بخشی از مقاله
چکیده
مقالهی حاضر با هدف بررسی و تحلیل قصهدرمانی، صورت پذیرفته است. در این مقاله رویکرد قصه درمانی، مدلی میباشد که محورش، استعاره قصه، داستان و روایت است و بر این ایده دلالت دارد که دانش ما راجع به واقعیت از طریق داستانهایی سازماندهی و حفظ میشود که راجع به خودمان و دنیایی که در آن به سر میبریم، میگوییم.
در قصه درمانی اعتقاد بر آن است که زندگی هر فرد از مجموعهای از داستانها، با چندین سطح ساخته شده است و این چیزی شبیه به رمانی است با چندین فصل که دارای ، آغاز، میان و پایانی است. اساسی ترین مفهوم در روایت درمانی این است که مشکل، مشکل است و فرد و خانواده مشکل نیستند. این تحقیق از نوع تحقیق بنیادی و روش توصیفی تحلیلی بوده و از روش نمونههای فیشبرداری جهت جمعآوری اطلاعات استفاده شده است.
مقدمه
قصه درمانی یا روایت درمانی3 که در واقع یک همکاری و همایندی مهم بین رواندرمانی و خانواده درمانی میباشد به عنوان یکی از رویکردهای درمانی پستمدرن ابتدا از استرالیا و در کارهای مایکل وایت4 و دیوید اپستون5 نشات گرفته است. وایت متأثر از کارهای بیتسون و فوکو، ایدههای نوین خودش را درباره اینکه افراد چگونه تحت تأثیر مشکلات قرار میگیرند تدوین کرد - نگاه به مشکلات در قالب چیزهایی که بر انسان تأثیر می گذارند، نه چیزهایی که انسانها انجام میدهد
درمانگران پستمدرن به تغییر دیدگاههای انعطافناپذیر و خشک درمانجو راجع به دنیا، علاقه خاصی دارند. زیرا این قبیل عقاید جزمی و بعضاً منفی امکان ارایه تبیینهای متفاوت درمانجو در خصوص رویدادها یا روابط را، اگر ناممکن نکنند، با مشکل مواجه میسازند. در این رویکرد زبان گفتوگو نیز به نوبه خود ابزای است درمانی برای تغییر رفتارهای کهنه، زیرا توجه به تبیینهای جدید به راهحلهای جدید ختم میشوند
در این پژوهش سعی بر آن است که به سوالات زیر پاسخ داده می شود:
روایت درمانی چیست؟
هدف اصلی روایت درمانی
مولفه های اصلی روایت درمانی چیست؟
روایت درمانی
نظریه روایت درمانی یکی از رویکردهای مهم درمانی دورهی پستمدرنیست به شمار میرود. از روایت تعاریف متعددی بهعملآمده است و هر کس از زاویه دید خود به تعریف آن پرداخته است. برای روشن شدن موضوع، تعدادی از این تعاریف ذکر میشوند:
روایت اصطلاح عامی است که برای هر آنچه قصه، داستان یا حکایتی را نقل میکند به کار میرود. با گفتن و بازگویی بعضی رویدادهای مهم، آنها تبدیل به روایت زندگی میشوند. قصه ویژهای که فرد بااحساس و تصویر خاص در یک روز برای خود میگوید، بیوگرافی فرد از لایهلایهی ترکیب این رویدادها شکل میگیرد. اینیکی از تمایزات انسان از سایر موجودات است که به فرد توانایی میدهد تا از زبان برای ساختاربندی تجارب به شکل روایت بهره گیرد - ربیعی، . - 1387 یا روایت به معنی نقل سخن یا خبر و یا بازگو کردن سخن میباشد
در فرهنگ لغت معین - - 1380 روایت دارای معانی زیر میباشد: نقل کردن مطلب، خبر با حدیث، بازگفتن سخن از پیغمبر و امامان بیواسطه یا باواسطه ؛ داستان، حدیث.
روایت به معنی ارایه گزارشی از هر واقعهی ممکن است، طرحی که به کمک آن انسان به تجربههای گذرا و اعمال شخصی خود معنا میدهد، همچنین، قالبی است برای فهم رویدادهای گذشته زندگی شخص و برنامههای آتی او. روایت هسته مرکزی تواناییهای ما در نمادسازی تجربه هاست
و برنز نیز روایت درمانی را اینگون تعریف میکند که : انسان زندگیاش را بهصورت روایت درک میکند و برای تغییر زندگیاش باید رویدادهای زندگی وی را تغییر داد. این تغییر باید توسط خود مراجع و با کمک روایت درمانگر صورت گیرد. انسان بهواسطه نیازش به خلق و درک معنا از ابزار روایت برای سازماندهی وجودش استفاده میکند و ازاینروی، زبان روایت را بهخوبی متوجه میشود. هر فرد سرگذشتی دارد و بهوسیله روایت، به اتفاقاتی که برایش میافتد و کارهایی که انجام میدهد معنا میبخشد
بنابراین طبق این رویکرد روایت راهی برای فهم تجربه انسان و یک ابزار بالینی است. انسانها نیازمند آن هستند که به عنوان خلقکنندههای معنی فهمیده شوند و روایت فرایندی است که به واسطه آن معنی شکل میگیرد، تحول مییابد و تغییر میکند. زبان بهطورکلی و روایت بهطور خاص، وضعیت پدیدههای روانشناختی را به شکل درست آن ارزیابی میکنند. بر اساس رویکرد روایت درمانی، انسانها موجودات مفسری هستند که از طریق زبان به داستانهایی که بخشی از وجودشان است و نیز با درک آن داستانها به خودشان و جهان پیرامون خود معنا میبخشند.
در این رویکرد داستانها و قصهها جدی تلقی میشوند و سعی در فهم این داستان از طریق اشتراک فکری فرد با دیگران است. همچنین در این رویکرد به مشکلات انسانی به عنوان مسایلی نگریسته میشود که از داستانهای رنجآور و تأثیرگذار بر فرد برخاسته است.
