بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی پژوهش حاضر،فرهنگ سازمانی و تأثیر آن بر مدیریت کیفیت جامع با استفاده از مدل سازی معاله ساختاری است. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل دو پرسشنامه محقق ساخته است که بر اساس مقیاس درجه بندی لیکرت تدوین شدند، که روایی آنها توسط متخصصان مدیریت تأیید شد ثبات درونی پرسشنامه ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به ترتیب 0/84 و 0/82 بدست آمد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامع آماری این تحقیق،شرکت تعاون و تولید کارخانه چایسازی رسالت می باشد که مجموع افراد 150 نفرمی باشند که از میان آنها یک نمونه 110 نفری انتخاب گردید.پرسشنامه فرهنگ سازمانی شامل 20 گویه و پرسشنامه مدیریت کیفیت جامع شامل 48 گویه بوده است. به منظور تجزیه تحلیل داده ها آزمون های نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که بین فرهنگ سازمانی و مدیریت کیفیت جامع رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
واژگان کلیدی: فرهنگ سازمانی، مدیریت کیفیت جامع،کارخانه چایسازی رسالت،مدل سازی معادله ساختاری
مقدمه
از دهه 70 میلادی دو موضوع مهم در مباحث مدیریت سازمانی مطرح شده است، دو موضوعی که در ارتباط با یکدیگر بوده و توجه به یکی صرف نظر از دیگری تقریباً غیر ممکن است.موضوع اول کیفیت که به عنوان مهمترین معیار برای سازمانها در بازار رقابت مطرح و نقش تعین کننده آن در حفظ موقعیت رقابتی و توان ادامه حیات سازمانها کاملاً مشخص است، از طرف دیگر،فرهنگ سازمانی1که بعنوان پدیده ای واقعی و نیرومند به کلیه جنبه های سازمان نفوذ کرده و نقش اساسی در تحقق اهداف و اجرای استراتژی سازمان ها دارد و جایگاه ویژه ای را در ادبیات مدیریت به خود اختصاص داده است. - اکبری، - 1381
امروزه موفقیت سازمانها در گرو دانش مدیریت بکار گرفته شده در آنهاست دانشی که در سازمان های هزاره سوم الزاماً باید دو ویژگی تحول و کیفیت را دارا باشد.تحقیقات انجام شده در رابطه با علل موفقیت شرکتهای موفق جهان حاکی است که کیفیت در این سازمانها یک موضوع محوری بوده و تمامی فعالیت های سازمان در جهت نیل به آن طراحی شده است.فرهنگ حاکم براین سازمان ها نیز پشتیبان موثری برای تحقق اهداف کیفی می باشد به بیان دیگر الگوی فرهنگ سازمانی در این سازمان ها براساس باورها و اعتقادات2عمیق به ضرورت تلاش و مشارکت همگانی برای بهبود مستمر کیفیت و جلب رضایت مشتری تنظیم شده است.لذا کیفیت نه بعنوان یک هدف کوتاهمدت بلکه بعنوان یک فرهنگ به تمامی فعالیت های سازمان سرایت کرده است. - سلیمانی،محمدی، - 1388
در محیط رقابتی امروزه که سازمانها به ادامه حیات و تحقق هر چه بیشتر اهداف خویش نیازمند می باشند و به تغییر بنیادی در بینش های سازمان می پردازند، قبل از هرتحولی باید فرهنگ سازمانی خود را شناسایی و بررسی نمایند، زیرا در بستر همین فرهنگ سازمانی است که فعالیتهای متنوع و متعدد سازمان به منصه عمل میرسد و TQM یکی از این فعالیت ها است. - والمحمدی،روشن ضمیر، TQM - 1392که رویکردی برای بهبود اثربخشی و عملکرد سازمانی است ضرورتاً راهی برای برنامه ریزی و فهم هریک از فعالیت های سازمانی می باشد، بستگی به تک تک افراد در هر یک از سطوح سازمان دارد. - والمحمدی،1390،ص - 138
ازآنجایی که در مقالات متعدد،تأثیر مثبت اجرای TQM بر جنبه های مختلف عملکرد سازمانی مورد تأیید قرار گرفته است،لذا اهمیت فرهنگ سازمانی جهت اجرای موفقیت آمیزTQMقابل تحقیق و بررسی می باشد. شناخت رابطه میان فرهنگ سازمانی و TQM می تواند به سازمانها کمک کند تا در استقرار موثرTQM و بهبود عملکرد خود موفق ظاهر شوند. - والمحمدی،روشن ضمیر، - 1392فرهنگ سازمانی یک متغیر محیطی است که به میزان متفاوت بر تمام اعضای سازمان اثر می گذارد و از این رو درک درست از اینساختار برای اداره سازمان و کار مؤثرحائز اهمیت است.اعضای سازمان، برای حل مسائل مربوط به انطباق بیرونی - بهترین شیوه برای حضور در عرصه بازارهای جهانی - و یکپارچگی درونی - بهترین روش برای هماهنگی و تقویت فرایندهای درون یک سازمان - به عنوان بهترین شیوه جهت حل مسائل، فرهنگ مکتوب و حتی غیر مکتوب سازمان خود را به اعضای جدید آموزش می دهند.
از این رو با برخورداری از ظرفیت لازم برای تغییر و تبدیل فرهنگ سازمانی تغییر اعمال افکار و احساسات بخش عظیمی از اعضای سازمان امکان پذیر می گردد. - عسگریان ، - 1388تأثیر فرهنگ سازمانی بر اعضای سازمان به اندازه ای است که می توان با بررسی زوایای آن نسبت به چگونگی رفتار، احساسات، دیدگاهها و نگرش اعضای سازمان پی برد و واکنش احتمالی آنان را در قبال تحولات مورد نظر ارزیابی،پیش بینی و هدایت کرد. با اهرم فرهنگ سازمانی می توان انجام تغییرات را تسهیل و جهت گیری های جدید را در سازمان پایدار کرد. و بدون آن نمی توان موفقیت برنامه های رشد و توسعه سازمان را تضمین کرد. - فقهی فرهمند ، - 1388 فرهنگ سازمانی در سازمانها و شرکتهای مختلف متفاوت است و می تواند بر مدیریت کیفیت تأثیر گذارد.
بیان مسئله ای که در این راستا با توجه به مطالب فوق می توان مطرح نمود این است که تاثیر ویژگی های فرهنگ سازمانی بر TQM چگونه است؟ آیا تک تک این ویژگی ها بر TQM اثر دارند؟در باب ضرورت و اهمیت پژوهش می توان گفت،به اعتقاد اکثر صاحبنظران عامل تأثیر گذار و فیلتر خودکنترلی در سازمان فرهنگ و فضای حاکم برآن می باشد.اهمیت فرهنگ سازمانی بر کسی پوشیده نیست و همچنان که پیوند نزدیکی با فرهنگ عمومی دارد و در قالب مجموعه ای از باورها و ارزشهای مشترکی که بر رفتار و اندیشه اعضای سازمانی اثر می گذارد می تواند سرچشمه ای برای حرکت و پویائی یا مانعی در راه پیشرفت به شمار آید. - طوسی ، - 1372
بعضی ها معتقدند که درخشش ژاپن خصوصاً در صنعت و مدیریت یکی از علل مهم و انگیزه اصلی،توجه به فرهنگ سازمانی در دهه 1980می باشد. به طور کلی صاحبان قدرت و تصمیم گیری در سازمانها صاحبان فرهنگ و ادئولوژی هستند و محیط فرهنگ پردامنه ترین،عمیق ترین و بلندترین اثر را بر رفتار و عقاید انسانها می گذارد و بنابراین احیای حس وفاداری و تعهد در راستای ارزشها وآرمانهای یک جامعه ارتباط مستقیم با فرهنگ حاکم دارد به همین دلیل اعتقاد بر این است که فرهنگ غنی سازمان همانند یک نیروی قوی و انرژی زا سازمان را به وسیله نیروهای انسانی کارا هدایت کرده و احساس و ادراک یکسان به اهداف مشترک و انگیزه قوی در افراد ایجاد و اخلاقیات و معنویت ها را در محیط نظام مند می گرداند. - رابینز، - 1390
لذا با توجه به اهمیت فرهنگ سازمانی ضروری است تا مجموعه ای از ویژگی های فرهنگ سازمانی را که می تواند بر TQM تأثیر گذار باشد،بررسی کنیم و در این پژوهش نیز ویژگی های فرهنگ سازمانی به عنوان متغیر مستقل و TQM به عنوان متغییر وابسته تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است .این پژوهش به دنبال رسیدن به اهداف ؛بررسی فرهنگ سازمانی و تأثیر آن بر TQM، بررسی متغیر رسالت3 از ویژگیهای فرهنگ سازمانی و تأثیر آن بر TQM، بررسی متغیر انطباق پذیری از ویژگیهای فرهنگ سازمانی و تأثیر آن بر TQM، بررسی متغیر سازگاری4 از ویژگیهای
