بخشی از مقاله
چکیده:
فعل متوالی به توالی دو فعل گفته میشود که به عنوان یک محمول واحد عمل میکنند بدون این که هیچ نشانه همپایگی، پیروسازی و یا هر نوع وابستگی نحوی در بین آنها وجود داشته باشد. فعلهای متوالی بیانگر یک رخداد واحد هستند. این ساختها تکبندی بوده و ویژگیهای آهنگی بندهای تک فعلی را دارند. این ساختها در زبانهای متعددی مانند زبانهای افریقایی، زبان چینی و بسیاری از زبانهای گینه نو وجود دارند.
حجتاله طالقانی - - 2008 ادعا نموده است که در زبان فارسی نیز ساخت فعل متوالی به صورت محدود وجود دارد. به عنوان نمونه، ساختهای استمرای با فعل داشتن و همچنین ساخت زمان آینده را ساخت متوالی دانستهاند.
همچنین موسوی - - 1389 علاوه بر ساختهای مذکور نمونههای دیگری از فعل متوالی را در زبان فارسی بر شمرده است. برخی از زبانشناسان نیز وجود هر گونه ساخت متوالی را در زبان فارسی انکار نمودهاند و بیشتر ساختهایی را که در مطالعات قبلی متوالی دانسته شده ساخت فعل دوگانه نامیدهاند - راسخمهند، . - 1393 این تحقیق به بررسی مجدد ساخت فعل متوالی در زبان فارسی پرداخته است.
نتایج این بررسی نشان میدهد که هرچند زبان فارسی اصولاً زبانی متوالی نیست، اما دو ساخت استمراری و زمان آینده تمام ویژگیهای سرنمونی فعلهای متوالی را دارند و نمیتوان آنها را متوالی ندانست. با این حال، آنچه را که موسوی فعل قیدگون و راسخمهند فعل دوگانه نامیده است نمیتوان یکسره فعل متوالی شمرد، بلکه فقط تعدادی از این فعلها که کارکرد نمودی دارند، دارای ویژگیهای فعلهای متوالی هستند.بسیاری از این جفت فعلها صرفا توالی دو بند تک فعلی در زبان فارسی هستند و نمیتوان یکی از آنها را فعل اصلی و دیگری را فرعی تلقی نمود.
-1مقدمه
افعال متوالی1 به ساختهایی اطلاق میشود که در آن دو فعل مجزا در کنار یکدیگر یک محمول و بند واحد را تشکیل میدهند که بر رویدادی منفرد دلالت نموده و هیچ گونه رابطه همپایهساز و پیروساز نیز بین آنها وجود ندارد. فعلهای متوالی از نظر آهنگی نیز مانند بندهای ساده هستند و دارای فقط یک زمان دستوری، نمود و قطبیت میباشند - آیخنوالد2006، تالرمن. - 2015حجتاله حجتاله طالقانی - 2008 - ساخت استمراری با فعل کمکی داشتن و زمان آینده در زبان فارسی را فعل متوالی دانسته است.
.1دارم نامه مینویسم. .2فردا خواهم رفت.
موسوی - - 1389 به بررسی جامعتر ساخت متوالی در زبان فارسی پرداخته است و ضمن تأیید نظر حجتاله طالقانی انواع دیگری از افعال متوالی را معرفی نموده است که شامل افعال قیدگون2، سببی، و اصطلاحی است که نمونههای آن به ترتیب در - 3-5 - آمده است.
.3دوید اومد پیشم. - قیدگون - .4دادم تعمیرش کنند. - سببی - .5بزن بریم. - اصطلاحی -
در مقابل راسخ مهند - - 1393 ادعا نموده است که جملههایی مانند - - 1-2 متوالی نیست؛ زیرا فعل نخست کمکی است. با این حال ایشان ساختهایی مانند - 6-7 - که در آنها دو فعل بر رویداد واحدی دلالت دارند را فعل
-مشهد مقدّس
دوگانه1 نامیدهاند. ایشان اشاره نمودهاند که فعلهای دوگانه شباهت زیادی به فعلهای متوالی دارند، اما از آنجا که دارای تمامی ویژگیهای سرنمونی نیستند، نمیتوان آنها را متوالی دانست.
.6گرفت خوابید روی تخت. .7خانه را فروختیم رفت.
این مقاله یک بررسی مجدد در مورد فعلهای متوالی در زبان فارسی است و با ارائهی استدلال نشان خواهد داد که نمیتوان وجود فعل متوالی را کاملاً نفی نمود. همچنین نشان خواهیم داد که بسیاری از افعال دوگانه در مقاله راسخمهند از نوع فعلهای متوالی قیدگون و نامتقارن میباشند. فعلهای قیدگون چگونگی رویداد فعل دوم را تعیین کرده و در واقع نقش قیدی برای فعل دیگر دارند. با این حال، نمیتوان تمام فعلهایی را که ایشان دوگانه نامیده است، متوالی دانست.
در جمله - 6 - گرفتن و خوابیدن بر یک رویداد واحد دلالت دارد اما در جمله - 7 - فروختن و رفتن بر رویدادی واحد دلالت ندارند، بلکه رفتن نتیجه فعل نخست محسوب میشود.در این مقاله نشان خواهیم داد که گرفتن در همه جا با فعل پس از خود فعل متوالی یا دوگانه تشکیل نمیدهد به عنوان نمونه در جمله - کتاب را گرفت پاره کرد - توالی دو فعل بر رویداد واحدی دلالت ندارند؛ بلکه ابتدا رویداد گرفتن رخ میدهد و پس از آن رویداد پاره کردن انجام میشود.
در این پژوهش نشان داده خواهد شد که بسیاری از افعال دوگانه بند کوتاه شده هستند و بر رویدادی واحد دلالت ندارند. این بندها در بسیاری از موارد نقشی معادل بندهای پیرو قیدی دارند. همچنین در مواردی این زوجهای فعلی نماینده دو بند همپایه هستند که به دلیل حذف سایر عناصر جمله فقط فعلها بیان میشوند مانند جملههای . - 8-10 - در واقع، جملههایی مانند - 8-10 - نه فعل متوالی هستند و نه آنچه راسخمهند فعل دوگانه نامیده است. بنابر این، این نوشتار نشان میدهد که حتی اگر اعتقادی به وجود فعل متوالی در زبان فارسی نداشته باشیم، همه فعلهایی را که راسخ مهند دوگانه نامیده است، درخور چنین عنوانی نیستند.
