بخشی از مقاله
چکیده
عدالت سازمانی در ذیل مبحث انگیزش در حوزه مطالعاتی رفتار سازمانی مورد بحث قرار می گیرد.
موقعیت بحث عدالت سازمانی در این پازل نشان می دهد که به موضوع از چه زاویه اي نگاه شده است.
موقعیت بحث عدالت سازمانی در نقشه علمی رایج در حوزه مطالعاتی مدیریت و سازمان و نیز محتواي تولید شده در این عرصه نشان می دهد که نگاه به عدالت در حوزه رفتار سازمانی نگاهی ابزاري است.
پرسش اصلی در حوزه انگیزش آن است که چگونه می توان رفتار منابع انسانی در سازمان را در جهت اهداف سازمانی هدایت کرد. در این مقاله جایگاه و کارکرد عدالت در سازمان از دیدگاهی قرآنی مورد مطالعه قرار گرفته است و نشان داده شده است که عدالت، آنگونه که قرآن آن را توصیف و به آن حکم کرده است، فراتر از ابزاري براي انگیزش بیشتر منابع انسانی مورد توجه است. از دیدگاه قرآن عدالت ذاتا مطلوب است. مطلوبیت ذاتی عدالت و عدالت جوهري به مثابه برابر یا مکمل عدالت ابزاري میتواند به عنوان یکی از شاخصههاي اصلی مدیریت اسلامی مورد توجه قرار گیرد.
.1 بیان مسئله و سؤالات تحقیق
یکی از متغیرهایی که در نظریات و پژوهش ها در حوزه سازمان و مدیریت از آغاز مورد توجه بوده و به مرور ایام توجه بیشتر پژوهشگران رشته را به خود معطوف کرده است، متغیر عدالت و انصاف است.
فایول، از نظریه پردازان کلاسیک و پیشگام مدیریت عدالت و انصاف را به حیث یکی از اصول چهارده گانه مدیریت مطرح کرد
به مرور زمان توجه به عمق و گستره عدالت سازمانی افزایش یافته است و امروزه این مبحث حجم قابل توجهی از پژوهش ها در حوزه سازمان ومدیریت و متون درسی دانشگاهی این رشته را به خود اختصاص داده است
عدالت در نظام ارزشی اسلام از جایگاه والایی برخوردار است. منابع اصیل اسلامی بر این جایگاه برین تأکید می کند. از قرآن، سنت پیامبر و اهل بیت در هر دو حوزه قولی و عملی شواهد روشن و بسیاري بر اهمیت فوق العاده این موضوع وجود دارد. عقل گرایان مسلمان حسنِ عدل و قُبحِ ظلم را به حیث قضیه بنیادین عقل عملی مطرح کردهاند
مسأله اي که در این جا و از منظر مدیریت اسلامی رخ می نماید سنخ نگاه و مواجه با مفهوم یا متغیر عدالت سازمانی است. آنچه از مرور پژوهشنامه ها و درسنامه ها در رویکرد رایج به سازمان و مدیریت به دست می آید تلقی از عدالت سازمانی به مثابه ابزاري براي دست یابی به متغیرهاي مستقل است که آن متغیرهاي مستقل متغیر وابسته اثربخشی سازمانی را تحت تأثیر قرار می دهند.
به تعبیر دیگر، داشته هاي مطالعات مدیریت رایج مدرن رویکرد به عدالت ابزاري را به دست می دهند و فی الواقع، مطالعات با نگاه و پیشفرض ابزارانگاري عدالت براي اهداف و اثربخشی سازمانی سامان یافته اند. مسأله اي که در این جا رخ می نماید آن است که آیا نتیجه آیا مطالعه اجتهادي در منابع اسلامی چنین رویکرد به عدالت را تأیید می کند یا رویکرد دیگري را - تقابلی یا تکاملی - پیشکش می کند؟ بر این اساس، سؤال پژوهش در قالب سؤالات اصلی و فرعی ذیل قابل طرح است.
.1.1 سؤال اصلی
رویکرد اسلام به عدالت سازمانی چگونه است؟
.1.2 سؤالات فرعی
.1.2.1 آیا اسلام رویکرد ابزاري به عدالت سازمانی را میپذیرد؟
.1.2.2 آیا اسلام رویکرد دیگري به جز رویکرد ابزاري به عدالت سازمانی را مورد توجه قرار داده است.
.1.2.3 در صورتی که از منابع اسلامی رویکرد خاصی به عدالت سازمانی قابل استنباط باشد، آن رویکرد چیست؟
.2 روش تحقیق
به اقتضاي سنخ مسئله در این پژوهش، داده هاي پژوهش از طریق جستجوهاي نظري و کتابخانه اي پیگیري می شود. در مرحله بعد، داده هاي به دست آمده با روش اجتهادي و فقاهتی مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد و پاسخ سؤالات تحقیق از طریق تحلیل اجتهادي دادهها به دست میآید.
