بخشی از مقاله
چکیده
این تحقیق بهمنظور بررسی کاربرد فرمهای مختلف ازت - بهصورت مایع و جامد - در توتستان و تعین نوع منبع و مقدار مناسب آن جهت افزایش کیفیت برگ توت و مقدار وزن قشر پیله در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دوازده تیمار بههمراه یک تیمار شاهد در قالب سه تکرار برای هر تیمار انجام شد. هر تکرار حاوی ده اصله درخت توت بود.
از کودهای اوره و سولفات آمونیوم - جامد 250، 300، 350 کیلوگرم - بر مبنای هکتار در هر کرت استفاده شد. 1/10 - یکدهم - از مقادیر کودی فوق یعنی 25، 30، 35 کیلوگرم در هکتار برای سه هزار اصله درخت و تهیه محلول-های 1/5 ، 3 و 5 گرم در هزار میلیلیتر بهعنوان منابع محلولی ازت محاسبه شده است. بر اساس نتایج بهدست آمده تیمار نهم یعنی محلول پنج گرم در لیتر بر تولید پیله و درصد ماندگاری شفیره در پیلهها، بیشترین تاثیر را نسبت به سایر تیمارها بخود اختصاص داده است. در نتیجه با استفاده از روش محلول پاشی روی برگهای توت ضمن افزایش کیفیت برگ توت و حفظ درصد رطوبت آن از مصرف بیرویه کودهای ازته بهصورت جامد وتصعید آنها و از هدر رفت و نیز از آلودگی محیط زیست جلوگیری بهعمل آورد.
مقدمه
تولید پیله ابریشمی مرغوب، تابع مقدار این عنصر در برگ توت است 38/2. - 4 - درصد افزایش تولید پیله کرم ابریشم مربوط به کیفیت برگ توت، 37/5 درصد مربوط به شرایط آب و هوایی، و تنها 9/3 درصد وابسته به روش پرورش است . - 3 - هیچ نوع مطالعهای درباره فرم فیزیکی، فرم شیمیایی و نحوه مصرف این کودها انجام نشده است و این اطلاعات تاکنون به روز هم نشده است. بنابراین در این تحقیق، اثرات کاربرد فرمهای مختلف فیزیکی منابع ازت - مایع و جامد - و اثر نوع منبع و مقدار مناسب کودهای ازته در غنیسازی برگ توت جهت افزایش کیفیت برگ توت و میزان پیله ابریشمی بررسی شد.
مواد و روشها
بخش اول - مزرعه ای - این آزمایش، در توتستان تحقیقاتی مرکز تحقیقات کرم ابریشم کشور، با انتخاب یک پلات سی و نه کرتی به ابعاد شانزده متر مربع انجام شد. در هر کرت - تکرار - ، ده اصله درخت توت از واریته کنموچی کاشته شده بود. فواصل بین هر کرت - تکرار - و ردیف، دو متر در نظر گرفته شد. این بخش از آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی با سیزده تیمار و سه تکرار به ازای هر تیمار به اجرا در آمد.
هر تکرار شامل ده اصله درخت توت مشابه بود. دو نوع کود - اوره و سولفات آمونیوم - هر کدام به دو شکل فیزیکی - جامد و مایع - و هر یک در سه سطح - فرم جامد در سطوح 250، 300، و 350 کیلوگرم در هکتار یا 840، 1000، و 1170 گرم برای ده اصله درخت؛ فرم مایع در سطوح 25، 30 و 35 کیلوگرم در هکتار یا 84، 100، و 117 گرم برای ده اصله درخت یا محلولی به غلظت 1/5، 3، و 5/0 گرم در لیتر - استفاده شد.
بخش دوم آزمایش مربوط به بررسی اثر کوددهی بر عملکرد کرم ابریشم هم در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با سیزده تیمار و سه تکرار به ازای هر تیمار در سالن پرورش مرکز تحقیقات کرم ابریشم کشور به اجرا در آمد. هر تکرار شامل صد و پنجاه عدد لارو یک روزه، از آمیخته تجاری 153×154 بود. پرورش لاروها، مطابق روشهای استاندارد رایج، انجام شد . - 2 -
در پایان دوره پرورش، پیله های حاصل از هر تکرار، رکوردگیری و متغیرهای زیستی و اقتصادی شامل تعداد و درصد و وزن پیله های خوب، متوسط، ضعیف و دوبل، وزن کل پیله تولیدی، تعداد کل پیله تولیدی، وزن یک پیله، وزن قشر ابریشمی، درصد قشر ابریشمی، درصد وزنی پیلههای خوب، متوسط، ضعیف و دوبل نسبت به کل پیله های تولیدی، تعداد پیله در لیتر، وزن یک لیتر پیله خوب، و درصد ماندگاری شفیره در پیلههای خوب، متوسط، ضعیف و دوبل، ثبت شد.
برای اندازهگیری خصوصیات پیله، در هر تکرار، تعداد 25 عدد پیله نر و 25 عدد پیله ماده توزین شد، و پس از خارج کردن شفیره ها از پوسته ها و توزین قشر ابریشمی 25 پیله از هر جنس درصد قشر ابریشمی پیله محاسبه شد. طرح آماری از نوعاملاًک تصادفی و مدل آن به صورت yij vi eij بود . - 3 - میانگین ها با آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال پنج درصد مقایسه شدند. برای تجزیه و تحلیل آماری دادهها، از نرمافزار SPSS استفاده شد.
نتایج و بحث
اثر تیمارهای مورد بررسی بر مواد مغذی برگ توت، در جدول 1 خلاصه شده است. طبق این جدول، غلظت، شکل فیزیکی و شیمیایی منابع کود ازته، باعث بهبود بیشتر صفات کیفی و مواد مغذی برگ توت می شود؛ اما این تاثیر معنی دار نبود . - P 0/05 - برگهای کوددهی شده با کود اوره محلول به غلظت 5/0 گرم در لیتر - تیمار نهم - فقط از نظر عددی دارای بیشترین ازت و پروتئین بودند - P 0/05 - که با نتایج مربوط به تغذیه لاروهای کرم ابریشم با برگ توت نیز همخوانی داشت.
اما اختلاف آماری بین تیمارها از نظر کلیه مواد مغذی نظیر فسفر، و پتاسیم معنی دار نبود . - P 0/05 - رطوبت برگ توت کوددهی شده با این تیمار هم در حد بسیار مطلوبی و معادل 74 درصد بود. که با توصیه های محققان دیگر 1 - و - 3 برای حد مناسب رطوبت برگ توت همخوانی دارد. نتایج تغذیه لاروهای کرم ابریشم با برگ توت حاصل از سیزده نوع تیمار کود ازته، نشان داد که غلظت، شکل فیزیکی و شکل شیمیایی منابع کود ازته، اثر معنی داری بر بیشتر صفات مربوط به عملکرد کرم ابریشم دارد.
براساس نتایج، تیمار نهم، بهطور معنیداری بیشترین عملکرد تولیدی را در مقایسه با سایر تیمارها به خود اختصاص داده است . - P 0/05 - در این تیمار تعداد پیله های خوب، با 124/33 عدد بیش از سایر تیمارها بود - P 0/05 - ؛ هر چند با تیمارهای دوم، سوم، پنجم، ششم، هفتم، هشتم، یازدهم و دوازدهم در یک رده آماری قرار داشت. همچنین تیمار نهم از نظر درصد پیلههای خوب، با 94/79 درصد بالاتر از سایر تیمارها بود - - P 0/05؛ هر چند فقط با تیمار یازدهم اختلاف آماری معنی داری داشت.
وزن یک پیله ماده و نر است که مقدار آنها بهتریب 2/12 و 1/98 گرم بود نیز که به طور معنی داری در تیمار نهم بالاترین مقدار را داشت؛ البته این اختلاف با برخی تیمارها هم معنی دار نبود. در صنعت نوغانداری، درصد قشر ابریشمی مورد توجه است که در تیمار نهم، این درصد در پیله ماده و نر بهترتیب 19/74 و 21/98 درصد و به طور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها بود - P 0/05 - ؛ هر چند با برخی تیمارها در یک رده آماری قرار داشت.
