بخشی از مقاله
چکیده:
ظهور فناوری جدید اطلاعات و نفوذ آن در زوایای مختلف زندگی بشری ،موجب تحول شگرفی در مناسبات حاکم بر جامعه بشری شده است،که از آن به عنوان انقلاب اطلاعات یاد می شود.توسعه روزافزون این فناوری و سرعت فراوان تطبیق آن با نیازمندیهای انسان موجب شده است تا عصر جدیدی در حیات جوامع بشری آعاز گردد که جامعه اطلاعاتی نامیده می شود.
بر اساس این ضرورت آموزش و پرورش فعالیت های زیادی برای توسعه فناوری انجام داده است اما باید توجه داشت ورود به این دوره و حضور فعال در آن مستلزم تمهید لوازم و امکاناتی است که مهم ترین بستر آن نیروی انسانی موثر، فرهنگ سازی مناسب و مطلوب برای کاربرد فناوری و تلفیق فناوری با آموزش و یادگیری است.در این مقاله سعی می شود
الف - فناوری اطلاعات و ارتباطات و ویژگیهای آن مورد بررسی قرار گیرد.
ب - به دیدگاههای موجود در زمینه کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش و رویکردهای آموزشی مرتبط با آن اشاره شود.
ج - راهکارهای لازم برای رسیدن به یک رویکرد مناسب و مطلوب که همان رویکرد ادغامی پداگوژی و فناوری است ارائه گردد.
مقدمه
دانشمندان علم توسعه به دو عامل اندیشه و منابع در شکل گیری تمدن بشری اشاره کرده اند.از طرف دیگر تافلر سیر تمدن بشری را به سه دوره تقسیم کرده است:کشاورزی،صنعتی و اطلاعاتی. دو عامل اندیشه و منابع در شکل گیری تمدن بشری نقشی مهم ایفا کرده است. وجه مشترک هر سه این تمدن بشری توجه به مکانیسم توزیع است.به این معنی که در عصر کشاورزی منابع بر اندیشه غلبه پیدا کرده است و هدف اصلی توزیع محصولات کشاورزی بوده است در عصر صنعتی این دو به حالت تعادل می رسند و هدف اصلی توزیع محصولات و تولیدات صنعتی بوده است و در عصر اطلاعات که حاصل پیدایش فناوریهای جدید اطلاعاتی و ارتباطی است،دوره ای است که دانش بر منابع غلبه پیدا کرده است و هدف اصلی آن توزیع اطلاعات است.
اطلاعاتی که در واقع موتور محرکه بسیاری از فعالیت های بشری در بخش های مختلف جامعه است.تأثیر این فناوری در جامعه به حدی است که امروزه از شکل گیری جامعه اطلاعاتی و به دنبال آن اقتصاد مبتنی بر دانش،تجارت الکترونیک،آموزش الکترونیک و... سخن به میان می آورند.این مسئله نشان می دهد جامعه متأثر از تغییر و تحولات است و بقای هر جامعه ای در گرو پذیرش هدفمند تغییر و تحولات است.یکی از حوزه هایی که در مدت کوتاهی تغییرات زیادی را در جامعه ایجاد کرده است فناوری اطلاعات و ارتباطات information and communication technology است.
ظهور این فناوری و تأثیراتی را که با خود به دنبال داشته است،سبب شده است که برنامه ریزان و دست اندرکاران هر کشوری برنامه ریزی های لازم را برای کاربرد این فناوری انجام دهند. جمهوری اسلامی ایران به مانند هر کشوری دیگر ضرورت کاربرد این فناوری را درک کرده و برنامه هایی را برای کاربرد این فناوری طراحی کرده است که یکی از مهم ترین برنامه ها،برنامه توسعه و کاربرد فناوری اطلاعات - تکفا - است
در این برنامه سازوکارهای لازم برای کاربرد فناوری در بخشهای مختلف پیش بینی شده است.وزارت آموزش و پرورش بر اساس سیاست های کلی برنامه فعالیت های زیادی را انجام داده است.که از جمله آنها می توان به انجام مطالعات تحلیلی و تطبیقی، برگزاری دوره های کارآموزی برای معلمان با هدف آشنایی آنها با مهارتهای فناوری - گواهی نامه بین اللمللی کاربری رایانه - ،تجهیز مدارس و مراکز تربیت معلم به امکانات سخت افزاری و نرم افزاری و...اشاره کرد.اما باید توجه داشت لازمه گسترش هر نوع نوآوری و تغییر در آموزش و پرورش در درجه اول نیازمند شناخت ماهیت نوآوری مورد نظر و در درجه دوم برنامه ریزی برای کاربرد موثر نوآوری در سطح خرد - کلاس درس - است.
فعالیت هایی که آموزش و پرورش از جمله آموزش معلمان در این حوزه انجام داده است معطوف به کلاس درس و فعالیت ها و تجربیات آموزشی نبوده است.برای مثال در دوره های کارآموزی به معلمان دانش و مهارتهای فناوری تحت عنوان گواهی نامه ICDL آموزش داده اند ،اما اکثر معلمان از دانش و مهارتهای لازم برای ایجاد ارتباط بین فناوری و اهداف،فعالیت ها،روشها و استراتژیهای آموزشی برخوردار نیستند.
به عبارت دیگر نمی توانند به مهارت اصلی کاربرد فناوری که همان مهارت تلفیق فناوری و پداگوژیٍ است،برسند.از این رو این مقاله الف - تعاریف و ویژگیهای فناوری اطلاعات مورد بررسی قرار می گیرد ب - به دیدگاههای موجود در زمینه کاربرد فناوری در آموزش و پرورش و رویکردهای آموزشی کاربرد فناوری اشاره می شود ج - و در نهایت ضمن تأکید بر مهارتهای آموزشی ،راهکارهای لازم برای کاربرد فناوری در کلاس درس از بعد آموزشی ارائه می شود.
1 - حدیث معروف حضرت محمد - ص - - - ز گهواره تا گور دانش بجوی - - مبنی بر اهمیت یادگیری مادام العمر و شعر معروف فردوسی - - توانا بود هر که دانا بود - - مبنی بر توانایی مبتنی بر دانایی ، ضرورت و اهمیت کاربرد فناوری را نشان می دهد.
2 - علمی است که به بررسی اصول،مبانی و فرایند های آموزشی می پردازد.
الف - تعاریف و ویژگیهای فناوری اطلاعات و ارتباطات - فاوا - - 1فناوری اطلاعات و ارتباطات چست؟
از فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند هر واژه دیگری تعاریف زیادی ارائه شده است.علیرغم تعاریف مختلف این واژه دو ویژگی مهم عبارتند از:الف - بر تولید،ذخیره،پردازش و دستکاری اطلاعات تأکید می شودب - فناوری باید به شکل یک منشور چند وجهی در نظر گرفته شود که در کنار سخت افزار و نرم افزار باید به مسائلی چون مدیریت،نیروی انسانی و... توجه کرد.
فاوا از تعامل سه بخش متمایز کامپیوتر ،اطلاعات و ارتباطات مخابراتی به وجود آمده که بخش کامپیوتر به عنوان سخت افزار و تأمین کننده تجهیزات و ادوات لازم و اطلاعات به عنوان مواد اولیه در درون شبکه و ارتباطات مخابراتی وظیفه برقرای ارتباط بین دو بخش کامپیوتر و اطلاعات را بر عهده دارد .
فناوری اطلاعات و ارتباطات فاوا عموما" با فناوریهای مرتبط برای دستیابی ، تولید ، دستکاری و ارائه به کارمی رود می تواند شامل سخت افزارها - مثل رایانه و ... - و کاربرد نرم افزار ها - مثل دستیابی به اینترنت ، زیر ساخت های شبکه محلی و ویدئوکنفرانس - باشد
فناوری اطلاعات وارتباطات شامل همه موضوعات درارتباط با تحقیق وپیشرفت علم کامپیوتر،فناوری،طراحی ،توسعه نصب واجرای سیستمهای اطلاعاتی وکاربرد آنهاست ساختارفناوری اطلاعات چارچوبی یکپارچه برای توسعه فناوری اطلاعات دررسیدن به اهداف استراتژیک است ودارای دو جزء منطقی و تکنیکی است جزء منطقی شامل رسالت ، عملکرد ، ترکیب سیستمها و .... است و جزء تکنیکی شامل استانداردها وقانونهایی است که برای تحقق و اجرای ساختار منطقی بکاربرده می شود
.پولکنینٍ - - 2005 معتقد است فاوا دارای سه جنبه است:
· جنبه فنی:شامل کامپیوتر و فناوری ارتباط از راه دور - مانند زیر ساخت های فاوا -
· جنبه اجتماعی :نیازهای اطلاعاتی یک سازمان و موسسه - موسسات آموزشی و شبکه های تحقیقاتی -
· جنبه مفهومی با دیدگاهی کل گرا
- 2ویژگیهای فناوری اطلاعات و ارتباطات چست؟ ویژگیهای فاواَ عبارتند از :
-درفاوا ،دستگاهها و فناوریهای ارتباطی دارای جایگاهی خاص بوده و از عناصر اساسی به منظور استفاده از مزایا و دستاوردهای فاوا محسوب می گردند
- در فاوا تأکید و محوریت بر روی جنبه ارتباطی می باشد به گونه ای که ارتباطات به منزله یک "باید "مطرح بوده که فناوری اطلاعات بدون وجود آن امکان ارائه سرویس و خدمات را دارا نمی باشد -فاوا در یک مفهوم و جایگاه خاص مورد بررسی کاربردی دقیق تر قرار می گیرد مانند فاوا در آموزش ،بهداشت ،کتابخانه ها و ........
-فاوا همگرایی کامپیوتر و ارتباطات است - پیوند بین کامپیوتر و بهره برداری از تمام قابلیت های آن خصوصا "پردازش و ذخیره سازی داده ها با امکانات متعدد ارتباطی -
