بخشی از مقاله
چکیده:
پایگاه اجتماعی مرتبه یا ارزش هر فرد در محیط گروهی، سازمانی یا اجتماعی را منعکس می کند که فرد بر اساس آن از برخی ویژگی ها و مزایا برخوردار میشود و از طرف دیگر مهم ترین سرمایه یک جامعه نیروی انسانی آن و به ویژه نیروی آموزش دیده و ماهر است. جوانان به دلیل پیوند خاصی که با آینده کشور داشته و استعداد بیشتری که برای تحول و ایجاد شکوفایی یا ایجاد تغییرات نامطلوب دارند، همواره مورد توجه خاص برنامه ریزان اجتماعی بوده اند. به عبارتی جوانان معیار سنجش تغییرات اجتماعی اند. و آگاهی از نظرات و ارزشهای جوانان میتواند ما را در شناخت موقعیت منزلت آنها یاری کند.
تحقیق حاضر از نوع کیفی بوده و از روش اسنادی برای جمع آوری مطالب استفاده شده است. در روش اسنادی برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز به اسناد، گزارش ها، آمارنامه ها و سایر منابع توجه شده است. نتایج حاصل از تحقیق، نشان میدهد که جوانان در نظام اجتماعی از منزلت پایینی برخوردارند که موجب سرخوردگی اجتماع می شود و دستیابی به توسعه پایدار با توجه به وضع موجود جامعه جهانی با مشکل روبه رو میشود و در آخر پیشنهادهایی در جهت بالا بردن منزلت اجتماعی جوانان پیشنهاد میشود.
-1 مقدمه
اینکه یک گروه چگونه مورد اقبال یا ادبار جامعه قرار می گیرد، به عنوان گروه مورد اعتماد آنان قرار می گیرد. از منظر کارکرد گرایانه، هر گروهی کارکرد و نقش های خاص خود را انجام میدهند؛ که با زوال آن کاکردها و نقش های ویژه بتدریج کارکرد و نیروی آنان رو به افول می گراید. سخن ما در این مقاله آن است که حضور جوانان در عرصه های حکومتی و تمایل آنان به آشنایی با کارهای مدیریتی و حضور در عرصه های اجرایی متضمن این نکته است که اقبال عمومی به جوانان، به کارکرد آنها و در این منظر به کارکرد اجرایی آنان گره می خورد. هنگامی که به هر دلیل کارکرد آنان با مشکل مواجه شود منزلت آنان نیز با تهدید مواجه میشود.
مهم ترین سرمایه یک جامعه نیروی انسانی آن و به ویژه نیروی آموزش دیده و با مهارت های لازم است. و جوانان به عنوان مهم ترین قشر این اجتماع محسوب می شوند. نیرویی فعال، پرانرژی، که برای ایفای نقش در اجتماع و بر عهده گرفتن مسئولیت های جدید امادگی ندارد و می خواهند توانایی های خود را به نمایش بگذارند. از سوی دیگر ایران جامعهای جوان است و درصد قابل توجهی از جمعیت آن را جوانان تشکیل میدهند. جوانان به اقتضای مقطع خاص حیات خویش با مشکلات ویژه خود روبرو هستند. هرچند دیگر اقشار سنی جامعه نیز به نحوی مشکلات خویش را دارا هستند، اما جوانان به دلیل پیوند خاصی که با آینده کشور داشته و استعداد بیشتری که برای تحول و ایجاد شکوفایی یا ایجاد تغییرات نامطلوب دارند، همواره مورد توجه خاص برنامه ریزان اجتماعی بوده اند.
امروزه در سطوح بین المللی مطالعات فراوانی در حوزه جوانان و مشکلات آنان در علوم مختلف سامان مییابد. علوم اجتماعی و جامعه شناسان به عنوان شاخه ای خاص از مطالعات خود، مطالعات حوزه جوانان را مد نظر قرار داده اند، و دستاوردهای علمی قابل توجهی نیز داشته اند. مطالعه منزلت اجتماعی اعضای جامعه به طور اعم، و جوانان به طور اخص، مشخص می کند که کارکردها و نقش این گروه دست خوش تحولی بنیادین شده است. اهمیت این مسئله به اندازه ای است که سهل انگاری و بی توجهی نسبت به آن، زیان های جبران ناپذیری برای جامعه در پی خواهد داشت.
.2 ضرورت و اهمیت تحقیق
آگاهی از نظرات و ارزشهای جوانان میتواند ما را در شناخت موقعیت منزلت آنها یاری کند. با پی بردن به علل و عوامل تأثیرگذار بر منزلت اجتماعی جوانان، مسئولین امر جوانان و دیگر مراکز تأثیر گذار دیگر میتوانند با توجه به وظایفی که بر عهده آنها می باشد، با اگاهی از نیازهای این قشر به اصلاح و تغییر برنامه های خود اقدام نمایند . چرا که منزلت اجتماعی پایین جوانان آنها را به رفتاری در جهت سازگاری با منزلت پایینشان وا می دراد تا آنجا که با انکار لزوم رسیدن به منزلتی بالاتر، برای خود سپری دفاعی می سازند و به وضع موجود رضایت میدهند. نگرش منفی و انفعالی، موجب کاهش روحیه و انگیزه جوانان میشود و سبب میشود تا آنان به عدم کارکرد مناسب در مواقع حساس، گوشه گیری، انزواطلبی، عدم مشارکت در امور اجتماعی، خشونت، پرخاشگری و غیره روی آورند و بدین ترتیب دوام و بقلی جامعه با خطر جدی مواجه میشود.
.3 مبانی نظری
در میان نظریه پردازان معاصر نیز بوردیو، اهمیت کسب شأن را در برانگیختگی کنش مورد توجه قرار داده است. بوردیو در انسان شناسی فلسفی اش که متأثر از بلیز پاسکال است، معتقد است: »خاستگاه غایی رفتار، عطش فرد برای کسب ارزش و شأن است و این تنها جامعه است که میتواند این عطش را سیراب کند. چرا که با اختصاص یک نام، یک مکان، یک کارکرد به فرد در درون یک گروه یا نهاد، فرد میتواند به رهایی از پیشامدها، محدودیت ها و پوچی نهایی هستی امیدوار باشد
نظریه پردازانی همچون دورکیم - 1952 - ، پارسونز - 1952 - ، و گیدنز - 1989 - ، در پی تدقیق ماهیت منزلت اجتماعی و شناسایی و معرفی عوامل مؤثر بر آن برآمده اند . این اندیشمندان جامعه شناس، اغلب منزلت اجتماعی را مترادف »پایگاه های اجتماعی« تلقی می کنند که فرد در گروه یا استناد پاراگراف مرتبه و موقعیت اجتماعی یک گروه، کسب می کند و بر اساس آن از برخی مزایا و ویژگی ها، برخوردار می گردد .لیکن مولفان و محققان متأخر، منزلت اجتماعی را نوعی شأن، اعتبار، عزت و احترامی می دانند که جامعه برای افراد یک گروه، نهاد و یا برای شغل قائل هستند . آلن بیرو در تعریف و توصیف منزلت اجتماعی می نویسد؛
از نظر لغوی این لغت به توهماتی اطلاق می شود منبعث از جادو و یا پدیده هایی که عجیب به نظر می رسند، اعتبار اجتماعی - منزلت - ، نفوذ و اعتباری است که دیگران به شخصی به جهت خصایص گوناگون وکم وبیش واقعی که به او منتسب می دارند، می بخشند
ارزش گذاری یعنی تعیین ارزش چیزی و ارزش یک چیز وقتی به دست می اید که نسبت آن با چیزهای دیگر معلوم شود. منزلت اجتماعی ارزشی است که یک گروه برای یک نقش اجتماعی قائل می باشد. هرجامعه ای مطابق مقتضیات خود، نقشهای اجتماعی را رتبه بندی می کند .از این رو، در هر جامعه ای، برخی از نقش ها مهمتر از نقش های دیگر شمرده می شوند و منزلت اجتماعی والاتری مییابند
پایگاه اجتماعی، مرتبه یا ارزش هر فرد در محیط گروهی، سازمانی یا اجتماعی را منعکس می کند که فرد بر اساس آن از برخی ویژگی ها و مزایا برخوردار میشود
از نظر مارکس، مبنای قشربندی همان رابطه مجموعه ای از انسان ها با ابزار تولید است. و اینکه معیار گروه بندی های اجتماعی از نظر وی درآمد و ثروت و به عبارتی بع اقتصادی بوده است . ماکس وبر، طبقه اجتماعی را مفهوم چند بعدی می داند و سه عامل اساسی را در ایجاد آن مؤثر می داند که عبارت اند از؛ ثروت، قدرت و منزلت اجتماعی؛ که در بعد وجهه و منزلت، برخورداری از احترام مد نظر می باشد
دوران جوانی به معنای عام مرحله گذار از کودکی به میانسالی است. روان شناسان مکتب انسان گرا یا مکتب سیر زندگی این مرحله از زندگی را مرحله گسترش خلاق می نامند که »وظیفه تکوینی« اصلی آن جستجوی هویت مستقل و استقلال یابی است. دوران جوانی به معنای عام را به تعبیری می توان دورانی دانست که با شروع بلوغ جسمانی آغاز می شود معمولاً با تثبیت پایگاه اجتماعی فرد در خانواده تولید مثل و شغل اصلی خاتمه می یابد .و به ویژه در جوامع صنعتی و نیمه صنعتی معاصر، هم به سبب جلو افتادن تحولات بلوغ و هم به سبب بالا رفتن سن متوسط استقلال شغلی ازدواج از هر دو طرف طولانی شده است و بدین سبب از جوانی طولانی شده صحبت می شود
بسیاری از صاحب نظران معتقد اند که جوانان معیار سنجش تغییرات اجتماعی اند و می توان جوانان را به عنوان شاخص بیماری های اجتماعی نام گذاری کرد
.4 پیشینه تحقیق
افشارکهن - - 1388 در مقاله ای تحت عنوان » گونه شناسی مسائل اجتماعی جوانان ایران « با استفاده از روش کتابخانه ای، وضعیت دختران را با این هدف که چگونه در شرایط ویژه ایران، دختران، مستعد نگریسته شدن به عنوان گروهی مسأله آفرینند، مورد مطالعه قرار داده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد که؛ عواملی چون جنسیت، طبقه و سبک زندگی برای تبیین وضعیت رفتارهای جوانان ایرانی کافی و بسنده نیستند.
محمدی و حاضری - - 1393 در مقاله ای عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس منزلت زنان در روابط خانوادگی را با استفاده از آزمون کارکردگرا - پارسونز - و تضادگرا - کالینز - مورد بررسی قرار داده است. نتایج حاصا از پژوهش نشان میدهد کهمنزلت اجتماعی تابع الگوی نظری کشمکش است.به این معنا که دسترسی به منابع ارزشمند امکان ارتقاء منزلت زنان در خانواده را بیش از متغیرهای موجود در ارزشها و تمایلات نظام شخصیتی توضیح می دهد.
نوید ادهم و شفیع زاده - - 1393 در مقاله ای عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر منزلت اجتماعی معلمان را با استفاده از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی و با هدف بررسی عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر منزلت اجتماعی معلمان مورد بررسی قرار دادند.
نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر منزلت اجتماعی معلمان شامل اصلاح نگرش جامعه به مصرف کننده بودن آموزش و پرورش، ارج نهادن به ارزش های حرفه معلمی در جامعه و قدردانی مادی و معنوی از معلمان، فراهم کردن زمینه مشارکت در فعالیت های اجتماعی-فرهنگی جامعه و اولویت دادن به تعلیم و تربیت در کنار موضوعات مهم و کلان کشور بوده است.
وثوقی و ساری - 1392 - در پژوهشی گونه های مختلف بیگانگی اجتماعی شهر تهران را با استفاده از رویکرد روش شناختی و تحلیل سلسله مراتبی و با ساخت مدل سنجش، روابط بین متغیرهای پژوهش را مورد تحلیل قرار دادند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که؛ بی هنجاری رایج ترین گونه بیگانگی در میان جوانان است و پس از آن بی معنایی در رتبه دوم، از خود بیزاری در رتبه سوم، انزوای اجتماعی در رتبه چهارم و بی قدرتی در رتبه آخر قرار دارند.
.5 روش شناسی تحقیق:
این پژوهش از نوع و به روش توصیفی -تحلیلی انجام گرفته است. تحقیق توصیفی فعالیتی برای توضیح و تشریح عینی و دقیق وقایع و ویژگیهای جامعه مورد نظر یا موضوع مورد علاقه محقق است . روش تحلیلی -توصیفی پژوهشی است برای حقیقت یابی و توصیف شرایطی که در یک زمان معین وجود دارد
