بخشی از مقاله
چکیده
آینده پژوهی، با توجه به اینکه یکی از روش های مطالعاتی آینده نگر در دنیا است. ونخستین فعالیت خود را در سالهای1933-1930، آغاز کرده است ودارای رویکردهای انتقادی، هنجاری و غیره.... می باشد.واز این رویکردها می توان به حکمروایی خوب شهری که دارای ابعاد مشارکت، حاکمیت قانونی، شفافیت، مسئولیت پذیری، اجماع محوری، عدالت و انصاف، کارآیی و اثربخشی و پاسخگویی می باشدبرسد.
لذا از این اهداف از نظر مدیریت شهری خیلی مورد توجه قرار گرفته است و با توجه به رویکردهای آینده پژوهی می توان به یک حکمروایی کارا موثر دست یافت که و باعث همکاری متقابل میان دولت، بخش خصوصی و جامعه می شود. و روش تحقق در این مقاله توصیفی - تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای است. و بنابراین نتایج تحقق در آینده پژوهی که بر مطالعات آینده نگریست ومی توان برای اهداف و ابعاد حکمروایی خوب شهری به کاربرد.
.1مقدمه
هزاره ی سوم سرآغاز تحولات فراوان و بی وقفه ای است که بازنگری و تغییر در فرایند و ساختار مدیریت شهری را الزامی میکند. فرایندهایی مانند جهانی شدن، فرایند دموکراسی خواهی جوامع، گرایش نظریه های توسعه ی دولت محور و گرایش به حکمرانی خوب. چالشهای شهری جهان سوم و تحولات در نظریه های توسعه ی پایدار شهر به تجدید رابطه ی دولت، بازار و جامعه ی مدنی، در فرایند اداره ی امور عمومی جامعه و توسعه ی آن منجر شده است.
- نظریان، رحیمی،. - 2:1390 شهر در حیات مدنی از سه رکن اصلی شهروند، کالبد شهر و مدیریت شهری تشکیل میشود. شهروند و مدیریت شهری ماهیتی فاعلی دارند و کالبد شهر ماهیتی انفعالی، انسان بنا به مدنی الطبع بودن میل به شهروندی دارد و نیازمند حیات مدنی است و مدیریت شهری مکلف به سازماندهی و مدیریت کالبد شهر است.
در شهر شهروند مدار ، برای بهبود و توانمند سازی مدیریت امور شهری ضرورت مشارکت، همه بهره وران شامل دولت - شهرداریها - ، بخش خصوصی و نهادهای غیردولتی، مردم و شهروندان ایجاب میکند. شهروندان بایستی به نوبه خود برای بهبود شهر قدمهای مؤثری بردارند . بنابراین لازمه رفع ناپایداری در شهرها، رفع ناپایداری از بدنه نهادهای مدیریتی و برنامه ریزی شهری و کارآمدسازی، اثر پذیری و مسئولیت پذیری بیشتر در اداره امور شهر و تفویض وظایف، صلاحیتها و قدرت به محلات و مردم، حاکمیت قانون، عدالت فضایی دردسترسی به امکانات و تسهیلات، پاسخگویی، شفافیت، بهبود زیرساخت ها شهری، شهروند سازی، افزایش ظرفیت و توانمند سازی بخش خصوصی و سازمان های غیر دولتی میباشد.
همچنین شهروندان می بایست در این شهر ضمن احترام به شهروندان دیگر، قانون پذیر بوده و مشارکت جو در امور شهر باشند و بر امور مدیران شهری نظارت داشته باشند حسن همکاری با شهرداری و مسئولین شهری، حل مشکلات شهری از طریق همکاری و مشارکت نهادهای غیردولتی از شرایط لازم جهت تحقق آن می باشد - پاپلی یزدی، رجبی سناجردی،. - 51:1382قدمت و منشأ تاریخی مفاهیم حکمروایی و حکمروایی خوب به عصر روشنگری و لیبر الیسم غر بی برمی گردد اما ر یشه های جدیدتر آن ، در مباحث تئوریکی و عملی توسعه در اواخر قرن بیستم مطرح شد .
حکمروایی خوب در برگیرنده مشارکت برابرتمام شهر وندان درتصمیم سازی است . حکمرو ایی خوب شفاف، پاسخگو و مساوات طلب است و حاکمیت قانون ر ا ترویج می کند. حکمروایی برای افراد کم درآمد و کسانی که بیش تر ازبرنامه ریزی تأثیرمی پذیرند،فرصت اظهار بیان در تصمیم سازی وتوزیع منافع را بوجود می آورد - توکلی نیا و همکاران،. - 2:1391 آیند ه پژوهی دانش و هنری است که به انسان کمک می کند تا وقایع، فرصتها و تهدیدهای آینده را به خوبی بشناسد و هوشمندانه از بین آینده های ممکن، باورکردنی و محتمل به انتخاب آینده های مطلوب و مورد نظر بپردازدو با این رویکرد آینده را صلب، محتوم، قطعی و بدون تغییر تصور نکند.
آینده پژوهی، اصول و رو شهای مطالعه و سپس تصمیم گیری، طرحریزی و اقدام در خصوص علوم و فناوری مرتبط با آینده است. آینده پژوهی، تفکرات فلسفی و روشهای علمی و مدلهای مختلف بررسی ومطالعه آینده را مطرح وبا استفاده از آنها،آینده های بدیل واحتمالی را ترسیم می نماید. لذا، آینده پژوهی، ابزاری برای معماری و مهندسی هوشمندانه آینده است - فاتح راد وهمکاران،. - 2:1392 و بنابراین این پژوهش با هدف کاربرد روش آینده پژوهی یا آینده نگری در ابعاد حکمروایی خوب شهری پرداخته است.
.2مبانی نظری
بررسی ابعاد تحلیلی مفهوم مدیریت شهری، مرور دوباره ای بر آثار مدیریت شهری در ساختار نوین سازمانی آنها خواهد داشتخطّ. تمایز معینی بین ابعاد درونی و بیرونی مدیریت شهری وجود دارد. بعد درونی مربوط به ظرفیت و توان یکپارچه ساز مدیریت شهری است، در حالی که بعد بیرونی آن درباره ی ظرفیت و توان شهر برای نمایندگی خود و دفاع از استراتژی حرکت به سوی بیرون است.
لی گیلز - Lee - Giles در تعریف خود از مدیریت و حکمروایی شهری به خوبی به این دو بعد اشاره کرده است. "منظور از مدیریت و حکمروایی، ظرفیت و توان یکپارچه سازی و سازماندهی گروههای ذینفعمحلّی و گروههای اجتماعی از یک سو و ظرفیت و توان نمایندگی آنانی که در بیرون هستند و نیز تدوین استراتژیهای واحد و یک دست در مقابل بازار، دولت، شهرها و دیگر سطوح حکومتی از سوی دیگر است - نظریان،رحیمی،. - 3:1390حکمروایی به روش شیوه یا نظام اداره ای اشاره دارد که مرز بین سازمانها و بخش عمومی و خصوصی را نفوذپذیر کرده است.
ماهیت حکمروایی در ارتباط متقابل و کنش و واکنش بین و درون نیروهای حکومتی و غیر حکومتی است - غراوی،. - 2:1391از ارکان حکمروایی خوب در شهر، اعمال مدیریت شهری است که فعالیت های کلی آن در برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت وکنترل طبقه بندی می شوند. مدیریت شهری برای پاسخ گویی به نیازهای شهروندان، به ویژه در مورد عملکردهای مشترک وتنظیم اثرات متداخل آنها و تأمین رفاه همگانی به کار گرفته می شود و بدنه ای اجرایی است که همراه با بدنه ی قانون گذار و نظارت مردمی، حکومت شهری را تشکیل می دهد - صرافی،. - 48:1380 مشارکت شهروندان درامورمربوط به شهر و شهرسازی ابتدا در اواخر دهه 1950 و اوایل دهه 1960 در امریکا شکل گرفت.
دراین دوره قوانین متعددی مبتنی برمشارکت شهروندان تصویب شدکه ماهیت فرایندهای تصمیم گیری شهری را تغییر داد. مفهوم مشارکت در نیمه دهه 1960 درانگلستان مطرح شد و پس از آن،کشورهای دموکراتیک دیگر از آن استقبال کردند - سعیدی رضوانی . - 41 : 1385بحث درباره ماهیت آیند ه پژوهی، ایده هایی را از سنتهای مختلف فلسفه علم وام گرفته است.
اما قرار دادن آن به عنوان شاخه ای از مطالعات چهارچوب مفهومی روندهایی همچون اثبات گرایی، تفسیر گرایی و نظریه انتقادی دشوار است. در نتیجه، نگاه به الگوهای ظهور تخصص های علمی جدید آموزنده تر است - حیدری ،بشیری،. - 1:1392 آینده نگاری نوعی مدیریت و مهندسی جامع آینده و ایجاد فرصت برای ساختن آیندهی مطلوب است .
