بخشی از مقاله
چکیده
یکی ازمشکلات تحقیق درحوزه علوم اجتماعی ،سیطره روش اثبات گرایی تا چندسال اخیربود.روشی که درتحلیل متغیرهای کیفی ناکارآمدی اش کاملا مشخص بود.رویکردنوین محققان به روش های کیفی در تحقیقات علوم اجتماعی به ویژه درعلم ارتباطات اجتماعی،پژوهشگران را با روش های تحقیق کیفی همچون »روش دلفی« آشنا ساخت.
کاربرد این روش دربسیاری ازتحقیقات به عنوان یک روش کیفی با اشکالات عدیده ای روبرو بوده است.نویسنده دراین مقاله که بااستفاده از روش تحقیق اسنادی - کتابخانه ای - انجام داده است،مهمترین مشکل محققان را در فهم این روش برمی شمارد..
ازجمله این مشکلات عدم آشنایی با مراحل روش وتوانمندی آن درترکیب با روش کمی وپوزیتیویستی است.
برای حل مشکل، ابتدا مقدمه ای درباره روش های پیشرفته در تحقیقات علوم ارتباطات ارائه میشود و آنگاه از میان این روش ها، روش دلفی که خصوصیات هر دو دسته روش های کمی و کیفی تحقیق را داراست، معرفی خواهد شد .
در ادامه بحث ، شیوه جمع آوری اطلاعات ، مزایا و معایب مطالعات پانل، ارائه نموداری از مراحل اجرای روش، مراحل اجرای مصاحبه ها توسط هماهنگ کننده و اجرای گام به گام روش دلفی به عنوان نتیجه بحث ارائه خواهد شد.
مقدمه
محققان برای انجام تحقیقات کیفی درعلوم اجتماعی ،روش های جدیدی را به کار می برند.درچند سال اخیر سلطه روش تحقیق پوزیتیویستی محققان را درانجام تحقیقات کیفی با مشکلات عدیده ای روبرو کرده بود که عملا باپیدایش روش های جدیدتحقیق ؛محققان توانستندبه تحقیق پیرامون پدیده های کیفی درجامعه بپردازند.ازجمله روش های مهمی که درتحقیقات علوم اجتماعی وبه ویژه درعلم ارتباطات مورد استفاده محققان قرارگرفته است
»روش دلفی - Delphi Method - «است که درعین کیفی بودن می تواند با دستیابی محقق به داده ها ی کمی ،دوروش کمی وکیفی را با درهم آمیختن به صورت روش ترکیبی - Mixed Method - درتحقیقات خود ازآن بهره ببرند.این روش ازجمله روش های کاربردی درتحقیقات »آینده نگری«است.
. روش های زیادی برای انجام آینده اندیشی وجود دارند که میزان اثربخشی هر یک از آنها متفاوت است. براین اساس، میزان استفاده از این روش ها در کشورهای مختلف و براساس مسأله تحقیق برای پژوهشگران فرق میکند.
برای آیندهاندیشی معمولاً روشهایی چون : درخت رابطه، تحلیل روند، سناریو - صحنهپردازی - و دلفی توسط محققان به کار بسته میشوند و از میان این 3 روش نیز »روش دلفی« در میان محققان اجتماعی به دلایلی که برخواهیم شمرد کاربرد بیشتری یافته است.
این روش بر پایه روش های خلاقانه حل مسأله علمی بنا شده است و در تحلیل فناوری سیستمها به طور خاص کاربرد دارد.
ارزیابی فناوری را پژوهشگران به دو بخش روش های کمی و روش های کیفی دستهبندی و تقسیم میکنند که در این میان روش دلفی خصوصیات هر دو دسته کمی و کیفی را داراست. زیرا از یکسو مبتنی بر داده های دست اول است و از دیگر سو میتوان بر روی این دادهها محاسبات کمی را انجام داد.
موفقیت محقق در این روش بستگی زیادی به شیوه انتخاب متخصصانی دارد که پرسشگر، ایده های آن ها را پیرامون مسئله مورد تحقیق و آینده نگری اشان، جویا میشود. محققان پیدایش این روش را به پیشگویی های کاهنان یونانی نسبت می دهند.
-1 پیدایش روش دلفی
روش دلفی از »اوراکل دلفی«1 گرفته شده یعنی معبدی که کاهنان یونانی در آن به پیشگویی آینده میپرداختند و خود نشان دهنده آن است که این روش به پیشگویی آینده میپردازد.
»آینده اندیشی نه یک طرح است و نه یک برنامه اجرایی، بلکه مجموعه ای از پیشنهادها است، برای همه کسانی که ممکن است با این مسأله ارتباط داشته باشند
1- Orakel of Delphi
دلفی نام معبدی در شهر کوچکی از یونان باستان در دامنه جنوبی کوهستان پارناسوس بوده است. اما »اوراکل« در اصل به معنی یک پاسخ الهی به سؤال یک راهب یا راهبه بوده است.
