مقاله کاربرد مشاوره انگیزشی در تحصیل

بخشی از مقاله

چکیده

انگیزش پیشرفت تحصیلی یک حالت روانشناختی است و هنگامی حاصل می شود که انسان خود را دارای توانایی لازم و خودمختاری ادراک بداند . از سوی دیگر تغییر پایدار زمانی رخ می دهد که افراد خودشان نیاز به تغییر را احساس کنند. مشاوره انگیزشی رویکرد موثری است که در مدت زمان کوتاهی انجام شود و برای مشاوره با مراجعان در تمام سطوح انگیزه و آمادگی برای تغییر طراحی شده است

این مطالعه با هدف بررسی متون مربوط به هریک از متغیرهای انگیزش، انگیزش پیشرفت تحصیلی، مشاوره انگیزشی و کاربرد آن درتحصیل انجام شد. روش: بررسی به شکل مروری بر متون موجود صورت گرفت. یافته ها و نتیجه گیری: براساس چشم انداز توانمندسازی دانش آموز مشاوره انگیزشی تحصیلی می تواند یک تکنیک مشاوره کوتاه مدت موثر برای تغییر رفتار باشد که با برجسته کردن ارزش های دانش آموز برای تغییر، از عزت نفس و خودکارآمدی او حمایت می کند.

مقدمه

انگیزش پدیده ای است ذاتی که تحت تاثیر چهار عامل، یعنی موقعیت - محیط و محرک های بیرونی - ، مزاج - حالت و وضعیت درونی ارگانیزم - ، هدف - هدف رفتار، منظور و گرایش - و ابزار - ابزار دستیابی به هدف - قرار دارد. انسان ها برای دستیابی به اهداف و نیازها وغرایز خود انگیزش لازم را کسب می نمایند. در خصوص جویندگان علم انگیزه پیشر فت تحصیلی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با این انگیزه افراد تحرک لازم را برای به پایان رساندن موفقیت آمیز یک تکلیف، رسیدن به هدف یا دستیابی به درجه معینی از شایستگی در کار خود دنبال می کنند تا بالاخره بتوانند موفقیت لازم را در یادگیری و پیشرفت تحصیلی کسب نمایند

بنابراین می توان گفت انگیزش دلایل رفتار افراد را نشان می دهد و مشخص می کند چرا آنها به روش خاصی عمل می کنند. رفتار دارای انگیزه -1رفتاری با انرژی، جهت دار و دنباله دار است-2 از دیدگاه آموزشی انگیزه ساختاری چند وجهی است که با یادگیری و پیشرفت تحصیلی مرتبط است-3 تفاوت ها و برداشتهای متعددی از انگیزش وجود دارد در حوزه آموزش انگیزش یک پدیده سه بعدی است که در برگیرنده باورهای شخص درباره توانایی انجام فعالیت مورد نظر، دلایل یا اهداف فرد برای انجام آن فعالیت، و واکنش عاطفی مرتبط با انجام آن فعالیت می باشد

صاحب نظران انگیزش را به دو گروه اصلی، یعنی انگیزه درونی و بیرونی تقسیم کرده اند. انگیزه دورنی جذابیت لازم را برای انجام یک فعالیت ایجاد کرده در حالیکه فرد تحت تاثیر انگیزه بیرونی با هدف مستقلی به فعالیت خاصی دست می زند. روانشناسان ضرورت توجه به انگیزش در تعلیم و تربیت را به دلیل ارتباط موثر آن با یادگیری جدید، مهارتها، راهبردها و رفتارها متذکر شده اند

انگیزش پیشرفت تحصیلی به رفتارهایی اطلاق می شود که منجر به یادگیری و پیشرفت می گردد. به عبارت دیگر انگیزش پیشرفت تحصیلی، تمایل فراگیر است به آن که، کاری را در قلمرو خاصی به خوبی انجام دهد و عملکردش را به طور خود جوش بررسی کند

غالب رفتارهای که انگیزش تحصیلی را نشان می دهند عبارتند از پافشاری بر انجام تکالیف دشوار، سخت کوشی یا کوشش در جهت یادگیری در حد تسلط و انتخاب تکالیفی که به تلاش نیاز دارد. بنابراین انگیزش پیشرفت تحصیلی یا به عبارتی انگیزش درونی یک حالت روانشناختی است و هنگامی حاصل می شود که انسان خود را دارای توانایی لازم و خودمختاری ادراک بداند

روسلر - 1980 - 1 سه ویژگی مهم در زمینه انگیزش مراجع بیان می کند:

-1درک مراجع از پیامد برنامه تغییرکه شامل مزایا و هزینه ها است

-2درک مراجع از احتمال دستیابی به نتایج موفقیت آمیز

-3وجود موانع و حمایت های محیطی که مانع تغییر می شود یا تغییر را افزایش می دهد بنابراین زمانی که اهداف ارزشمند و قابل دسترسی باشد و محیط اطراف نیز حمایت لازم را فراهم کند انگیزه دانش آموز برای تغییر رفتار افزایش می یابد .

دانش آموزان افرادی خود تعیینگر هستند تا جایی که آنها قادر به قضاوت مسئولانه در مورد مسائل خود هستند افراد ممکن است تصمیمات و مجموعه ای از اهداف را خودشان اتخاذ کنند و در مورد اینکه چگونه می توانند به اهداف برسند تصمیم گیری نمایند . بنابراین مشاوره انگیزشی با تاکید بر اهداف و ارزش ها و توانایی های افراد می تواند در زمینه حل دوسوگرایی مشکلات تحصیلی دانش آموزان موثر واقع گردد. مشاوره انگیزشی برای اولین بار در سال1983 توسط ویلیام میلر2 در زمینه اعتیاد توسعه پیدا کرد. از آن زمان توسط روانشناسان، پرستاران و مددکاران اجتماعی به کار گرفته شد - راباک3 و همکاران، - 2005 و دامنه وسیعی از موضوعات رفتاری را در بر گرفت

پایه نظری اولیه مشاوره انگیزشی را می توان در تحقیقات راجرز به شیوهی مشاوره غیرمستقیم یافت - راجرز6 ،. - 1959 راجرز اصول گوش دادن فعال را گسترش داد و معتقد بود که یادگیری معنی دار تنها زمانی ممکن است که فرد به توانایی یادگیری خود اعتماد داشته باشد 

تحقیقات نشان داد که مشاوره انگیزشی حتی در رویارویی - مواجهه - کوتاه 15 دقیقه ای موثر است

این رویکرد یک شیو ه مراجع محور برای افزایش انگیزه درونی برای تغییر رفتار از طریق کشف و حل و فصل دوسوگرایی است

مشاوره انگیزشی بر مبنای تکنیک های ارتباط درمانی سنتی، با کمک به مراجع برای شناسایی اهداف و توانایی های مورد نظر خود، به عنوان یک سکوی پرش است که سازگاری با رفتارهای سالم را افزایش می دهد.

این رویکرد به جای روابط سنتی ارائه دهنده متخصص و دریافت کننده منفعل بر رویکرد برابر مراجع- مشاور تاکید میکند

این رویکرد مشخص میکند که تغییر پایدار زمانی رخ می دهد که افراد خودشان نیاز به تغییر را احساس کنند؛ نهایتا این دانش اموز است که تصمیم می گیرد کی و چگونه تغییر کند - میلر، رولنیک،. - 2002مشاوره انگیزشی یک رویکرد مشاورهای برای بیرون کشیدن تغییرات با تاکید ویژه بر کمک به مراجع تا دوسوگرایی راکشف و حل و فصل کند. تا کید بر حل دوسوگرایی اهمیت زیادی دارد.

زیرادوسوگرایی اغلب درطول مسیر مراجع برای رسیدن به زندگی سالم مانع ایجاد میکند. مشاوره انگیزشی یک رویکرد مشارکتی است و براین باور است که فرد انگیزه و کاردانی لازم را برای تغییر دارد. اما ممکن است مراجعانی که دوسوگرا هستند فرصت نداشته باشند تا این احساس کفایت را درک کنند

روح مشاوره انگیزشی،کمک به مراجعان برای حرکت فراتر از دوسوگرایی است که در تمام جنبه های این رویکرد وجود دارد و همین امر مشاوره انگیزشی را از سایر رویکردها که تمرکز کمتری بر قدرت مراجعان برای فرایند تغییر دارند، متمایز می سازد

مشاوره انگیزشی رویکرد مشاوره مراجع محوری است که بر تجارب، اهداف، ارزش ها و برنامه های مراجع تاکید می کند این رویکرد بر شناسایی و کاهش موانع تغییر از قیبل دوسوگرایی و کاهش اعتماد به نفس تمرکز دارد و به سمت توسعه و انجام برنامه ها برای شروع و نگهداری تغییر در حرکت است و افراد را برای انجام تغییر مسئولیت پذیر می کند.گرچه این رویکرد از نظریه ای مشتق نشده است، اما به لحاظ نظری با مدل فراتئوری تغییر رفتار جیمز ، پروچسکا1 و دیکلمنته2 - دیکلمنته، پروچسکا، - 1982 و نظریه شناختی- اجتماعی بندورا3 در خودکارآمدی متجانس است - بندورا ،. - 1977 اساس این رویکرد، استفاده از این مبانی نظری است، با یافتن برخی روابط علت و معلولی بین مشاوره انگیزشی و تغییر رفتار، به سمت نظریه مشاوره انگیزشی در حال حرکت است

چارچوب نظری که بیان می کند چگونه مشاوره انگیزشی می تواند به عنوان یک مداخله ی موثر در کمک به مراجعان باشد تا به سمت تغییرات رفتاری پیش بروند، در زیر خلاصه شده است. مشاوره انگیزشی به عنوان فرایند پویا، مداوم برای تغییر رفتار توصیف می شود که در طول نقاط چرخه ی مارپیچی اتفاق می افتد - پروچسکا، دیکلمنته، - 1982 چرخه ی مارپیچی برای بیان مراحل تغییر است. یکی از چهار مفهوم کلیدی مدل مشاوره انگیزشی شامل : -1 مراحل تغییر -2 تصمیم گیری متعادل -3 خودکارآمدی -4 فرایندهای تغییر است.

چرخه ی تغییر این چهار مفهوم برای توصیف موقعیت فرد در چرخه ی تغییر رفتار است. مراحل تغییر -1 قبل از قصد -2 تامل -3 آمادگی -4 عمل -5 نگهداری هستند. مرحل قبل از قصد، قبل از اینکه فرد رابطه ی تغییر رفتار را متوجه شود، اتفاق می افتد مرحله قصد در افرادی اتفاق می افتد که تشخیص داده اند تغییرات رفتاری مناسب است، اما احساسات درهم-دوسوگرای - درباره انجام تغییر دارند .

مرحله آمادگی زمانی که فرد تغییر رفتار را مهمتر از وضعیت موجود در نظر می گیرد و برنامه عمل را شناسایی می کند. مرحله عمل زمانی اتفاق می افتد که فرد تغییر رفتار را انجام می دهد. و مرحله نگهداری بعد از عمل اتفاق می افتد و فرد بر ثبات تغییر و جلوگیری از بازگشت تمرکز دارد. گرچه مراحل تغییر به این صورت است ولی به عنوان فرایند خطی در نظر گرفته نمی شود فرد ممکن است بین مراحل متوالی به شیوه ی مارپیچی یا چرخه ای به جلو وعقب حرکت کند.

تصمیم گیری متعادل در مشاور ه انگیزشی تصمیم گیری متعادل به این اشاره داردکه فرد پیامد مثبت و منفی تغییرات رفتاری را می سنجد.

تصمیم گیری متعادل با توجه به تغییرات رفتاری عوض می شود زیرا فرد در مراحل تغییر پیشرفت می کند. برای مثال زمانی که فرد در مرحله تامل است تاکید بیشتری را روی پیامدهای منفی تغییر قرار می دهد در حالیکه، در مرحله متوالی آمادگی تاکید بیشتری را روی جنبه های مثبت تغییر قرار می دهد. در مشاوره انگیزشی تحصیلی نیز تصمیم گیری متعادل به دانش آموز فرصت می دهد تا شناسایی پیامدهای مثبت و منفی رفتارهای خود در زمینه تحصیلی بپردازد.

خودکارآمدی خودکارآمدی یک مفهوم از مراحل تغییر است، اشاره به توانایی درک فرد برای تغییرات موفقیت آمیز و نگهداری و حفظ رفتارهای شناسایی شده است 

اگر احساس توانایی موفقیت در فرد وجود داشته باشد احتمال زیاد به موفقیت می رسد. با خودکارآمدی بالا به احتمال زیاد تغییرات رفتاری موفقیت آمیزتری اتفاق می افتد

فرایند تغییر فرایند تغییر شامل فعالیتها و تجاربی است که افراد زمانی که برای اصلاح مشکلات رفتاری تلاش می کنند، در آن درگیر هستن

 این فرایندهای به شناسایی مرحله ی که فرد در آن قرار دارد کمک می کند و مداخلات لازم برای پیشرفت و موفقیت در مرحله بعد را شکل می دهد .

مشاوره انگیزشی فرایند پویای خود-آغازگری است.این مدل -1 یک الگوی چرخه ای از حرکت در تمام مراحل تغییر -2 مجموعه مشترک از فرایندهای تغییر -3 و یکپارچه سازی سیستمی مراحل و فرایندهای تغییر را توصیف می کند