بخشی از مقاله
چکیده:
مفهوم»پایداري« متقاضی موازنه دقیق بین نیازهاي اجباري امروز و نیازهاي فردا و بین انگیزه هاي خصوصی و اقدامات عمومی می باشد. گردشگري پایدار در واقع روش جدیدي براي اعمال توجه و تاکید بر توسعه پایدار می باشد. شاید ساده ترین تعریف از توسعه پایدار مربوط به گزارش براتلند باشد تحت عنوان »آینده مشترك ما.«موضوعهاي مهم در توسعه پایدار، تعیین جامعه مورد نظر، تعیین افق زمانی برنامه ریزي و ... است. و اصولی که در گردشگري پایدار مد نظر است:
استفاده پایدار از منابع، مشارکت جوامع محلی، انجام تحقیق می باشد . در کشور هاي مختلف جهان ، یکی از مهم ترین فضا هاي مورد بازدید گردشگران،فضاهاي شهري هستند. به عبارتی» مهم ترین فضاهایی که در میان مقصد هاي گوناگون مورد توجه و بازدید گردشگران داخلی و خارجی قرار می گیرند ، شهرها هستند.
« هدف اصلی پروژه هاي گردشگري پایدار شهري توسعه و گسترش چارچوب هاي کلی براي شرکاي صنعت مابین پژوهشگران، مقامات رسمی شهرها، انجمن هاي نماینده و ترقی اشکال نو و ابزارهاي حکومت هاي محلی درگیر اصول پایداري و تصمیم گیري مشارکتی است. در این مقاله مبناي تحقیق، روش کتابخانه اي می باشد که با استناد به مقالات و کتابهاي مرتبط با موضوع صورت گرفته است.
مقدمه:
با توجه با جاذبه هایی که هر روزه در شهر هاي بزرگ جهان شکل می گیرد و گردشگران بسیاري را از اقصی نقاط جهان به سوي خود جلب می کند . گردشگري شهري براي حفظ و تداوم خود براي نسل آینده نیازمند یک برچسب ایمنی است تا با توجه به آن بتواند در یک مسیر صحیح با کوله باري از فرهنگ و تمدن به سوي آینده ي فرا رو گام بر دارد و گردشگري پایدار می تواند کلیدي باشد براي حفظ اموالی که به امانت در دست ما قرار دارد تا آنچه از این میراث حق آیندگان می باشد بی کم و کاست به آنها برسد.
با وجود اینکه بسیاري از صاحب نظران عمر گردشگري شهري را رو به پایان می دانند اما هنوز شهر ها به عنوان مهمترین نوع گردشگري مطرح هستند و طراحان امر گردشگري با ایجاد جاذبه هاي جدید در شهر ها براي جذب گردشگران بر ازدحام حاصل از تجمع گردشگران در مراکز خرید و پارکها و ... افزوده اند که براي جلوگیري از آلودگی محیط زیست شهري و از بین نرفتن بافتهاي قدیمی که گنجایش تعداد زیادي از گردشگران را دارا نیست باید با استفاده از گردشگري پایدار بر حفظ این منابع تاریخی و فرهنگی براي نسل آینده نیز همت گماشت.
سوال:
1. آیا گردشگري پایدار میتواند در توسعه پایدار شهري موثر باشد؟
2. آیا توسعه پایدار گردشگري در کاهش انواع آلودگی هاي شهري موثر است؟
3. آیا اطلاع رسانی تاثیري در پیشبرد برنامه هاي گردشگري پایدار در توسعه شهر ها دارد؟
اهداف:
1. معطوف کردن ذهن پژوهشگران و کارشناسان به ارتباط بین گردشگري پایدار براي حفظ ساختار شهر ها.
2. توجه مسئولین شهرداري ها در شهر هاي کوچک و بزرگ براي تهیه طرحهایی که جوابگوي نیازهاي گردشگران در زمینه تهیه غذا، وسایل حمل و نقل و روانی بار ترافیکی در فصل هاي گردشگر پذیر باشد تا آسیب کمتري به مناطق شهري که تحمل تعداد زیاد گردشگران را ندارد وارد شود .
توسعه پایدار:
مفهوم»پایداري« متقاضی موازنه دقیق بین نیازهاي اجباري امروز و نیازهاي فردا و بین انگیزه هاي خصوصی و اقدامات عمومی می باشد.توسعه پایدار را نیز مفهومی می دانند که در آن تأمین مستمر نیازها و رضایتمندي افراد همراه با افزایش کیفیت زندگی انسان را مد نظر قرار می دهد. - بمانیان،1388،ص. - 114توسعه پایدار فرایندي است که طی آن مردم یک کشور نیازهاي خود را برآورده می کنند و سطح زندگی خود را ارتقاء می بخشند، بدون آنکه از منابعی که به نسل هاي آینده تعلق دارد مصرف کنند .
بنابراین توسعه ، زمانی پایدار است که مخرب نباشد و امکان حفظ منابع اعم از آب ، خاك، منابع ژنتیکی، گیاهی و جانوري را براي آیندگان فراهم آورد. - زاهدي، 1385، ص. - 108 از مهمترین اعلامیه هاي اجلاسیه هاي برگزار شده در مورد توسعه پایدار، اعلامیه ریو است،مهمترین نکات اعلامیه مزبور عبارت است از:
- توسعه حقی است که باید به صورت مساوي ، نسل هاي کنونی و آینده را زیر پوشش قرار دهد.
- در توسعه پایدار،انسان مرکز توجه است و انسانها، هماهنگ با طبیعت سزاوار حیاتی توام با سلامتی و سازندگی هستند.
شاید ساده ترین تعریف از توسعه پایدار مربوط به گزارش براتلند باشد تحت عنوان »آینده مشترك ما«که عبارت است از بهره برداري نسل حاضر ازمنابع موجود بدون آسیب رساندن به نیازها و منابع نسل آینده .باتلر معتقد است که گردشگري پایدار عمدتاً به پایداري خود مفهوم گردشگر با تاکید بر جوامع بومی و میزبان می پردازد
موضوع هاي مهم در توسعه پایدار:
1. تعیین جامعه مورد نظر: باید دید که توسعه پایدار براي چه کسی مد نظر است . یعنی آیا جامعه محلی یا جامعه جهانی را باید در نظر داشته باشیم.
2. تعیین افق زمانی برنامه ریزي: علی رغم اینکه توسعه پایدار مفهومی است که به یک دوره زمانی نامحدود اشاره دارد، اما در عمل پرداختن به یک دوره نامحدود به منابع نیاز دارد و اجراي آن نیز دشوار می باشد. از این رو بسیار منطقی است که برنامه هاي زمانبندي شده اي را طراحی نمود که هر یک بخشی از یک برنامه بلند مدت می باشند.
3. تعیین ابعاد پایداري: باید مشخص نماییم چه چیزي باید پایدار گردد. پایداري در زمینه گردشگري ممکن است از بعد محیطی، هویت فرهنگی ، رفاه اقتصادي یا ثبات اجتماعی قابل طرح و پیگیري باشد.افرادي که در این زمینه مسئولیتی دارند یا علاقمندان به موضوع می توانند با توجه به تخصص خود موضوع جداگانه اي را انتخاب نمایند و سعی کنند با توجه به استانداردهاي تعیین شده براي ظرفیت قابل تحمل مقصد زمینه پایداري را براي آن فراهم نمایند.
4. تعیین ارزشهایی که توسعه پایدار گردشگري بر مبناي آنها برنامه ریزي می شود: ارزشهاي یک جامعه مبناي اتخاذ سیاستهاي توسعه پایدار گردشگري آن جامعه می باشد.اگرچه ممکن است این سیاست ها بر مبناي تفاهم و یا اتفاق نظر تعیین شده باشند. در فرایند هاي سیاسی و قدرت معمولا مراکز قدرت سرانجام شکل و سطح پایداري را تعیین می کنند. بسیاري از تصمیم گیرندگان بخش گردشگري قدرت لازم براي مقابله براي این فرایند ها و تاثیرگذاري لازم را ندارند و از این رو در این فرایند نادیده گرفته می شوند. - رنجبریان و زاهدي،1387،صص. - 177-176
گردشگري پایدار:
روي - - Roy بیان می دارد: گردشگري پایدار در واقع روش جدیدي براي اعمال توجه و تاکید بر توسعه پایدار می باشد.
متاسفانه هر دو مورد مذکور، در حد مفهوم و نظریه باقی مانده اند و هیچ گونه اقدام عملی موثري در مورد آنها به اجرا در نیامده است. البته منطقه باتان یکی از نمونه هاي معروف گردشگري هند است که می توان نشانه هاي مثبتی از گردشگري و توسعه پایدار را در آن یافت. در این منطقه با کنترل بسیار شدید بازدید کنندگان از محیط زیست و هویت منحصر به فرد اجتماعی- فرهنگی باتان حمایت و حفاظت به عمل می آید
اصول گردشگري پایدار:
1. استفاده پایدار از منابع:حفظ و استفاده از منابع - طبیعی،اجتماعی و فرهنگی - بسیار حائز اهمیت و به معناي تجارت درازمدت است.
2. عدم مصرف بیش از حد و اتلاف: این امر جلوي هزینه هاي بازسازي و زیانهاي درازمدت را می گیرد و به کیفیت گردشگري کمک می کند.
3. حفظ تنوع: حفظ و ارتقاي تنوع طبیعی، اجتماعی و فرهنگی براي پایداري درازمدت گردشگري اهمیت ویژه دارد و گردشگري را انعطاف پذیر می کند.
4. برنامه ریزي: بسط و توسعه گردشگري در یک چهارچوب برنامه ریزي راهبردي محلی و ملی شده که تأثیرات محیط زیست را مد نظر قرار می دهد، پایداري درازمدت گردشگري را افزایش می دهد.
5. حمایت از نظام اقتصادي محلی: گردشگري باید با تحت پوشش قرار دادن فعالیتهاي اقتصادي محلی و مد نظر قرار دادن ارزشها و هزینه هاي محیط زیست از نظامهاي اقتصادي حمایت کند.
6. مشارکت جوامع محلی: مشارکت کلی جوامع در بخش گردشگري نه تنها به نفع خود آنها و محیط است بلکه نوع تجربه گردشگري را بهبود می بخشد.
7. مشاوره با افراد ذي نفع و عامه مردم: مشاوره بین مسئولان،مدیران و سرمایه گذاران صنعت گردشگري و سازمانها و نهادهاي محلی مهم است.این امر باعث می شود که همه دوشادوش هم کار کنند و اختلافات منافع را کنار بگذارند.
8. آموزش خدمه: آموزش خدمه باعث رعایت استانداردها می گردد و در کنار آن استخدام خدمه محلی کیفیت گردشگري را بهبود می بخشد.
9. مسئولیت بازاریابی صنعت گردشگري: از آنجا که بازاریابی اطلاعات کاملی را در اختیار گردشگران قرار می دهد،نه تنها سبب افزایش احترام نسبت به محیط فرهنگی، اجتماعی و طبیعی نواحی دیدنی می شود،بلکه رضایت مشتري را نیز افزایش می دهد.
10. انجام تحقیق: پژوهش، جمع آوري اطلاعات و تجزیه و تحلیل نه تنها به حل و فصل مشکلات گردشگري کمک می کند بلکه مزایایی را براي مقاصد،صنعت و مشتریان در بر خواهد داشت.
ویژگی هاي گردشگري پایدار:
1. تجربه هاي با ارزش و با کیفیتی به بازدید کننده ارائه می دهد.
2. موجب تقویت عدالت اجتماعی گردد، افراد جامعه میزبان را در امور مشارکت دهد و به نیازهاي آنان توجه کند.
3. در امور برنامه ریزي و تصمیم گیري ، افراد محلی را مشارکت دهد و آنان را استخدام نماید - ایجاد شغل - .
