بخشی از مقاله
چکیده
منطقه مورد مطالعه بخشی از کمربند فلززایی ارومیه- دختر میباشد که بر روی نقشه زمین شناسی 1:100000 آران واقع شده است. با توجه به وجود شواهدی حاکی از امکان کانیسازی در این منطقه، شناسایی نواحی امید بخش کانی سازی در آن ضروری است. در این مقاله به منظور شناسایی نواحی مستعد، پردازش تصاویر ماهوارهای لندست 8 سنجنده OLI صورت گرفته است.
پردازش تصاویر ماهوارهای در این محدوده با استفاده از روشهای ترکیب رنگی کاذب، نسبت باندی، آنالیز مؤلفه اصلی انتخابی و روش کمترین مربعات رگرسیون شده انجام شده است. نتایج حاصل از بکارگیری این روشها نشان میدهد که در بخشهای غرب و شمالغرب محدوده که بر اساس نقشه زمینشناسی حضور تودههای نفوذی کوه اناربنه و کوه سیاه نیز وجود دارد، شواهدی حاکی از وجود مناطق دگرسانی کانیهای رسی واکسیدهای آهن دیده میشود. این نواحی میتواند در ادامه فرآیند اکتشاف با تمرکز بیشتری مورد بررسی قرار گیرد و از صرف هزینه و زمان در سایر بخشهای محدوده جلوگیری شود.
-1 مقدمه
شناسایی و تعیین نواحی امیدبخش کانیسازی و مطالعه گونههایی از کانیسازی چون مس پورفیری و یا شناسایی نواحی دگرسان شده مرتبط با کانیسازی یکی از کاربردهای شاخص سنجش از دور در زمینه اکتشاف کانیها به شمار میرود. روش سنجش از دور قادر به پوشش دادن وسیع مناطق تحت اکتشاف با صرف هزینهای اندک نسبت به سایر روشهای اکتشافی چون روشهای ژئوشیمیایی و ژئوفیزیکی است سال ها است که پردازش تصاویر ماهواره ای TM با بکارگیری روش هایی چون نسبت باندی و آنالیز مؤلفه اصلی برای تعیین موقعیت زون های دگرسانی هیدروترمال وابسته به کانی سازیهای فلزی بکار برده می شود.[1]
در این مقاله تصاویر ماهوارهای لندست 8 به منظور شناسایی مناطق دگرسانی کانیهای رسی واکسیدهای آهن در نقشه زمین شناسی 1:100000 آران بکار گرفته شده است. ماهواره لندست 8 که در تاریخ 11 فوریه سال 2013 میلادی به فضا پرتاب شد دارای دو سنجنده به نام های OLI - Operational Land Imager - و TIRS - Thermal Infrared Sensor - می باشد. 9 باند از 11 باند این سنجنده مربوط به سنجنده OLI و 2 باند دیگر مربوط به سنجنده TIRS که شامل طول موجهای حرارتی است.
این سنجنده نسبت به سنجندههای قدیمی تر ماهواره لندست دارای توان تفکیک طیفی و رادیومتریکی بالاتری بوده و توانایی شناسایی نواحی مرتبط با کانیسازی که تحت عنوان نواحی دگرسانی از آنها یاد میشود را به خوبی داراست.[2] در این مقاله، پردازش داده های ماهوارهای منطقه از طریق تکنیکهایی چون ترکیب رنگی کاذب[3]، نسبت باندی[4]، آنالیز مؤلفه اصلی[5]، آنالیز مؤلفه اصلی انتخابی[6] و روش کمترین مربعات رگرسیون شده[7] و با هدف شناسایی نواحی امیدبخش کانی سازی در مناطق مرتبط با دگرسانی کانیهای رسی و اکسیدهای آهن انجام شده است.
به کمک این روشها، شناسایی و تعیین نواحی محتمل به کانیسازی به نمایش گذاشته شده است و میتوان در ادامه فرآیند اکتشاف بر روی این نواحی متمرکز شد و سایر روشهای اکتشافی از جمله روشهای ژئوشیمیایی، ژئوفیزیکی و حفاری اکتشافی را تنها بر روی نواحی مستعد معرفی شده توسط روش دورسنجی بکار گرفت.
-2 معرفی منطقه مورد مطالعه
این مطالعه با هدف شناسایی نواحی امیدبخش کانیسازی در مناطق مرتبط با دگرسانی کانیهای رسی و اکسیدهای آهن بر روی نقشه زمینشناسی 1:100000 آران صورت گرفته است. محدوده مورد مطالعه بین مدارهای 34 ,00 تا 34 ,30 شمالی و 51 ,00 تا 51 ,30 شرقی واقع شده است - شکل . - 1 بخش جنوب غربی و غرب ناحیه کوهستانی بوده و از آب و هوای خشک برخوردار است. بخش شمال شرقی و شرق محدوده دارای آب و هوای گرم و خشک کویری بوده و این محدوده بخشی از حوضه آبریز دریاچه نمک به شمار میرود .[8]
در نقشه زمین شناسی 1:100000 آران، تودههای نفوذی کوه اناربنه - منطق با ناحیه دگرسانی غربی - و کوه سیاه - منطق با ناحیه دگرسانی شمالغربی - حضور دارند که در آنها شواهدی از زونهای دگرسانی آرژیلیکی و سریسیتی دیده شده است - نواحی قرمز رنگ در نقشه نشان داده شده در شکل . - 1 بخش اعظم این تودههای نفوذی به گرانودیوریتهای با سن احتمالی الیگومیوسن اختصاص یافته است.
همچنین در نواحی مرکزی، جنوبی و جنوبغربی منطقه نیز نواحی دگرسانی دیگری نمایان است که وسعت این نواحی دگرسان شده نسبت به نواحی غربی و شمال غربی منطقه کمتر است. همچنین در بخش غربی و جنوبغربی منطقه دو ناحیه نسبتاً وسیع و منطبق با دگرسانی پروپلیتیکی مشاهده میشود.[8] عمده تمرکز مطالعات دورسنجی در این مقاله که با هدف شناسایی نواحی امیدبخش کانیسازی فلزی در منطقه صورت گرفته است، بر بخش غربی و شمال غربی محدوده که تودههای نفوذی کوه اناربنه و کوه سیاه حضور دارند میباشد.
-3 مطالعات سنجش از دور
منطقه مورد مطالعه که قسمتی از ایالت فلززایی ارومیه- دختر میباشد، در نقشه زمین شناسی 1/100000 آران واقع شده است توسط تصویر ماهواره ای لندست 8 به شماره ردیف- گذر 164 -36 که در سال 2017 میلادی برداشت شده است، پوشش داده میشود. همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، داده های ماهواره ای لندست 8 دارای 11 باند بوده و مشخصات باندهای آن در جدول 1 آورده شده است.
