بخشی از مقاله
چکیده
قدرت از بحث هاي مدیریت است که اهمیت خاصی براي مدیر در امور مختلف به ویژه هماهنگی فعالیتها، تصمیم گیري و اثربخشی دارد، که نتیجه آن موفقیت بیشتر مدیر است. اما با مراجعه به متون اسلامی به تفاوت قدرتی که در اسلام به ویژه متن قرآن، با قدرت در مدیریت رایج وجود دارد، پی می بریم. متاسفانه در عین اینکه مسلمانان مدام از این متون استفاده می کنند، ولی نه به صورت علمی بعضی از موارد آن بحث شده و نه در عمل مشهود است. و تقسیم بندي هاي قدرت موجود در کتابها نیز دقیقا رویکرد غربی دارد. که در صورت بی توجهی به آن، از منابع بی نظیر قدرت اسلامی محروم میشویم.
بنابراین این مقاله با هدف دستیابی به جایگاه و جغرافیاي قدرت مدیر از منظر قرآن، و تفاوت آن با قدرت در مدیریت رایج، با روش کتابخانه اي به همراه پرسش از خبرگان به دستاوردهایی نایل گردیده که به برخی اشاره می گردد:
.1مولفه هاي جدید قدرت که با وجود اهمیت آن، در کتابها و منابع مدیریتی یافت نمی شوند.
.2تاثیر عجیب قدرتهاي معنوي در سازمان. که با دقت در این امر به خوبی می توان اهمیت و تفاوت مدیریت اسلامی و مدیریت رایج را دریافت.
.3 تفاوت ساختار قدرت در اسلام و غرب. چرا که این ساختارهاي موجود، بنابر مبانی انسان شناسی و هستی شناسی و همچنین فضاي زندگی مادي و غربی است که با آموزه هاي قرآنی متفاوت است. لذا تقسیم بندي و موارد قدرت در این تحقیق متفاوت ذکر گردیده است.
.1 کلیات و مفهوم شناسی
.1-1 طرح مسئله
قدرت براي مدیر و رهبر داراي اهمیت زیادي است؛ چرا که او را در امور مختلف مدیریت، مانند:
سازماندهی، تصمیم گیري و هدایت کمک می کند و نبودش انرژي زیادي از مدیر را هدر خواهد داد، و نهایتا به کاهش موفقیتش میانجامد. بنابراین پرداختن به بحث قدرت و انواع آن که دست مدیر را براي اعمال انواع آن باز بگذارد و همچنین شناخت قدرت هایی که اثر بیشتري داشته باشند، داراي اهمیت زیادي است.
از طرفی مبانی هر مطلب و علم و نظریه اي در شکل گیري و ساختار آن مطالب، تاثیر دارد؛ و چون مباحث رایج مدیریت از فضاي غربی و مادي گرایانه آنها ناشی شده، لذا در ساختار آن تاثیر گذاشته و قدرت هم که یکی از این مباحث است از آن اثر پذیرفته است.
از سوي سوم منابع غنی اسلامی و به ویژه قرآن داراي مباحث بسیار خوبی در زمینه مدیریت و بحث قدرت آن می باشد، که در همین راستا نتایج بسیار خوبی هم در مدیریت هاي اسلامی که در طول تاریخ اتفاق افتاده، مشهود است.
بنابراین با توجه به اینکه بحث قدرت اهمیت فراوانی دارد و ساختار رایج اشکال داشته و مباحث و ساختار اسلامی جامع تر و کامل تر است لذا در این نوشته جهت دستیابی به بعضی از مولفه هاي قدرت و نیز ساختار پیشنهادي قرآنی، با روش کتابخانه اي به همراه پرسش از خبرگان تلاش گردیده است.
.2-1مفهوم قدرت
.1-2-1معناي لغوي :
»قدرت« در اصل واژه اي عربی است. لسان العرب ذیل ماده »قدر« معانی مختلفی همچون: مقیاس و مقایسه کردن، تدبیر، توان و طاقت، مالک شدن، موافق شدن، تقدیر کردن، قضا و قدر و... آورده است.
مرحوم دهخدا واژه »قدرت« را به »توانستن و توانایی داشتن« تعریف می کند.
همچنین در زبان انگلیسی ده ها معادل براي این واژه وجود دارد مانند:
power- ability– might- potency– potence– vigour– strength– … اما واژه اي که در مدیریت از آن براي این معنا به کار میرود «power» است
.2-2-1اصطلاحی
براي اصطلاح »قدرت« در مدیریت تعریف هاي بی شماري ذکر شده است - مورهد و گریفین - 1383:381 مانند: ظرفیت تحقق - یا اثرگذاري - بر هدفهاي سازمان.
نیرویی که اگر به کار گرفته شود بتواند احتمال انجام رفتار خاصی را بالا ببرد و اگر به کار گرفته نشود رفتار به شکل دیگر انجام میشود.
