بخشی از مقاله
چکیده
تحقیقات انجام شده پیرامون برنامه های توسعه در کشورهای مختلف جهان، نشان دهنده ی محوری بودن نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات بلاخص در آموزش و یادگیری می باشد. با توجه به این که هدف پژوهش حاضر توصیف، تحلیل و ترکیب تحلیلهای ارائه شده در زمینه ی نقش کاربست فاوا در جریان آموزش و یادگیری بر خودتنظیمی فراگیران بود، روش این پژوهش فراتحلیل است.
جامعه ی آماری پژوهش حاضر را آثار مکتوب اعم از پایان نامه ها و مقالات مندرج در سایتهای علمی ایران داک، مگ ایران، اس.آی.دی ، نورمگز و برخی از مقالات نمایه شده در مجلات در بین سالهای 87-94 تشکیل دادند، که از بین آثار انجام شده 20 پژوهش انتخاب و بعد از بررسیهای انجام شده 18 پژوهش به دلیل دارا بودن اطلاعات لازم برای بررسی برگزیده شد.
تجزیه و تحلیل دادهها با کمک دو نرم افزار CMA2 و Excel صورت گرفته است. در سطح آمار توصیفی از فراوانی و درصد فراوانی و در سطح آمار استنباطی برای محاسبه اندازه اثر از g هگز و مدل اثرات ثابت و اثرات تصادفی، برای بررسی معنیداری فراوانی پژوهش ها از روش شمارش کای اسکوئر و جهت ترکیب اندازه اثرها از روش ترکیب احتمالات t واینر استفاده گردید.
به منظور بررسی وجود سوگیری انتشار در مطالعات اولیه از نمودار فانل استفاده شد که سوگیری انتشار را در مطالعات اولیه در متغیر خودتنظیمی نشان داد. برای رفع این مشکل از آزمون برازش دووال و توییدی برای هر دو مدل اثرات ثابت و تصادفی استفاده گردید. به منظور بررسی همگنی مطالعات از آزمون Q استفاده شد که نشان داد مطالعات اولیه همگن نیستند. اندازه اثر محاسبه شده برای مطالعات تحت هر دو مدل ثابت و تصادفی از نظر آماری برای متغیر مورد بررسی معنادار بود. همچنین نتایج ترکیب احتمالات t واینر نشان داد بین اندازهی اثرهای ترکیب شده تفاوت معناداری وجود دارد.
مقدمه
ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات دریچه ی جدیدی را فرا روی انسان گشوده و بر جنبههای مختلف زندگی فردی و اجتماعی او تأثیر گذاشته است. انسان سعی کرده با افزایش دانش خود در این زمینه از آن به شکلهای گوناگون استفاده کند که از جمله آن ها در آموزش و یادگیری است. یکی از اصلهای مهم که فناوری اطلاعات و ارتباطات تأثیرات شگرفی بر آن داشته، عرصه آموزش و پرورش است.
امروز همچنان که هیچکس نمی تواند منکر تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر زندگی بشر و دگرگونی آن شود هیچکس هم نمی تواند تأثیرات ژرف و غیرقابل انکار فناوری اطلاعات و ارتباطات را بر آموزش و پرورش منکر شود و اکثر قریب به اتفاق تحقیقات انجام شده مؤید این نکته می باشد. امروزه دیگر کسی نمیتواند تأثیرات فناوری اطلاعات و ارتباطا ت را در بهبود فرایند آموزش، تدریس، فرصت برابر دانستن بر همه، جبران کاستی های آموزش و پرورش سنتی، آزادی اطلاعات، توسعه دید و جهان بینی افراد منکر شود.
فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایجاد انگیزه، عمق و وسعت دادن به یادگیری و پایدار ساختن آن و رفع خستگی و کسالت دانش آموزان و ایجاد مهارت ذهنی جهت پاسخگویی به پرسشها نقش مؤثری دارد - امیرتیموری، . - 1386 لازمه تحقق اهداف مراکز و مدارس، با توجه به دانش گسترده فناوری اطلاعاتی و ارتباطی امروز، بهره وری از تمام امکانات و فناوری های غنی در دسترس است. استفاده از فناوری در انجام یادگیری جزء ضرورتهای اساسی است
قرن 21 قرن دانایی و انقلاب اطلاعات است. یعنی تبدیل جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی و امروزه ثروتمندترین کشورها و جوامع انسانی، آنهایی هستند که بیشترین دانش و آگاهی و اطلاعات را در اختیار دارند ویقیناً راهبری آموزش و پرورش آینده به عهده فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهد بود
فناوری اطلاعات و ارتباطات - فاوا - عبارتست از گردآوری، انتخاب، پردازش، ذخیرهسازی و کاربرد اطلاعات در زمینه های مورد نظر و انتقال آنها از طریق کامپیوترهای چندرسانهای، به طوری که حاصل آن طراحی، انتخاب مواد آموزشی و مدیریت فرایند یاددهی یادگیری به صورت شبکهای از یادگیرندگان، یاددهندگان، کارشناسان، طراحان آموزشی و فن سالارانه رایانه میباشد
توسعه و گسترش فناوری اطلاعات و کاربرد آن آثار عمیقی بر ابعاد مختلف زندگی بشر داشته است، به طوری که در دهه های اخیر دسترسی به فناوری اطلاعات و توانایی استفاده از آن به طور روز افزونی به عنوان ابزاری لازم برای شرکت در یک جامعه مبتنی بر اطلاعات تبدیل شده است
یکی از حوز ه هایی که با ورود فناوری اطلاعات دچار تحول اساسی شده حوزه آموزش است به طوری که مراکز آموزشی در هزاره نوین با این سؤال روبرو شده اند که چگونه بر تغییرات و فرصت هایی که فناوری اطلاعات و ارتباطات ایجاد کرده است فایق آیند؟
با ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزههای آموزش و برنامه درسی، مدیریت کلاس به کلی متحول شده و با رویکردی پژوهش محور و دانشآموز محور انجام می پذیرد مسئولیت معلم دیگر انباشتن و انتقال اطلاعات نیست، بلکه مسئولیتهای گوناگونی بر عهده میگیرد و باید فردی چند مهارتی باشد.
الگوی بسته، محدود و متمرکز منابع آموزش و یادگیری سنتی هم به الگویی باز، غیر متمرکز، نامحدود و بری از محدودیتهای زمان و مکان تبدیل میشود و نتایج بسیار راهبردی برای نظام آموزش و یادگیری را به ارمغان میآورد مطالب درسی برگرفته از فناوری، ماهیتی چند بعدی و حرکتی داشته و طراحان آن رویکردی فرایند محور دارند نه محتوا محور. در نگرش سنتی به این موضوع، رویکرد معلم محوری اصل و اساس آموزش انسانی است ولی در نگرش نوین اساس تعلیم و تربیت بر پایه دانشآموز محوری بنا نهاده شده است
امروزه مسئله کیفیت آموزش و اثربخشی نظام های آموزشی از مهمترین دغدغههای نظام های آموزشی و دست اندرکاران و تصمیم گیران امر توسعه در هر کشوری می باشند. در کشور ما ایران این مسئله به دلایل عدیده ای از نگرانی مضاعفی برخوردار شده است. به نحوی که دولت ها، طی یک دهه گذشته به سختی توانسته اند حتی هزینه های جاری آموزش و پرورش را بپردازند. بنابراین فناوری اطلاعات و ارتباطات این ادعا و بلکه توان را دارد که طی یک برنامه مدون و با تغییر در ساختار و روشهای آموزش از هزینهها بکاهد و کیفیت را افزایش دهد و محصولات نظام های آموزشی را با نیازهای جامعه هماهنگ و منطبق نماید و در جهت کاربردی نمودن آموزش قدم بردارد
بسیاری از مشکلاتی که امروزه توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور ما با آن مواجه است از قبیل کمبود بسترهای فرهنگی، کمبود نیروی انسانی متبحر، آشنا نبودن با زبانهای خارجی، پایین بودن انگیزه و روحیه جستجو و کاوشگری، فقدان گرایش به کار و تلاش و عمل و در یک کلمه کاهش توانمندی های مهارتهای زندگی، ناشی از ناتوانی نظام آموزش و پرورش سنتی در پاسخگویی به نیازهای جامعه در حال تغییر و تحول است. نوآوری در روش های تدریس و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدارس موجب توسعه ی یادگیری مشارکتی دانشآموزان، تقویت روحیه جستجوگری و پژوهش، کاربردی نمودن آموزش، فراهم نمودن زمینه آموزش و یادگیری مادامالعمر میشود
در واقع یکی از اهداف آموزش و پرورش برای آموزش علم و فناوری، تولید و توسعهی بیش تر و انتقال دانش و مهارت هایی است که برای افزایش رفاه عمومی مردم و توسعهی اجتماعی و اقتصادی کشور ضروری به نظر میرسد بنابراین استفاده از فاوا در فرایند یاددهی یادگیری به منظور افزایش کیفیت شیوههای تدریس یادگیری است
فاوا به عنوان یک رویکرد نوین، در نقش مکمل نظام آموزشی، بهبود کیفیت تدریس، تنوع بخشیدن به شیوههای تدریس، فراهم ساختن آموزش مستمر و خودکار، کوتاه کردن دوره تحصیل، توجه به استعدادهای فرد، انفرادی کردن آموزش و مقابله با مشکلات میپردازد.
