بخشی از مقاله
چکیده
تشخیص و درمان سرطان سینه موضوعی استرس زاست و می تواند پیامدهای جسمانی، روانشناختی و اجتماعی گسترده ای بر زندگی بیماران داشته باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه به بررسی ان در بیماران مبتلا به سرطان سینه و مقایسه آن با افراد عادی پرداخته است. در این مطالعه علی مقایسه ای، 30 نفر از زنان مبتلا به سرطان سینه مراجعه کننده به مراکز درمانی اراک که تحت عمل جراحی ماستکتومی قرار گرفته بودند بررسی شدند.
جهت مقایسه این بیماران نیز 30 نفر از کارکنان و دانشجویان دانشگاه اراک انتخاب و با این افراد همتا شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران سرطانی - آرنسون و دیگران، 1993 بود و اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS، آماره توصیفی و آزمون تی مستقل مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه به طور معناداری پایین تر از گروه سالم بود . - p=0.001 - از این رو به نظر می رسد این افراد نیازمند به مداخلات روانشناختی هستند و پیشنهاد می گردد مشاوره روانشناختی به عنوان یک روش موثر برای این دسته از مددجویان در مراکز درمانی و مراقبتی به کار گرفته شود.
.1 مقدمه
کیفیت زندگی مفهومی چند بعدی و بازنمایی معنایی است از ایده ها و تصورات فرد، که به طور کلی باید ازطریق ادراکات بیماران مورد ارزیابی قرار گیرد - بورگوین1 و همکاران،2004؛ چرلی 2 و همکاران، . - 2006 این مفهوم سلامت جسمانی، حالت روانشناختی، استقلال، روابط اجتماعی و باورهای شخصی و معنوی را در برمی گیرد - سوسا3 و کوک4، - 2006 و از سازه های مختلفی چون عملکرد اجتماعی، جسمانی، روانی؛ دریافت های کلی سلامت و فرصت های اجتماعی تشکیل می شود
از این رو به نظر می رسد کیفیت زندگی هم متغیری عملکردی است، هم عاطفی که روی هم رفته بهزیستی فردی را شکل می دهد؛ سازه ای است گسترده که دریافت های عمومی سلامتی چون عملکردهای جسمانی، روانشناختی و اجتماعی را در برمی گیرد.
بر اساس الگوی زیستی رفتاری استرس سرطان و دوره بیماری7 - اندرسن و همکاران، - 1994 دریافت تشخیص سرطان و فرآیند درمان، کیفیت زندگی بیمار را به واسطه افزایش سطح استرس کاهش می دهد و از سوی دیگر سطح کیفیت زندگی بیماران به طور مستقیم و غیر مستقیم - از طریق مسیر رفتاری پذیرش بیماری و رفتارهای بهداشتی - عملکرد ایمنی بدن و در مجموع دوره بیماری را تحت تاثیر قرار می دهد. به عبارت دیگر استرس سرطان از سه مسیر متغیرهای روانشناختی - برای مثال، پریشانی هیجانی، عملکرد اجتماعی - ، رفتاری - برای مثال، پذیرش درمان، رفتارهای بهداشتی - و زیستی - برای مثال، عملکرد ایمنی - به طور همزمان روی پیامدهای بیماری تاثیر می گذارند.
در واقع کیفیت زندگی برای بازماندگان سرطان یک متغیر حیاتی است - سلا 8، - 1998، چرا که ارتقا آن نه تنها تجربه بقا را غنی می کند بلکه از طریق حالات خلقی مثبت، راهبردهای مقابله ای فعال و پذیرش بهتر درمان پزشکی، سطح مرگ و میر و ناخوشی را کاهش می دهد
مطالعات نشان می دهد کاهش سطح کیفیت زندگی به صورت ناتوانی در انجام وظایف شغلی و فعالیت های روزانه، کاهش عملکرد جنسی، نقصان عملکرد شناختی - برای مثال؛ حافظه، تمرکز - و بهزیستی هیجانی - برای مثال؛ افزایش تنش، افسردگی، نگرانی - بروز می کند - هولزنر9، کملر10، کپ11 و موشن12، . - 2001 درهمین راستا مداخلات درمانی اثرات مثبتی روی بازماندگان سرطان داشته است - اندرسن13، 1992؛ گریوز14، 2001؛ مایر15 و مارک16، - 1995 و کیفیت زندگی یکی از زمینه های مهمی است که از این مداخلات سود می برد
مداخلات انجام شده جهت ارتقا کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان سینه، این موضوع را به اثبات رسانده است که می توان در حوزه های مختلف زندگی این گروه اصلاحاتی صورت داد - لو19و همکاران، 2001؛ آنتونی و همکاران، . - 2001 با توجه به اینکه میزان بقای زنان مبتلای به سرطان سینه به دلیل پیشرفت در شیوه های تشخیصی و درمانی در حال افزایش است
ضرورت ایجاد تدابیری در زمینه مهار عوارض بیماری و درمان و ارتقای کیفیت زندگی آنان به شدت احساس می شود، بطوریکه بهبود و ارتقای کیفیت زندگی باید به عنوان یکی از اهداف اولیه در درمان سرطان در نظر گرفته شود - هارتل23، جانی1، کاستنر2، سامر3 و سامر3 و راک4، . - 2003 از این رو پژوهش حاضر در نظر دارد به بررسی کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به سرطان سینه بپردازد.
.2روش پژوهش
مطالعه حاضر از نوع علی مقایسه ای است که با هدف بررسی تاثیر سرطان سینه بر کیفیت زندگی مبتلایان، به مقایسه گروهی از بیماران با افراد سالم پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنانی بودند که تحت عمل جراحی ماستکتومی قرار گرفته و برای شیمی درمانی به مراکز درمانی شهرستان اراک مراجعه می کردند.
با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 12 نفر از بیماران به عنوان گروه نمونه و 12 نفر از کارکنان و دانشجویان دانشگاه اراک که از نظر ویژگی های دموگرافیک چون میزان تحصیلات، سن، وضعیت تاهل و سابقه بیماری های دیگر همسان شده بودند، انتخاب شدند. ابتدا هدف مطالعه برای تمام افراد توضیح داده شد و سپس ضمن تاکید بر محرمانه بودن اطلاعات و کسب رضایت افراد، پرسشنامه مورد نظر به طور انفرادی توسط آنها تکمیل گردید. جهت سنجش کیفیت زندگی آزمودنی ها، پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران سرطانی مورد استفاده قرار گرفت.
این پرسشنامه 30 مادّهی و از نوع خود گزارش دهی است که به طور خاص به منظور مطالعه کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به سرطان تهیه شده است. این پرسشنامه شامل 5 مقیاس کنش وری - 5 جسمانی، ایفای نقش، هیجانی، ذهنی و اجتماعی که به ترتیب 5، 2، 4، 2 و 2مادّه را به خود اختصاص می دهند - ، 3 مقیاس علامتی - خستگی، درد، تهوع و استفراغ که به ترتیب 3، 2 و 2مادّه را به خود اختصاص می دهند - ، یک مقیاس کلی سلامت و کیفیت زندگی و 6مادّه واحد - تنفس دردناک، اختلال در خواب، از دست دادن اشتها، یبوست، اسهال و مشکلات اقتصادی - است. نمره گذاری 28مادّه در مقیاس درجه ای - به هیچ وجه، کمی، زیاد، خیلی زیاد - و نمره گذاری دو مادّه در مقیاس 7 درجه ای - بسیار بد تا عالی - انجام می شود
صفایی، دهکردی و طباطبایی - 1386 - روایی و اعتبار پرسشنامه را در بیماران مبتلا به سرطان قابل قبول گزارش کرده اند. افزون بر این، ضرایب اعتبار در بیشتر حیطه ها بالاتر از 0/70 و ضرایب روایی همگرا در تمام حیطه های چند ماده ای - کمتر از - 0/4 مناسب بوده است. مقایسه گروههای شناخته شده نیز نشان داد که نمره فرد در مقیاس کیفیت زندگی با سطح عملکرد وی رابطه مثبت و با نشانه ها و شدت بیماری رابطه معکوس دارد - منتظری و دیگران، .. - 1999 در این پژوهش، برای مقایسه میانگین ها دو گروه از آزمون t مستقل استفاده شد.
.3 نتایج
جدول زیر میانگین و انحراف معیار نمره های نمرات کیفیت زندگی و زیر مقیاس های کنش وری آن را را در افراد سالم و بیمار نشان می دهد. همان طور که در جدول دیده می شود بیشترین تفاوت گروه بیمار با سالم در کنش وری جسمانی و کمترین تفاوت را در کنش وری هیجانی بوده است. آزمون تی نشان داد میانگین نمره کیفیت زندگی و زیرمقیاس های آن در گروه بیمار به طور معناداری پایین تر از گروه سالم است . - p=0. 01 -
جدول.1 مقایسه میانگین کیفیت زندگی و زیرمقیاس های کنش وری آن در گروه بیمار و سالم
