بخشی از مقاله
چکیده
محیط زیست و توسعه پایدار به عنوان دو موضوع بسیار مهم در زندگی بشر بروز یافته اند، زمین به عنوان تنها سیاره قابل سکونت بشر دارای اهمیتی صد چندان است و جامعه بینالمللی در پی حفاظت از تنها سکونتگاه خویش می باشد، در این راستا در کنفرانس محیط زیست بشری استکهلم 1972و پیرو آن در 1 اعالمیه محیط زیست و توسعه ریو 1992مؤکداً بر تعهد دولت ها بر حفاظت و مشارکت بینالمللی در حفظ محیط زیست و توسعه پایدار اشاره شده است.
در جنگ 33 روزه اسرائیل و لبنان به واسطه حمله اسرائیل لکه نفتی وسیعی در لبنان حادث گردید که دست یابی به توسعه پایدار و محیط زیست لبنان را تحت تأثیر شدید خود قرار داد، مجمع عمومی ملل متحد در این راستا قطع نامه های متعددی صادر نمود و ضمن تأکید بر تعهد دولت ها بر حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار از اسرائیل به عنوان آلوده کننده جبران خسارت را خواستار شد، قطع نامه های مجمع عمومی علی رغم توصیه ای بودن تأکید مضاعفی است از سوی جامعه بین-المللی بر اهمیت محیط زیست و مسؤولیت دولت ها در این خصوص.
مقدمه:
در خالل جنگ 33 روزه ای که از 12 جوالی تا 14 آگوست 2006 بین لبنان و اسرائیل رخ داد بواسطه حمالت نیروی هوایی اسرائیل به مخازن نفت یک نیروگاه برق در جنوب لبنان در منطقه ساحلی، لکه نفتی شدیدی ایجاد گردید که عالوه بر پوشش کل سواحل لبنان به ورای آن و منطقه دریایی سوریه نیز گسترش یافت. بواسطه این اقدام اسرائیل، محیط زیست لبنان و سوریه به شدت تحت تأثیر قرار گرفت.
پیرو این تأثیرات مجمع عمومی در راستای گزارش کمیته دوم - کمیته اقتصادی و توسعه - در سال 2006 اولین قطع نامه خود را به شماره 61/194 دررابطه با حادثه رخ داده صادر نمود و با توضیح مختصر عمل انجامی از جانب اسرائیل در متن قطع نامه و با بر شمردن دالیل و استنادات خود در خصوص اصول مربوط به اعالمیه محیط زیست و توسعه 19921 ریو و اصول اعالمیه کنفرانس محیط زیست بشر1972 استکهلم2نهایتاً از اسرائیل جبران ضرر و زیان وارده را خواستار شد. مجمع عمومی به واسطه عدم اجرایی شدن قطع نامه مزبور در سال های بعد مکرراً قطع نامه ای در این خصوص صادر نمود و همواره جبران خسارت را از اسرائیل درخواست نموده است که این قطع نامه ها تا سال 2014 ادامه داشته و در مجموع 9 قطع نامه را شامل می گردد.
تأکید مجمع بر اهمیت محیط زیست انسانی و همکاری بینالمللی جهت حفاظت از محیط زیست باالخص 2 محیط زیست دریایی در خصوص نشت نفت می باشد که این اقدام را در راستای صالحیت کمیته دوم و نگرانی کمیته و مجمع عمومی در راستای دسترسی لبنان به توسعه پایدار و خطرات مستحدثه نسبت به محیط زیست و اقتصاد لبنان و سوریه اتخاذ نموده است. جامعه بینالمللی در اعالمیه کنفرانس محیط زیست بشر 1972 استکهلم با اعالم حق انسان به داشتن محیط زیست سالم، پیوند بنیادینی بین حفاظت از محیط زیست و حقوق بشر ایجاد نمود.
ماده اول این اعالمیه بیان می دارد - - نوع بشر دارای حق بنیادین آزادی، برابری و شرایط مناسب زندگی در محیط زیستی است که زندگی با عزت و رفاه را تأمین نماید 3 - - .... این بیانیه با قرار دادن حق انسان ها به داشتن محیط زیست سالم، در کنار آزادی و برابری آن را صراحتاً از مصادیق حقوق بنیادین قلمداد نمود و سپس در اعالمیه محیط زیست و توسعه 1992 ریو در اصل 16 بیان می دارد - مقام های ملی باید تالش نمایند تا ارزش های محیط زیستی و استفاده اقتصادی از آن را نهادینه نمایند که این امر با توجه به روشی خواهد بود که در اصل آلوده کننده باید با در نظر گرفتن منافع عمومی و بدون آسیب به تجارت و سرمایه گذاری بینالمللی هزینه آلودگی را متحمل گردد. - - 4
مطابق این اصل بر اهمیت حفاظت از محیط زیست تأکید می گردد، سپس در اصل 7 اعالمیه ریو 1992 بیان می دارد - - دولت ها باید با روحیه مشارکت جهانی جهت نگهداری، حفاظت و بازیابی سالمت و تمامیت اکوسیستم زمین همکاری نمایند. 5 - - ... که بر تعهد دولت ها در حفاظت فردی و جمعی از محیط زیست تأکید می نماید و هدف خود را در مقدمه اعالمیه ریو 1992 ایجاد شیوه ای جدید از مشارکت و همیاری دولت ها در راستای حفظ کرامت محیط زیست و سیستم توسعه معرفی می نماید.6 به عبارتی جامعه جهانی به سمت یافتن شیوه ای برای دست یابی به توسعه و در عین حال حفظ محیط زیست می باشد.
نمایندگان اسرائیل و لبنان در خصوص قطع نامه های صادره از طرف مجمع عمومی اقدامات متفاوتی اتخاذ نموده اند و هر یک در تالش برای رهایی از مسؤولیت خود می باشند، در این نوشتار سعی می گردد که استدالل های مجمع عمومی در راستای مسؤول شمردن اسرائیل و متقابالً استدالل نمایندگان اسرائیل و نانلب مورد بررسی قرار گیرد تا نهایتاً شبهات وارده بر موضوعاتی از جمله مسؤولیت طرفین درگیری و صالحیت مرجع صدور قطع نامه ها رفع گردد.
مواضع و تصمیمات مجمع عمومی
مجمع عمومی در قطع نامه 61/194 صادره در 20 دسامبر 2006 در پاراگراف اول به اصل 7 اعالمیه کنفرانس محیط زیست بشر استکهلم 1972 استناد می نماید که این اصل چنین بیان می دارد - - دولت ها باید تمامی اقدامات پیشگیری را در خصوص مواردی که موجب ایجاد خطر برای سالمت انسان و ضرر به منابع دریایی و زندگی دریایی می باشد اتخاذ نمایند تا از ورود خسارت به سازگاری یا ایجاد تقابل در خصوص استفاده قانونی از دریا جلوگیری گردد. - - 7 بدین طریق از دولت ها درخواست می گردد که تمامی اقدامات الزم را برای جلوگیری از آلودگی دریاها اتخاذ نمایند همچنین مجمع عمومی بر - - نیاز به حمایت و حفاظت از محیط زیست دریایی مطابق حقوق بینالملل تأکید می نماید.
