بخشی از مقاله
چکیده:
کارآفرینی در واقع فرایند تاسیس یک شغل برمبنای یک فکر و یک ایده نو است که راهبردی است برای حل مساله اشتغال و ایجاد و خلق عرصه های نوین در جهت رشد و پویایی و تولید ثروت در جامعه. از آنجا که کار و کارآفرینی در اسلام از ارزش والایی برخوردار است و آیات و روایات فراوانی در نکوهش به استخدام دیگران درآمدن وجود دارد، مساله ایجاد کار و کارآفرینی اهیمت دو چندان می یابد. "امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند: اجیرنشوید، بلکه از خداوند بزرگ روزی طلبید و دست به تجارت زنید. زیرا اگر مزدوری کنید، مانع روزی خود شده اید".
به نظر می رسد یکی از حکمت های ترجیح ایجاد یک کسب و کار در مقایسه با اینکه فرد تنها توان و داشته های خود را به کارفرما عرضه کند، ضرورت رونق کارآفرینی و افزایش فرصت کار در بازار باشد. در صورتی که قرار بر این باشد که افراد به جای استفاده از خلاقیت و نوآوری خود در راه اندازی تجارتی، تنها منتظر ایجاد فرصت کار دربازار باشند،در آن صورت بسیاری ازافراد نمی توانند روزی خود را کسب کنند.در این مقاله سعی شده است کارآفرینی از دیدگاه اسلام و آموزه های دینی مورد بررسی قرار گیرد و اهمیت کار و کسب روزی حلال در اسلام بیان شود.روش مورد استفاده مطالعات کتابخانه ای بوده، و در پایان به جمع بندی مطالب در زمینه کارآفرینی و ضرورت آن برای هر جامعه ای پرداخته می شود.
مقدمه
از نظر لغوی کار به معنای فعل و عمل و کردار انسان است و در اصطلاح، کار فعالیتی استنسبتاً دائمی که به تولیدکالا یا خدمات می انجامد و به آن دستمزدی تعلق می گیرد.کار به اشکال مختلف ظهور و بروز می کند؛ از این رو می توان از کار فکری، کار هنری، کار معنوی و کار جسمی و بدنی سخن گفت .در همه این موارد آن چه اصالت می یابد،تلاش تولیدی بشر است .بشر برای دست یابی به کمال و سعادت و آسایش و آرامش، نیازمند تهیه امکانات و وسایل و برطرف کردن مشکلات و چالش های پیش روست .از این رو اقدام به تلاش و کوشش می کند تا به این هدف نایل شود.
برای دست یابی به هدف، تلاش در شکل های پیش گفته خودنمایی می کند .تفکر، تدبر، طرح و برنامه ریزی، بخشی ازتولید است. بدون تفکر، تدبر و تأمل ممکن نیست تا انسان بتواند در حوزه عمل و تلاش جسمی موفق شود، از این رو تولید فکری به عنوان تولید پایه مطرح می شود .در آیات بسیاری سخن از عمل و ارزش عمل، به میان آمده است .عمل درحقیقت تلاش و سعی انسان است که برای تحقق امری صورت می گیرد .
این همان معنای عام کار و فعل است که از سوی انسان انجام می شود .سعی و تلاش انسانی است که ارزش دارد و خداوند در آیه 3 سوره نجم می فرماید : لیس للانسان الاماسعی؛ برای انسان چیزی جز تلاش و کوشش نیست؛ به این معنا که آن چه در نگرش و بینش قرآنی از ارزش و اهمیت برخوردار است، سعی و تلاش است که نوعی از مفهوم کار را با خود به همراه دارد .
اشتغال و کار آفرینی امروزه در جامعه ما، یکی از مسائل اساسی و موضوعات مورد بحث می باشد، و هر کس نسبت به فراخور حالش و بر اساس رشته تخصصی واندیشه های خود، در مورد چگونگی اشتغال جوانان و آداب و شیوه های کار، علل و انگیزه های بیکاری، انواع مشاغل،اولویت انتخاب شغل هاو... سخن گفته و بحث می کند. - دهقانی زاده، - 1391
کسب و کار و کارآفرینی از نظر قرآن کریم و سایر منابع دینی
در قرآن کریم و سیره معصومین علیهم اسلام با توجه به اهمیت و فواید کسب و کار - آسایش و آرامش انسان، فقر زدایی وعدم وابستگی به دیگران از جمله کشورهای دیگر، تمدن واقتصاد شکوفا، جلوگیری از مفاسد، بیدار نمودن روحیه خلاقیت و کارآفرینی - ،آیات و احادیث بسیار فراوانی در مورد کسب و کار آمده است، که به ذکر مواردی از آنها می پردازیم:
در فضیلت کار و تلاش و تجارت
قرآن که اساسی ترین منبع دین اسلام است، محور همه ارزش ها را روی معرفت و ایمان و کار قرار داده است. - هزارجریبی،89، به نقل ازجعفری، - 1376 ، آیات قرآن درباره کار و کوشش در قلمرو حیات به قدری فراوان و متنوع است که با کمال صراحت می توان گفت :اسلام دین کار و کوشش است. - هزارجریبی،89،به نقل از جعفری،76و فلاح، - 89 خدای متعال در کتاب آسمانی قرآن، کار و تلاش و کسب معیشت مکرراً مورد تأکید قرار داده است از آن جمله: و ما در زمین برای شما معیشت ها قرار دادیم اما اندکی شکرگزار این نعمت هستید. - اعراف آیه - 11
پیامبر اکرم صلوات االله علیه و آله می فرمایند :تاجر درستکار روز قیامت با صدیقین و شهدا محشور می گردد . همچنین می فرمایند: آن کس که از راه حلال در پی دنیا باشد و هدفش از کار و کوشش، اجتناب از درخواست از خلق و ایجاد گشایش برای اهل و خانواده اش باشد خداوند را در حالی که چهره اش به زیبایی ماه تمام است ملاقات خواهد نمود. روایت شده که حضرت عیسی علیه السلام مردی را دید، از او پرسید چه می کنی؟ مرد گفت :مشغول عبادت هستم،حضرت عیسی فرمودند :پس چه کسی مخارجت را تأمین می کند، مرد گفت :برادرم، حضرت فرمودند :به حقیقت برادرت از تو عابدتر است.
پیامبر صلوات االله علیه و آله در جمع یاران خود فرمودند :فرشته وحی در دلم القا نمود که هیچ کس نمی میرد مگر اینکه آنچه از روزی که برای او مقدر شده به تمام و کمال به دست می آورد، هر چند که در طلب آن مشقتی نبرد، پس تقوای الهی پیشه کنید و در طلب روزی نیکو، میانه روی نمایید و مبادا اگر رزق شما دیرتر رسید، از راه معصیت در طلب آن برآیید چرا که آنچه خدا برای بندگانش مقدر فرموده از طریق گناه و نافرمانی بدست نیاید فرماید :پس در زمین پراکنده شوید و از فضل و کرم خداوند روزی طلبید. - جمعه آیه - 10
اهمیت وضرورت تحقیق:
در حوزه کارآفرینی اسلامی همواره مشکلاتی در سر راه سرمایه گذران یا کسانی که خلاقیت کافی دارند برای کار در حوزهای مختلف ، از جمله تشریفات زاید اداری ، نحوه تسهیلات دهی بانکها،ومیزان تمایل واشتیاق مردم به کارآفرینی ،که دراین حوزه نقش آفرینی کنند تا بتوانند نقش پررنگی بر رونق سلامت کسب وکار و به دنبال آن سرمایه گذاری در بخش خصوصی داشته باشند .باید بتوانیم منطبق بر حوزه اقتصاد مقاومتی و کارآفرینی اسلامی ،کسب وکار سالم وپویا داشته باشیم که مشکل بوروکراسی و دیگر مشکلات برطرف کنیم.
