مقاله عوامل موثر بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت

بخشی از مقاله

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت در سال تحصیلی 1392 -93 انجام شد.. پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش گردآوری دادهها، همبستگی میباشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مربیان تربیتی شهرستان کوهدشت، به تعداد 150 نفر میباشد.

حجم نمونه با استفاده از جدول کرسی به تعداد 150 نفر انتخاب شدند ابزار گردآوری در این تحقیق پرسشنامه استاندارد شده است تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از رگرسیون تک متغیره انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که امکانات رفاهی، آموزشی، سیاستهای مدیریتی، روابط انسانی، امنیت شغلی، جایگاه اجتماعی باعث افزایش رضایت شغلی میشود.

مقدمه

فلسفه رضایت و به ویژه رضایت شغلی بینهایت پیچیده و مبهم است و آنچه تاکنون واضح و آشکار شده است در مقام اعتماد و اطمینان بسیار ناچیز بوده است. اما این دانش اندک در قبال فرضیهها، نمیتواند آتش اشتیاق ما را برای دانستن راه حلهایی که عرضه میشود و بسیاری از آنها نیز مورد تأیید مقامات دانشگاهی هم هست، خاموش کند. با عنایت به یافتههای موجود، رضایت یا خشنودی شغلی مجموعهای از احساسهای سازگار و ناسازگار است که کارکنان با آن احساسها به کار خود مینگرند، هنگامی که کارکنان به سازمانی بپیوندند، مجموعهای از خواستها، نیازها و علائق، آرزوها و تجربیات گذشته را که روی هم توقعات شغلی را میآفرینند، با خود به سازمان میآورند

این موضوع اخیراً مورد توجه زیادی قرار گرفته است. مدیریت هر مؤسسهای که به دنبال افزایش کارایی و بهرهوری از نظر کمی و کیفی باشد، نمیتواند نسبت به نیازها و رضایت شغلی کارکنان غفلت ورزد. این عامل همواره از دغدغههای مدیریت به شمار میرود. زیرا مدیران آگاه و کارآمد بر این باورند که رضایت به طور حتم به عملکرد خوب میانجامد و افراد جدیتر کار میکنند. بنابراین امور تربیتی و مربیان آن از این امر مستثنی نیستند. در آموزش و پرورش یکی از مهمترین مسائل و مشکلات پس از تأمین و تربیت نیروی انسانی - مربیان - حفظ و نگهداری آنهاست.

در این خصوص آنچه بیش از سایر عوامل به چشم میخورد، »رضایت« یا »عدم رضایت« شغلی آنهاست؛ زیرا همانطور که شغل بخش عمدهای از زندگی است، رضایت شغلی بخشی از رضایت زندگی است. بنابراین رضایت شغلی بر رضایت کلی انسان از زندگی تأثیر دارد و بالعکس. آموزش و پرورش برای پاسخگویی بهتر به نیازهای آموزشی و تربیتی خود، ناگزیر است که نسبت به رضایت شغلی کارکنان - مربیان - خود توجه ویژه داشته باشد ولیکن گستردگی و پراکندگی واحدهای آموزشی، محرومیت پارهای از مدارس، عدم استقرار کامل جایگاه امور تربیتی، فقدان تجربههای کافی، توجه بیش از حد به امور کمی و غفلت از امور کیفی، عدم بضاعت مالی و ... باعث شده که کمتر به مربیان مدارس اجازه داده به این مهم بپردازند.

به این ترتیب تحقیق در این راستا میتواند مدیران و مسئولین سطوح مختلف مدارس را در شناخت و ایجاد میزان رضایت شغلی مربیان یاری دهد و نقشی مهم در رضایت شغلی آنان و به تبع آن افزایش اثربخشی و کارایی نظام آموزش و پرورش کشور ایفا کند. لذا ما در این پژوهش به بررسی عوامل موثر بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت پرداختیم امید است نتایج حاصل از این پژوهش گامی مؤثر در راه افزایش رضایت شغلی مربیات تربیتی این شهرستان باشد.

اهداف پژوهش هدف کلی: عوامل موثر بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت

اهداف جزیی:

-    بررسی تأثیر امکانات رفاهی بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت.

-    بررسی تأثیر امکانات آموزشی بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت.

-    بررسی تأثیر روابط انسانی بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت.

-    بررسی تأثیر امنیت شغلی بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت.

-    بررسی تأثیر جایگاه اجتماعی بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت.

سئوالهای پژوهش
 
-    آیا امکانات رفاهی بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت تأثیرگذار است؟

-    آیا امکانات آموزشی بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت تأثیرگذار است؟

-    آیا روابط انسانی بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت تأثیرگذار است؟

-    آیا امنیت شغلی بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت تأثیرگذار است؟

-    آیا جایگاه اجتماعی بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت تأثیرگذار است؟

پیشینه پژوهش: خارجی:

-    لالر - 1973 - 1، به این نتیجه رسید که بین سطح تحصیلات و روحیه کارمند رابطه معکوس وجود دارد. به عبارت دیگر با تساوی شرایط، هر چه سطح تحصیلات کارمند بیشتر باشد رضایت شغلی او به خصوص در رابطه با حقوق کمتر میشود، همچنین لیکرت2، بر اساس تحقیقاتی که به عمل آورده معتقد است که رابطه مستقیم و نزدیکی بین بازدهی و روحیه وجود دارد. یعنی به همان نسبت که روحیه کارکنان بالا میرود، بازدهی و میزان تولید آنان نیز افزایش مییابد

-    وارز - 1992 - 3، تحقیقی در زمینه تطابق و عدم تطابق ارزشهای فرهنگی سازمان با ارزشهای فرهنگی در جامعه و نقش آن در رضایت یا عدم رضایت کارکنان نشان داد که: هرگاه بین ارزشهای فرهنگی سازمانهای شغلی، روش مدیریت سازمانهای شغلی و ارزشهای فرهنگی جامعه اختلاف زیادی وجود داشته باشد، میزان رضایت و تعهد کارکنان کاهش یافته و کارشکنی، کم کاری و غیبتهای ناموجه افزایش مییابد. برای ایجاد سازگاری بیشتر بین ارزشهای فرهنگی جامعه و فرهنگ سازمانی محیطهای شغلی و به منظور افزایش اثربخشی و کارایی که از رضایت یا عدم رضایت شغلی کارکنان به دست میآید، میتوان در شیوههای مدیریت و در نتیجه در فرهنگ سازمانی محیطهای شغلی آنان تغییرات مطلوب ایجاد کرد

-    کاواناف - 1974 - 4، در تحقیقی که در آمریکا بر روی یک نمونه 60 نفری از معلمان انجام داد، نتیجه گرفت که مشاغل به اندازه یکسانی برای رضامندی زنان و مردان دارای اهمیت هستند. به عبارتی دیگر تفاوتی میان رضایت شغلی مردان و زنان وجود ندارد و رضایت شغلی، ارتباطی با جنسیت ندارد

-    کلرمنت بارنب5 و میلدرد - 1994 - 6، در تحقیق خود بر روی 247 نفر معلم در کانادا به نتایج زیر دست یافتند:

حالات روحی و روانی، ارتباط بین خصوصیات شغلی و نتایج آن باعث افزایش انگیزه و رضایت شغلی معلمان گردیده است.

-    بورگ در پژوهش خود با عنوان »رابطه بین اهمیت جنبههای کار و  رضایت شغلی« نشان داد که بین درجه اهمیت و رضایت از نفس کار، همکاران و شرکت، رابطه خطی معنیداری وجود دارد

-    هن ساره و گریت روجر - - 2001 در پژوهشی با عنوان »منشأ رضایت شغلی در میان معلمان دبیرستان در شیلی:« منشأ نارضایتی شغلی را میزان حقوق پایین، ظرفیت کار بسیار، خصوصیات دانشآموزان، منابع و تشکیلات سازمانی میدانند.

-    زینگ و همکاران - - 2002 نیز در طرحی با عنوان »نفوذ پرستاران چقدر است؟« که در سه بیمارستان تایوان انجام شد، نشان دادند رضایت شغلی کلی، با حقوق و ترفیع، سازمان، پیشینه تحصیلی و سن پرستاران در ارتباط است

داخلی

-    عباسی - - 1391 در تحقیقی با عنوان بررسی میزان رضایت شغلی کتابداران که در میان کتابداران دانشگاه فردوسی مشهد انجام داد به این نتیجه دست یافت که: بین رضایت شغلی و عملکرد مدیریت همبستگی مثبت و قوی وجود دارد.

-    شفیعآبادی در پژوهشی با عنوان »راهنمایی و مشاوره شغلی و حرفهای و نظریههای انتخاب شغل و تأثیر آن بر رضایت و عدم رضایت شغلی در کارایی و عملکرد کارکنان« مینویسد: آثار مخرب عدم رضایت شغلی عبارتند از: افزایش شکایت، کارکرد و کارایی ناچیز، پایین بودن کیفیت بازده، دزدی کارکنان در سازمان، غیبتهای مکرر اعضا، تمارض، بد رفتاری با ارباب رجوع و سرگردان کردن آنها، بهانهجویی، اتلاف وقت و بدگویی از سازمان نزد دیگران

-    لهساییزاده و منصوریان - - 1376، در تحقیقی با عنوان »بررسی رضایتمندی شغلی درباره عوامل اقتصادی- اجتماعی و جمعیتی: - در مطالعه موردی یکی از سازمان های استان فارس - مینویسند: متغیر مشارکت در تصمیمگیریها تأثیر مثبت و زیادی بر رضایتمندی شغلی داشته است و هر چه بیگانگی از کار و محیط در سازمان بیشتر بوده، رضایتمندی کاهش یافته است. بین مسئولیتپذیری و متغیر وابسته، رابطهای مثبت و معنیدار وجود دارد. هر چه فرد از همبستگی گروهی بالاتری در سازمان برخوردار بوده، از شغل و سازمان خود راضیتر بوده است. دو متغیر »تمایل به کار دیگر در سازمان« و »نگرش نسبت به عملکرد سازمان« با رضایتمندی شغلی رابطه معنیداری داشته اند

-    نتایج تحقیق طهماسبی بروجنی - - 1377، با عنوان »بررسی میزان رضایت شغلی دبیران مدارس متوسطه شهرستان اصفهان و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان« با نمونهای 153 نفری از دبیران نشان داد که:

-1 بین رضایت شغلی و سابقه خدمت دبیران در سطح آلفای %1 تفاوت معناداری وجود ندارد.

-2 بین رضایت شغلی دبیران و سن آنان، تفاوت معناداری وجود ندارد.

-3 بین رضایت شغلی دبیران و مدرک تحصیلی آنان در سطح آلفای %1 تفاوت معناداری وجود ندارد.

-4 دبیران زن در مقایسه با دبیران مرد از رضایت شغلی بیشتری برخوردارند.

- تحقیق ترکش اصفهانی - - 1378، تحت عنوان»بررسی عوامل مؤثر بر رضایت شغلی کارکنان اداره کل امور اقتصادی و دارایی اصفهان« بر روی یک نمونه 81 نفری نشان داد که: جو سازمانی مناسب با %98 اطمینان میتواند موجب رضایت شغلی کارکنان شود، در میان کارکنان با سوابق خدمت 5 تا 15 سال بیشتر از بقیه کارکنان این عامل را مؤثر دانستهاند و با %97 اطمینان میتوان ادعا کرد که حقوق و دستمزد مناسب میتواند باعث ایجاد رضایت شغلی کارکنان شود که در بین کارکنان با سابقه خدمت 15 سال به بالا تأثیر این عامل را بیشتر از بقیه کارکنان دانستهاند. همچنین پاداشهای مادی و پیشرفت شغلی را در رضایت شغلی مؤثر میدانند.

روش پژوهش:
با توجه به این که پژوهش حاضر به بررسی عوامل موثر بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت میپردازد. لذا روش تحقیق حاضر توصیفی و از نوع همبستگی میباشد.

جامعه و نمونه آماری

منظور از جامعه آماری همان جامعه اصلی است که از آن نمونهای نمایا یا معرف7 به دست آمده باشد - دلاور، - 1385 جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مربیان تربیتی شهرستان کوهدشت در سال تحصیلی 93 - 92 می باشد حجم جامعه به تعداد 150 نفر می-باشد. که بر اساس جدول کرجسی و مورگان به تعداد 108 نفر انتخاب شدند.

ابزار گردآوری دادهها

ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه میباشد

روایی

چون پرسشنامه استاندارد میباشد لذا دارای روایی لازم میباشد

پایایی

پایایی یا قابلیت اعتماد یکی از ویژگیهای فنی ابزار اندازهگیری است و با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازهگیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست میدهد - سرمد و همکاران، . - 166 : 1376 برای تعیین پایایی پرسشنامه ابتدا بیست نفر از افراد جامعه مورد مطالعه را به صورت تصادفی انتخاب نموده و پرسشنامه بین آنها توزیع گردید و با استفاده از روش آلفای کرونباخ پایایی پرسشنامه این تحقیق 0/77 محاسبه گردید.

روش تجزیه و تحلیل دادهها

جهت تجزیه و تحلیل دادههای آماری از ضریب همبستگی و برای اولویتبندی متغیرها از تجزیه واریانس و آزمون تعقیبی دانکن با بهرهگیری از نرمافزار آماری SPSS استفاده شد.

یافتههای پژوهش:

فرضیه اول: به نظر میرسد امکانات رفاهی بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت تاثیرگذار است

جدول -1 تاثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته برای فرضیه اول پژوهش
ضریب همبستگی: 0/535 ضریب تعین : - 0/286: - R2 F - احتمال - - 0/003 - 42/49: متغیر وابسته: رضایت

در جدول فوق مشاهده میشود که ضریب همبستگی به دست آمده 0/535 میباشد که حاکی از همبستگی بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته میباشد. و ضریب تعیین برابر با 0/286 بوده پس میزان تبیین مدل توسط متغیر مستقل برابر 28 درصد میباشد بنابراین % 28 تغییر در متغیر وابسته ناشی از تغییرات در متغیر مستقل میباشد.

همچنین مشاهده میشود سطح معنیداری آزمون F کمتر از 1 درصد بوده پس فرض صفر مبنی بر عدم رابطه خطی بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته رد میشود بنابراین طبق این جدول فرض وجود رابطه خطی بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل تایید میشود. همانطور که مشاهده میشود سطح معنیداری آزمون t برای امکانات رفاهی معنیداری است در نتیجه توانایی ورود به معادله را داشته و می توانند بر متغیر وابسته تاثیرگذار باشند طبق معادله فوق مشاهده میشود که امکانات رفاهی توانایی تاثیر بر رضایت را دارد در نتیجه فرض H0 رد و فرض H1 پذیرفته میشود و میتوان گفت که امکانات رفاهی بر رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهرستان کوهدشت تاثیرگذار است