بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله دیدگاه عنصر المعالی در خصوص عواملی که به تحکیم بنیان خانواده کمک می کند و یا آسیب می رساند پرداخته شده است . عنصر المعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر بن زیارکه از شاهزادگان خاندان زیاری است ،کتاب قابوس نامه را در سال 475 ه.ق در 44باب براَی پسر خود »گیلان شاه« به عنوان مخاطب خاص و تمام فرزندان ایران زمین به عنوان مخاطب عام نوشته است .
روش گردآوری دادهها کتابخانهای و روش تحلیل پژوهش توصیفی است که پس از بررسی مفاهیم خانواده از منظر بزرگان، دیدگاه عنصرالمعالی در این باب مورد تحقیق قرار گرفته است، عنصر المعالی احترام به والدین که بنیانگذاران خانواده هستند، انتخاب همسر نیکو، تربیت شایسته فرزند و دادن آموزشهای لازم به وی را ضرورتی برای داشتن خانوادهای پایدار درآینده میداند و آن را با جزئیات بیان میکند .
مقدمه :
نویسنده قابوس نامه عنصر المعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر بن زیار از هفتمین پادشاه خاندان زیاری بوده که از سال 441تا 462 ه.ق در منطقهای به نام کوهستان حکومت میکرده است - بدوی، - 20 :1335 این خاندان در قرن چهارم و پنجم هجری در شمال ایران به خصوص گرگان و طبرستان و گیلان و دیلمان و رویان قومس و ری و جبال حکمروایی داشتهاند
عنصر المعالی قبل از رسیدن به پادشاهی هشت سال به ندیمی سلطان مودود پرداخت و - دختر سلطان محمود غزنوی همسرش بوده- از او پسری به نام - - گیلان شاه - - داشته است و قابوسنامه را در 44باب برای پسر خود نوشته است و در تمام جنبه های زندگی به نصیحت او پرداخته است از جمله موارد بیان شد توصیههایی در مورد خانواده است که قبل از پرداختن به آنها ابتدا به بیان این مطلب که خانواده چیست می پردازیم :
در فرهنگ معین خانواده چنین معنی شده :
خاندان ، اهل خانه، اهل البیت، دودمان - معین، - 478:1388 دهخدا نیز به نقل از غیاث اللغات و ناظم الاطبا خانواده را خاندان،دودمان و خیل خانه معنی می کند علاوه بر معنای لغوی واژه در کتابهایی که در زمینه خانواده و مسائل آن نوشته شده ، تعاریف زیادی از خانواده ارائه شده است. در اینجا به ذکر یک نمونه که از همه جامعتر به نظر می رسد اکتفا می شود
»خانواده واحدی اجتماعی با ابعاد گوناگون زیستی، اقتصادی، حقوقی، روانی و جامعه شناختی است. خانواده نماد و انعکاسی از اوضاع اجتماع است - .
Family به معنی خانواده، از یک کلمه لاتین مشتق شده و کلمه » معادل آن به زبان یونانی «Oikonomia» است که کلمه «Economics» به معنی اقتصادیات از آن گرفته شده و بیانگر آن است که پیشینیان در وهله اول، خانواده را یک سازمان اقتصادی می دانستند
واژه خانواده علاوه بر افراد به روابط بین آنان نیز اشاره دارد و می تواند تا آنجا وسعت یابد که سلسلهای از خویشاوندان را دربرگیرد که هم خانه نیستند، اما دارای میراث آبا و اجدادی مشترکی هستند.
نظام خانوادگی در اساس بر دو نوع است :خانواده هسته ای و خانواده گسترده .
- 1 خانواده هسته ای از زن و شوهر و احتمالا فرزند یا فرزندانی چند تشکیل می شود . این خانوادهمعمولاً جدا از والدین یا اقوام زوجین زندگی می کند .تصمیمات اساسی آن از طریق تبادل نظر بین اعضا اتخاذ می شود
خانواده هستهای در تمام جوامع بشری پدیده ای بسیار رایج است و همواره عالم گیر بوده است. اقامتگاه مستقل برای زوج جوان، تک همسری و روابط عاطفی بین پدر و مادر و فرزندان از ویژگی های این خانواده است
در این نوع خانواده، در صورتی از سال خوردگان مراقبت می شود که امکان آن ، وجود داشته باشد.
- 2 خانواده گسترده در درون آن چندین نسل با یکدیگر زندگی می کنند.
تصمیم گیری در این نوع خانواده با سال خوردگان است و سا یر اعضا مجبورند از آن ها اطاعت کنند
