بخشی از مقاله
چکیده
فهم قرآن از بدو نزول قرآن مجید در میان مسلمین، جایگاه ممتازي داشته است. هدف از نزول قرآن، عمل به فرامین و احکام آن بوده است. کیفیت آن در احادیث شیعه و سنی، همواره مد نظر پیامبر گرامی اسلام صلی االله علیه و آله اهل بیت علیه السلام و صحابه بوده است.
هرچند بعد از رحلت رسول االله صلی االله علیه و آله و سلم در باره فهم و عدم فهم قرآن به دلیل اغراض و اهداف خاص، مطالبی مطرح شد. به عنوان نمونه؛ شعار معروف حسبنا کتاب االله. یا اینکه براي فهم قرآن هیچ نیازي به روایات نیست، که در ادامه مسلمین دچار اختلافات زیادي شدند. آسیب ها و موانع فهم آیات و دیدگاه بزرگان، از جمله؛ امام خمینی ره و نقش کلیدي آن در شکل گیري حوزه علوم انسانی، مورد کنکاش قرار گرفته است.
نتیجه این پژوهش، به ما می فهماند که عامل اصلی اختلاف ها و عقب ماندن مسلمین، مخصوصا در حوزه علوم انسانی، عدم تمسک به قرآن مجید است. با ادله نقلی و عقلی ثابت می شود که قرآن مجید نازل شده تا فهمیده شود و در همه ابعاد زندگی انسان و حوزههاي نظري و عملی، نقش محوري داشته باشد.
مقدمه:
إن هذا القرآن یهدي للتی هی اقوم و یبشر المومنین الذین یعملون الصالحات أن لهم اجرا کبیرا. - أسراء/ - 9 این قرآن به راهی که استوارترین راه هاست، هدایت می کند و به مومنانی که اعمال صالح انجام میدهند، بشارت میدهد، که براي آنها پاداش بزرگی است.
پیامبر گرامی اسلام صلی االله علیه و آله و سلم می فرمایند: برتري کلام خدا بر سایر کلام، همانند برتري خداوند بر مخلوقاتش می باشد.»فضل کلام االله علی سائر الکلام، کفضل االله علی خلقه
و در روایتی دیگر می فرمایند:»انی تارك فیکم الثقلین کتاب االله و عترتی اهل بیتی و انهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض« در واقع فقط عترت و اهل بیت پیامبرند که آگاه به قرآن هستند. پس بر ما واجب است براي فهم قرآن، به اهل بیت مراجعه نموده و از نسخههاي شفابخش آنها بهرهمند شویم.
هیچ کتابی در فضیلت و برتري، هم پاي قرآن نیست. قرآن تنها نسخه هدایت و در واقع نقشه و مهندسی و معماري انسان کامل است. همچنان که پیامبر اسلام صلی االله علیه و آله و سلم فرمودند:»القرآن افضل کل شیئ دون االله« قرآن به جز خداوند، از هر چیزي برتر است.
حیات و زندگی انسان به قرآن وابسته است. در واقع وجه تمایز انسان با حیوانات و سایر موجودات، در میزان بهره مندي او از قرآن مجید است. هر موجود زنده اي، بنا بر اقتضاء خود، تا تغذیه مناسب نداشته باشد، زنده نمی ماند. یک گل براي حیات خود، نیازمند خاك، آب و نور مناسب است و الا پژمرده شده و از بین خواهد رفت. انسان نیز در جهت مادي و حیوانی خود، نیازمند تغذیه مناسب است. اما انسان علاوه بر تغذیه مادي، براي حیات باطنی و حقیقی خود نیز، محتاج تغذیه و رزق باطنی و معنوي است و اگر از تغذیه باطنی بی بهره باشد، در واقع بعد انسانی او اصلا شکل نمی گیرد. اولین قدم در این مسیر، ارتزاق از قرآن و غور در مفاهیم و برکات آن و چگونگی استفاده از قرآن مجید است.
نگاهی به تدبر و واژههاي مرتبط با آن:
واژه تدبر با کلماتی از قبیل؛ تفکر، تعقل و تذکر هم ردیف است. قرآن مجید از ابتداي نزول بر اساس اهداف و حکمت الهی، در آیات فراوانی مسلمین را به تدبر، تحقیق و جست وجو در قرآن دعوت نموده است. در قرآن مجید از این واژهها با اهداف خاصی، استفاده شده است.
مقایسه تدبر با تفکر:
تفکر به کار گرفتن نیروي فکر در مجموعه معلومات انسان، براي رسیدن و کشف مجهولات است. به این دلیل در تعریف فکر گفته شده است: فکر عبارت است از حرکت عقل، بین معلوم و مجهول
به عبارتی دیگر؛ تفکر حرکت دادن فکر در مجموعه ي داشته ها و معلومات تصوري و تصدیقی و رفتن به سوي مراد و کشف مجهول و استخراج و استنباط حکم و ارائه راه هاي رسیدن به مطلوب
