنورد در دوران پس از اسلام شکل تکامل یافته به خود گرفته است.
فرضیه دوم: به نظر می رسد شهرستان بجنورد در ادوار مختلف به طور یکسان تکامل نیافته است.
فرضیه سوم: به نظر می رسد شهرستان بجنورد در زمان صفوی قلعه ودژی محکم بوده است.
فرضیه چهارم:به نظر می رسد شهرستان بجنورد در زمان قاجاریه حالت دفاعی خود را حفظ نکرده است.
اهداف و ضرورت تحقیق
نگاهی به تاریخ هر شهر و دیار لازمه دوام و قوام هر مرز و بومی می باشد که شکل گیری شهرها در دوران مختلف بعد از اسلام از این مهم مستثنی نمی باشد. که می توان ضرورت این تحقیق را اینگونه دانست:
-1 شناخت شکل گیری هسته اولیه شهرستان بجنورد-2 میزان تاثیر گذاری هر یک از دوران مختلف
روش تحقیق
روش این پژوهش بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت تحلیلی-توصیفی می باشد،که سعی گردیده عوامل موثر در شکل گیری هسته اولیه شهرستان بجنورد و توسعه آن در پس از اسلام مورد بررسی قرار گیرد.
روش گردآوری اطلاعات
با توجه به اهمیت تحقیق سعی گردیده از روش های متنوعی در جهت گردآوری اطلاعات استفاده گردد.
- روش کتابخانه ای : در این روش با مراجعه به کتابخانهای دانشگاه ها وسازمانهای مرتبط و استفاده ازکتاب های فارسی و لاتین اطلاعات لازم گردآوری شده است .
- روش میدانی : در این روش با مراجعه به محدوده تحقیق و بازدید از محل و تهیه تصاویر موجود به جمع آوری اطلاعات مورد نیاز اقدام گردیده است.
پیشینه تحقیق
-1 صنیع الدوله-در کتاب >مطلع الشمس - 1362 - < این گونه نوشته است:>> اهالی بجنورد می گویند در محلی که قلعه ی عزیز و امام زاده سلطان سید عباس واقع شده،شهری بوده موسوم به چرمغان،در کمال آبادی،این شهر را مغول ها در غلبه بر خراسان خراب کرده اند.این نام که تلفظ آن در گویش مردم بجنورد چرمغان - چهار مغان - است،علاوه بر شهر نهفته در زیر خاک مجاور مرقد سلطان سید عباس - معصوم زاده - به رودی که از چشمه ی بش قارداش سرچشمه گرفته و وارد شهر بجنورد می شود نیز،اطلاق می گردد
توحدی،کلیم االله - 1364 - می نویسد: >>تولی خان دوم ،همان کسی است که شهر بجنورد را به یادگار قلعه ی بجنگرد سابق،از توابع چخور سعد آذربایجان بنا نهاد
غلام حسین - 1394 - در پژوهشی تحت عنوان بهره گیری از ظرفیت احیای بنا های تاریخی در عمران و توسعه پایدار شهر - نمونه موردی مقبره شهدای بجنورد - ، در اولین کنفرانس ملی عمران وتوسعه پایدار، به این مهم دست یافت که اثر تاریخی در گسترده ترین مفهوم،از آن همه ی انسان هاست و هر انسانی حق دارد آنرا بفهمد تا در برابر آن احساس مسئولیت کند.
