بخشی از مقاله
چکیده
به منظور دست یابی به احکام و اخلاق حرفه ای یک تاکسیران در کلان شهر تهران از منظر اسلام، منابه مورد مطالعه قرار گرفت. فیش های استخراج شده از منابع کتابخانه ای ، تحلیل محتوا و مضمون شد. اصول کلی و فرمول های مندرج در آن ها مشخص گردید. پس از بیان تعاریف تحقیق، براساس مطالعات، تجربیات و پژوهش های صورت گرفته، شاخصه های رفتاری یک تاکسیران براساس رویکرد اسلامی و برگرفته از آموزه های دینی در شش محور - رعایت قانون و قانون مداری؛ احترام به مشتری و مشتری مداری؛ رعایت امانت و امانتداری؛ تلاش جهت کسب رزق و روزی حلال و بابرکت؛ اهتمام به شعائر دینی؛ پایبندی به تعهد، مسئولیت پذیری، ایثارگری و فداکاری - ذیل تبیین و تحلیل گردید.
در هر محور بصورتکاملاً کاربردی مواردی که یک تاکسیران باید متناظر با بحث ارائه شده در شغل خویش رعایت نماید و مورد توجه قرار دهد فهرست گردیده است و سپس در ادامه به اصول اخلاقی تاکسیران برتر بر اساس تعالیم دین مبین اسلام اشاره گردید. برخی از این اصول عبارت اند از : اصل صبر و شکیبایی؛ •اصل حسن معاشرت و پرهیز از بدزبانی؛ اصل توکل ؛ اصل صداقت؛ اصل کظم غیظ؛ اصل امانت داری؛ اصل قناعت؛ اصل شکر؛ اصل حیاء و عفت؛ و اصل انصاف. در بخش دیگر مقاله گزیده ای از احکام مربوط به تاکسیرانی گردآوری گردیده و سپس بخش پایانی مقاله به ارائه پیشنهاداتی جهت بهره مندی از پژوهش صورت گرفته پرداخته است.
.1 مقدمه
مقاله نگارش شده تلاش دارد تا براساس آموزه های دینی، منابع فقهی و روایی اصول حاکم برفعالیت یک تاکسیران حرفه ای را با رویکرد اسلامی تبیین نماید. دین اسلام که هدف و غایت بعثت و نبوت را در اتمام و اکمال مکارم اخلاقی عنوان نموده است - انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق - توجهی عمیق و دیدگاهی وسیع نسبت به مسئله اخلاق بطور عام و رعایت اصول اخلاقی در امور حرفه ای - نظیر مشاغلی که با امور خدماتی مرتبط هستند - به طور خاص دارد.
تاکسیرانان نیز خدمات گسترده ای را در شهرها در حوزه خدمات رسانی حمل و نقلی و جابجایی مسافران برعهده دارند طبیعتاً آشنایی آنها با حوزه علم اخلاق حرفه ای و اصول دینی و اسلامی در کار تاکسیرانی می تواند نگاه متفاوتی را رقم زند و در اثر آراستگی به صفات و خصوصیات بایسته این شغل مبتنی بر رویکردهای اسلامی می توانند در کنار فعالیت و خدمات رسانی خویش و کسب درآمد، الگوی رفتاری مناسبی برای سایرین باشند و فرهنگ رفتاری و عملکردی این صنف را با تراز اسلامی شایسته تری ارتقا نمایند.
تلاش اصلی این مقاله بدین صورت بوده که با نگاه کاملاً کاربردی، اخلاق حرفه ای و اصول حاکم بر فعالیت یک تاکسیران را با رویکرد اسلامی تبیین نماید. نگارنده این مقاله که خود بیش از 4سال مسئولیت سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران را برعهده دارد تلاش نموده تا از رهگذر این پژوهش بتواند مجموعه ای را تدوین نماید که مورد استفاده همه سازمانهای تاکسیرانی سراسر کشور و به ویژه متقاضیان ورود به ناوگان تاکسیرانی باشد و با مرور آن یک تاکسیران با نگاه دینی و آموزه های اسلامی با خصوصیات شغلی مورد نیاز خویش آشنا گردد و رفتار حرفه ای و مناسب تری در خدمتگزاری به مسافرین و شهروندان عزیز داشته باشد. اما، چه فرمول هائی از نظر اسلام و علوم مختلف آن حاکم بر رفتار و فعالیت یک تاکسیران در کلان شهر تهران می باشد؟
.2 بیان مسئله
در وضعیت فعلی جامعه، شغل تاکسیرانی از منظر اجتماعی دارای شأن و جایگاه ویژه ای نیست و خود تاکسیرانان نیز کمتر متوجه نقش مهم و جایگاه خاص خویش در خدمتگزاری به شهر و شهروندان هستند و اغلب بی انگیزه و از سرناچاری و اجبار در کسوت تاکسیرانی مشغول فعالیت شده اند. در حالی که در کلان شهر تهران روزانه بیش از 4/5 میلیون نفر مسافر توسط ناوگان تاکسیرانی جابجا می شوند و 22/5 درصد از سهم سفرهای درون شهری را این ناوگان گسترده و با اهمیت برعهده دارد. براساس آموزه های دینی، خدمت به خلق افضل اعمال تلقی شده و با این نگاه تاکسیرانان می توانند خدمت و عبادتی بزرگ را رقم بزنند
قطعاً توجه ویژه به جایگاه شغلی این عزیزان، آموزش، حمایتهای لازم از ایشان و ارتقای شأن و منزلت اجتماعی این صنف با راهکارهای مختلف و متعدد مدنظر می تواند زمینه های ارتقای کیفیت خدمات رسانی تاکسی ها در شهرهای مختلف را رقم بزند و بی انگیزگی و بی توجهی برخی از ایشان کهبعضاً موجب کیفیت پایین خدمات رسانی به شهروندان گردیده را اصلاح نماید.در این راستا یکی از راهکارهای برون رفت از وضعیت نامطلوب موجود در درجه افت، تبیین اخلاق حرفه ای تاکسیرانان و آشنایی خود ایشان با اصول رفتار مناسب این شغل از نظر دینی می باشد.
.3 جامعه آماری و قلمرو تحقیق
در این نوشتار شغل تاکسیرانی مورد مطالعه واقع می گردد . رفتار تجربی تاکسیرانان کلان شهر تهران از دیدگاه کارشناس برجسته تاکسیرانی مورد مطالعه واقع می گردد و با کارشناس دینی چک می شود . شاخص های رفتاری، اخلاقی و احکام فقهی و ارزشی یک تاکسیران با رویکرد حرفه ای و منطبق با نگاه اسلامی در کلان شهر تهران اشاره می شود و مسائل کاربردی در شغل تاکسیرانان بیان خواهد گردید. ولی این تحقیق در صورتی جامع و کامل است که همه ابعاد علوم اسلامی را لحاظ نماید. در دین اسلام علوم زیادی وجود دارند که در رفتار انسان و تصمیم گیری آن موثر می باشند. برخی از این علوم ، عبارت اند از:
منطق یقین گرا، شناخت وحی محور، شناخت آیتی، عقل وحی محور، انسان معنوی، مواد با شعور، امداد غیبی، آخرت باوری، فطرت مداری، اصول ثابت تفکر، عدالت خواهی، حق جوئی، امامت آل علی - ع - ، ولایت فقیه عادل، اجتهاد مستمر فقهای اسلام، اعتقاد به آینده ثابت تاریخ و مهدویت - عج - ؛ لزوم تشخیص و اعمال برنامه الهی بر زندگی، سبک زندگی دینی، احکام مستند بر دین در هر تصمیم سازی، رعایت حق اطاعت از مولی، جامعیت اسلام، تقدم آخرت بر دنیا، اعتقاد به خودکنترلی، اعتقاد به خدامحوری و توحید ، و ... . با توجه به توان نویسنده و فرصت و حجم کار فقط به جنبه های اخلاقی و فقهی موضوع اشاره می شود و تکمیل تحقیق به آیندگان واگذار می گردد.
.4 هدف تحقیق
با مقدمات بیان گردیده، هدف اصلی این مقاله توجه دادن تاکسیرانان به اصول و مبانی فعالیت حرفه ای یک تاکسیران با رویکرد اسلامی است تا از این رهگذر یک تاکسیران بداند که وظیفه ای خطیر، مهم و اثرگذار در خدمتگزاری به شهروندان و مسافرین برعهده دارد یک تاکسیران با شناخت اصول حرفه ای کار خویش و کسب مهارت های کاربردی مورد نیاز با نگاه عبادی و رفتار شایسته خویش خود می تواند زمینه های ارتقای فرهنگ رفتاری تاکسیرانی را ارتقا دهد و بتبع موجب افزایش رضایتمندی شهروندان و شأن و منزلت اجتماعی بیشتر این صنف خدوم و زحمتکش در جامعه گردد.
بکارگیری تجارب و مهارت های شخصی نویسنده در حوزه حمل و نقل مسافر در کلان شهر تهران و انطباق آن با معیارهای دینی از اهداف این پژوهش می باشد. در دین اسلام علوم زیادی وجود دارند که در رفتار انسان و تصمیم گیری آن موثر میگردد.
