مقاله فناوری ، یادگیری الکترونیک و روش های نوین تدریس در بهبود کیفیت آموزشی

بخشی از مقاله

چکیده

در جهان امروز استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات و نیز نفوذ آن در زوایای مختلف زندگی بشری، موجب تحولات بزرگی در مناسبات حاکم بر جامعه بشری و انسانی شده است که از آن به عنوان انقلاب اطلاعات یاد می شود.

توسعه روزافزون فناوری اطلاعات و استفاده از این فناوریها موجب شده است عصر جدیدی در زندگی جوامع بشری آغاز گردد که جامعه اطلاعاتی نامیده می شود. فناوری اطلاعات به عنوان یک رویکرد نوین، در نقش مکمل نظام آموزشی بهبود کیفیت تدریس تنوع بخشیدن به شیوه های تدریس انتقال دانش با استفاده از فناوری چند رسانه ای فراهم ساختن آموزش مستمر و خودکار آموزش مادام العمر و آموزش همیشه در دسترس کوتاه نمودن زمان آموزش کوتاه کردن دوره تحصیل توجه به استعدادهای فردی انفرادی کردن آموزش و مقابله با مشکلات آموزش جمعی عمل میکند.

مدارس هوشمند از دستاوردهای مهم توسعه فناوری اطلاعات دربرنامههای آموزش و پرورش است که فواید وآثار ونتایج آن نه فقط درمحیط آموزشی تاثیرات خود را خواهد داشت بلکه تحولی نوین همراه باتجارب واقعی محیط زندگی دانش آموزان و فردای آنها خواهد بود،تاسیس مدارس هوشمند میتواند گامی موثر در راستای تحول بنیادین نظام آموزشی کشورمان باشد. اما این امر نیازمند توجه دقیق سیاستگذاران و مسئولان اجرایی به نکاتی است که در این مقاله بدان پرداخته میشود.

مقدمه

با توسعه و پیشرفت فناوریهای نوین در کشورهای مختلف، به خصوص در کشورهای پیشرفته و به دنبال آن انفجار اطلاعات در تمام بخشهای مختلف جوامع، پاسخگویی با شیوههای سنتی، دیگر جوابگوی انسانها در زمینه انتقال سریع اطلاعات نبوده و لذا نیاز به شیوههای جدیدتر به شدت احساس میشد. مسلماً یکی از مهم ترین ارکان پیشرفت هر جامعه، آموزش و پرورش آن جامعه است و تجربه نشان داده که چگونگی وضعیت آموزش و پرورش در کشورهای مختلف، در مسیر رشد و یا انحطاط هر کشور در طول حیات تاریخی آن، تاثیرگذار است.

جامعه پیشرفته، قطعاً از سیستم آموزشی مدرن و مترقی برخوردار است و این سیستم مترقی، مسلما در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی مذهبی و اخلاقی تاثیرگذار است. میتوان اظهار داشت که در آستانه قرن دانش و اطلاعات، هر نوع برنامهریزی و تصمیمگیری و در مجموع هر نوع فعالیت حیاتی معقول، بدون کاربرد اطلاعات - به روز - و سازماندهی اطلاعاتی بر مبنای فناوریهای جدید در امر اطلاعرسانی، امری به دور از واقعیتهای جامعه جهانی یا به عبارت دیگر "دهکده جهانی " خواهد بود.

در عصر فنون جدید تبادل اطلاعات، هر نوع فعالیت ارتباطی به منزله یک سرمایه ملی و در حکم پشتوانهایی برای نیل به اهداف برنامههای توسعه و نهایتا استقلال و خودکفایی کشورها محسوب میشود، بنابراین باید پذیرفت که بزرگراههای اطلاعاتی زمینهساز بستری مناسب برای توسعه کشورها هستند و جوامعی که از این امکانات محرومند، عملا قدرت مانور تجاری و علمی خود را تا حد قابل توجهی محدود میبینند. در هزاره سوم، فن آوری اطلاعات و ارتباطات ICT ، به عنوان عمده ترین محور تحول و توسعه در جهان منظوره شده و دستاوردهای ناشی از آن نیز چنان بازندگی مردم در جنبه های مختلف عجین گردیده است که روی گردانی و بی توجهی به آن ، اختلالی عظیم را در جامعه و رفاه و آسایش مردم به وجود می آورد. نظام آموزشی نیز به عنوان اساس و پایه نظام آموزش و پرورش از این قاعده مستثنی نمی باشد.

این تحول به مقتضای شرایط موجود آن دوره ، تغییر محتوا ، روشها و فناوری های آموزشی را به دنبال داشت. امروز نیز ظهور فناوری جدید اطلاعاتی و ارتباطی در عصر اطلاعات - ابراهیمی، - 1377 شکل جدیدی از یادگیری تعاملی ، خلاق و فعال را ایجاد کرده است به نحوی که همه افراد قادرند در هر کجا و هر زمان به اطلاعات مورد نیاز خود دست یابند. توسعه این فناوری ها به قدری چشمگیر و فراگیر است که نمی توان اثرات آن را بر آموزش و پرورش نادیده گرفت. عصرکنونی ، عصر اطلاعات نام دارد. عصری که زندگی بدون اطلاعات میسر نیست. دورانی که اطلاعات درهمه تار و پود زندگی بشر نمایان است و معیارهای پیشرفت و توسعه جوامع بشری توسط اطلاعات و میزان دستیابی به آن معین می گردد.

امروزه از آموزش و پرورش انتظار می رود تا موجبات یادگیری فعال و مشارکتی را در بین دانش آموزان فراهم آورد. شیوه های آموزشی جاری مسلماً پاسخگوی نیازهای آموزشی متغیر عصر جدید نیست. جهانی که در آن به سر می بریم عصر ارتباطات نامیده شده است که از ویژگی های آن توسعه شگفت آور فن آوری اطلاعات و ارتباطات و فراگیرشدن شبکه جهانی اطلاعاتی، جهت افزایش سرعت و کیفیت در ارائه خدمات با مطلوب می باشد. این فن آوری ابزار خلق و انتقال دانایی و تصویرگر اجتماع آرمانی برخوردار از دانش یعنی جامعه دانایی محور بر شمرده می شود. از این رو نقش این فن آوری نوین در حوزه آموزشی حداقل به اندازه تحولی است که اتومبیل در صنعت حمل و نقل بوجود آورده است.

با توجه به سرعت فزاینده از قبیل جهانی شدن ، ورود به جامعه اطلاعاتی و گسترش شبکه ها و رسانه ها ی ارتباط جمعی جهانی که نوعی تغییر و تحول محسوب می شود روبرو می باشد .شیوه های نوین آموزشی به عنوان بخشی از فرایند آموزش و یادگیری در نظر گرفته شود، برنامه های آموزشی آشنایی با رایانه و شبکه جهانی اینترنت و یا رسانه های تاثیر گذار بر حیات علمی انسان دارد. مطالعات انجام شده نشان می دهد که دانش آموزانی که به شبکه جهانی اینترنت دسترسی دارند ، از عملکرد بهتری برخوردارند .

در مطالعه ای که به وسیله ی مرکز فناوری های ویژه کاربردی انجام شده است ، اهمیت کاربرد اینترنت را مورد بررسی قرار داده و تاثیر آن را بر یادگیری دانش آموزان در کلاس درس ارزیابی کرده است. در این مطالعه ، عملکرد 500 تن از دانش آموزان پایه های چهارم و پنجم ابتدایی در 7 مدرسه شهری مورد مقایسه قرار گرفت. نیمی از آزمودنی ها در مطالعه حاضر ، به اینترنت دسترسی داشتند و نیمی دیگر به این فناوری جدید دسترسی نداشتند.

بیان مساله و ضرورت

به طور حتم، در عرصه ی انقلاب اطلاعاتی، تحول آموزش وپرورش، به دلیل نقش مهمی که در پرورش مغز های خلاق انسان های فردا و سرمایه های آینده ی کشور دارد؛ اهمیت ویژه ای یافته است. از آنجا که همواره در عرصه ی تحول، جوامعی بقاءخود را حفظ کرده اند که ضرورت همگام شدن با تغییرات را پذیرفته اند؛ و با توجه به اینکه امروز، بشر در جایی قرار دارد که اطلاعات قدرت است و پذیرش الزامات جامعه ی اطلاعاتی یک ضرورت، همگام شدن با فهم و استفاده از اطلاعات یاکسب سواد اطلاعاتی، یک الزام محسوب می شود.

روند تحولات در سطوح مختلف آموزشی در دو دهه اخیر وابسته به افزایش تقاضای ورود به نظام های آموزشی، توسعه فناوریهای ارتباطی، ضرورت توسعه منابع انسانی، تغییرات سریع فناوری، انباشت دانش و اطلاعات و دگرگونیهای اجتماعی بوده و منجر به بروز چالشهای جدی و تغییر در نقش نهاد ها و مراکز آموزشی در هزاره جدید شده است. دگرگونیهای شگرف آموزشی و حرکت آن به سوی همگانی شدن و تأویلهای ناشی از نیاز عمومی به آموزش، دیدگاه جدیدی در توسعه آموزش پدید آوردهاست که تحت تأثیر انقلاب اطلاعات و پارادایم فناوری اطلاعات منجر به افزوده شدن وجهی جدید به منشور آموزش شده است که توسعه اطلاعاتی نظام آموزشی از ضروریات آن است .

در دنیای تعلیم و تربیت آنچه که اهمیت دارد آن است که نظام آموزش هر کشور یک محیط یاددهی - یادگیری پویا، به روز و در دسترس برای هر شهروندی را فراهم می نماید. وقتی به تاریخچه تعلیم و تربیت می نگریم می بینیم که اکثر کشورهای دنیا چنین محیط و نظامی را برای فراگیران در هر رسته و گروهی مهیا نکرده اند و علت آن نیز بیشتر دلبستگی و وابستگی بیش از حد نظام های آموزشی به روش های آموزش سنتی بوده است و شاید بعضی بر این تفکر باشند که استفاده از ابزارها و ابزارهای فن آورانه در آموزش و پرورش کاربردی ندارد و به سازمان های صنعتی-تجاری، نظامی و ... مربوط میشود.

ادبیات تحقیق

یکی از مشکلات مهم و اساسی در نظام آموزش و پرورش خصوصاٌ در کشور ما، به کار نگرفتن روش های تدریس نوین در آموزش است. به همین سبب کیفیت آموزشی از سطح مطلوب برخوردار نیست و دانش آموزان علاقه زیادی به تحصیل نشان نمی دهند. یکی از دلائل آن عدم آشنایی معلمان با روش های نوین تدریس در ادبیات فارسی است. پیشرفت روز افزون علوم و تحقیقات گوناگون در حیطه های مختلف حاکی از آن است که اطلاعات بشر روز به روز افزایش می یابد و مطالب جدیدی به دست می آید.

امروزه هر فرد بشر ناچار از استفاده یافته های جدید است. از دیر باز انتظار از آموزش و پرورش آن بوده که انسان های فردا را تربیت کند و نسل امروز را برای زندگی در جامعه ی فردا آماده سازد. بنابراین ضرورت دارد برنامه ریزان و سیاست گذاران آموزشی، معلمان و مسوولان آموزش و پرورش، الزامات و مقتضیات زندگی فردا را بشناسند تا بتوانند دانش و بینش لازم را در کودکان و جوانان برای فعالیت در جامعه فردا پرورش دهند.

فناوری اطلاعات : - IT - وسیله ای برای ذخیره سازی، پردازش و ارائه اطلاعات است که به صورت الکترونیکی و مبتنی بر تعدادی رسانه می باشد

با پیشرفت روز افزون دانش و تکنولوژی، امروز جامعه و کشور ما نیازمند آموزش مهارت هایی است که با کمک آن بتواند همگام با توسعه علم و فناوری به پیش برود. هدف باید پرورش انسان های خلاق با بهره مندی از آخرین اطلاعات و یافته های علمی در تمامی زمینه های اجتماعی، فنی، فرهنگی و ... از طریق فناوری اطلاعات باشد.

امروز داشتن اطلاعات قدرت است پس هر کسی سریع تر و بهتر بتواند داده ها را گردآوری و پردازش نماید رسیدن به قله های رشد و تعالی را بهتر و سریع تر خواهد پیمود. دانش آموزان به عنوان سرمایه های جامعه باید مسلح به سلاح و فرهنگ نرم افزاری باشند تا بتوانند در توسعه اجتماعی اقتصادی کشور قدم های مستحکمی را بردارند. در قرن بیستم رادیو و تلویزیون و تلفن و برخی دیگر از وسایل مهمترین عوامل انتقال اطلاعات بودند، ولی اینک با ورود رایانه و اینترنت و شبکه های الکترونیکی محدودیت های زمانی و مکانی آموزش از پیش پای فراگیران علم و دانش برداشته شده است.

فناوری اطلاعات به عنوان یک رویکرد نوین، در نقش مکمل نظام آموزشی بهبود کیفیت تدریس تنوع بخشیدن به شیوه های تدریس انتقال دانش با استفاده از فناوری چند رسانه ای فراهم ساختن آموزش مستمر و خودکار آموزش مادام العمر و آموزش همیشه در دسترس کوتاه نمودن زمان آموزش کوتاه کردن دوره تحصیل توجه به استعداد های فردی انفرادی کردن آموزش و مقابله با مشکلات آموزش جمعی عمل می کند. فناوری اطلاعات - IT - در آموزش و پرورش یک فرهنگ، یک برنامه و یک جریان آموزشی است و یکی از مولفه های این فرهنگ، منابع سخت افزاری است اما مقدم بر آن منابع نرم افزاری فرهنگ بهره وری و بهره برداری بهینه از این ابزارها می باشد