بخشی از مقاله
چکیده
دیابت نتیجه متابولیسم ناکارآمد کربوهیدراتها، چربیها و پروتئینها بوده وبا طیف وسیعی از اختلالات کلیوی وکبدی همراه است. مطالعات اثر عصارهی آبی گیاهان دارویی بر برخی پارامترهای مهم بیوشیمیایی خون در موش دیابتی را به صورت متفاوت گزارش کردهاند. این تحقیق، مرور سیستماتیک نتایج تمام مقالاتی است که اثرعصاره آبی گیاهان دارویی را بر روی - گلوکز، انسولین، کلسترول، تریگلیسرید، - MAD, LDL, HDL خون ارزیابی کردهاند.
معیارهای انتخاب شامل مقالاتی که اثر عصاره آبی گیاهان دارویی را بر روی گلوکز، انسولین، کلسترول، تریگلیسرید ،MAD , LDL HDL خون مورد ارزیابی قرار داده بودند. رویکرد فرا تحلیلی در این تحقیق برای داده ها، رویکرد نسبت پاسخ هدگز در نظر گرفته شد.
نتایج این مطالعه نشان داد که عصارهی - آبی و الکلی - گیاهان دارویی باعث کاهش گلوکز، کلسترول، تری-گلیسرید MAD, LDLو افزایش انسولین وHDL میشود. بصورت کلی نتایج نشان داد عصاره آبی گیاهان دارویی در دوره ی 16-7 بیشترین اثر را در دوز 50-10 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن و در دوره 31-21 روزه مصرف بیشترین تاثیر را در دوز های 50-10 و 150-70 و 250-170 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن دارد. بهترین دوز مصرفی عصاره آبی موثر بر گلوکز در دوره 17-6 روزه دوز 50-10 گلوکز و در دوره 31-21 روزه دوز 250-170 است.
مقدمه
به تازگی براساس گزارشهای سازمان بهداشت جهانی - World Health Organization: WHO - درمان دیابت ملیتوس و عوارض جانبی آن بر روی استفاده از عصاره و روغنهای گیاهی متمرکز شده است .[5] از آنجاییکه جمع بندی مطالعات عصاره گیاهان دارویی یکی از ضروریات است. فراتحلیل یکی از راهکارهای اصلی برای نیل به این هدف است. فرا تحلیل علم جمع بندی و ترکیب نتایج مستقل حاصل از تعداد زیادی مقالات و تحقیقات مختلف است که در نتیجه آن میتوان گفت که در مجموعهای از مطالعات چه نتیجهای حاصل شده است.
از سال 1976 مطالعات بیشماری در حوزههای پزشکی، تربیتی و علوم محیطی با استفاده از این روش انجام شده است که از دلایل اصلی گرایش به این رویکرد میتوان به قدرت آماری بالای این روش در جایگاه یک مرورگر اشاره کرد.[4] هدف فراتحلیل به دست آوردن اطلاعات بیشتر از اطلاعات موجود است که با روی هم ریختن نتایج مطالعههای کوچکتر و با یک یا چند آنالیز آماری حاصل میشود. به این ترتیب نتایجی که ممکن است در مطالعههای کوچکتر کشف نشود با استفاده از متاآنالیز دهها مطالعه کوچک قابل حصول خواهد بود.
تا کنون مطالعهای جامع به روش فراتحلیل در زمینه بیوشیمی در ایران صورت نگرفته است. فقط دباغیان و همکاران مطالعه مروری گیاهان ضد دیابت در طب سنتی ایران و اثر بخشی آنها نشان دادند که طب سنتی روشهای درمانی خاصی را برای بیماری دیابت معرفی نموده است. اگرچه برخی از این روشها با متدولوژی جدید تحقیق مورد آزمون قرار گرفته و اثربخشی آنها اثبات شده است، ولی نیاز به بررسیهای بیشتری برای اثبات یا رد اثربخشی و ایمنی نسخههای درمانی طب سنتی وجود دارد و این امر توجه و پشتکار محققین را طلب مینماید.
همچنین فلاح حسینی و همکاران - - 1384 در بررسی سیستماتیک اثر گیاهان دارویی بر دیابت گزارش دادهاند که مصرف گیاهان دارویی به خصوص زمانی که درمانهای رایج قادر به کنترل بیماری نیستند و بیمار نیاز به تجویز انسولین دارد چشمگیر میباشد.
با توجه به مخالفت اکثر پزشکان با مصرف گیاهان دارویی، بیماران بدون اطلاع پزشک معالج آن را مصرف مینمایند، که منجر به تداخلات دارویی و همچنین عدم تسلط پزشک در کنترل قند خون بیمار میشود. در این بازنگری نقش گیاهان دارویی از جمله پیاز، سیر، خیار تلخ، گیمنما سیلوستر، شنبلیله، علف شور یا سلمکی بوتهای، سیاه گیله، ژینکو بیلوبا، خارمریم، هندوانه ابوجهل، عدس الملک، چای سبز و نیز تعدادی از فلاونوییدها در بهبودی بیماری دیابت بررسی می شود. مطالعهی مروری بر گیاهان دارویی موثر بر چربی بالای خون حاکی از آن است که ترکیبات موجود در مکملهای غذایی و گیاهان دارویی از جمله فیبرهای غذایی، ویتامینها، فلاوونوییدها، استرولها و دیگر ترکیبات آنتی اکسیدانی، میتوانند با تاثیر بر واکنشهای متابولیسمی بافتهای مختلف بر متابولیسم چربیها تاثیرگذار باشند.
اکثر بیمارانی که ازگیاهان دارویی و طب مکمل استفاده میکنند، دلیل انتخاب خود را دسترسی آسان به گیاهان دارویی، روشهای مصرف آسانتر و عدم رضایت از عملکرد داروهای شیمیایی عنوان میکنند.طی سالهای اخیرگیاهان مختلفی با خواص کاهنده گلوکز سرم گزارش شدهاند
مواد و روشها
پژوهش کنونی، مرور سیستماتیک تمام مقالات موجودی است که اثرعصاره الکلی گیاهان دارویی را بر روی قند، چربی، خون در موش دیابتی را ارزیابی کرده اند، به این منظور از بانکها دادهی، Magiran، SID، ISC و مجلات معتبر علمی- پژوهشی داخلی با استفاده از واژههای کلیدی عصاره ، چربی خون، کلسترول،تری گلیسرید لیپوپروتیین تراکم بالا، لیپوپروتیین تراکم پایین و ترکیبی از آنها مورد جستجو قرار گرفت،
معیارهای انتخاب شامل مقالاتی که اثر عصاره الکلی گیاهان دارویی - عناب، کبر، توت سفید، میوه نسترن، دانه خرنوب، زرشک، گلبرگ زعفران، چویل، ختمی، تلخه، شوید، سیاه دانه، بادرنجبویه، خرگریو، شیرین بیان، گل همیشه بهار، سالویا، دارچین، کرفس وحشی، برگ زیتون، برگ گردو، انگور سیاه، آلوورا، گیاه آنغوزه، کنگر فرنگ، سماق، بولاغ اوتی، گیاه شلغم، آویشن، ریشه گلدر، گیاه کاکنج، گیاه اکالیپتوس، گیاه دارفلفل، گیاه اسپند، گیاه ترخون، گل گلرنگ، درمنه بیابانی، برگ بو، برگ جغجغه - را بر روی قند، چربی، آنزیم های کبدی خون مورد ارزیابی قرار داده بود. مطالعاتی که امکان دسترسی به متن وجود نداشت از مطالعه حذف گردیدند.رویکرد فرا تحلیلی در این تحقیق نیز،با استفاده از نرم افزاز اکسل رویکرد هدگز در نظر گرفته شد.
جامعه آماری تحقیق و تحلیل داده ها
در این رویکرد نه تنها به اختلاف بین مطالعات، بلکه به واریانس اندازه اثر نیز توجه خواهد شد. به این منظور در هر مقاله مقادیر میانگین، انحراف معیار و اندازه نمونه - تعداد تکرار در هر آزمایش - برای تیمار شاهد و تیمار اعمال شده که به ترتیب نشان داده شده اند استخراج شدند. سپس ضمن دسته بندی داده-ها، نسبت واکنش - - R به صورت زیر محاسبه گردید و به دنبال آن لگاریتم نسبت واکنش نیز به دست آمد
