بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین مدیریت سود واقعی، کیفیت حسابرسی و اثرات تعاملی میان آنها از یک طرف و بازده سهام از طرف دیگر میپردازد. این پژوهش از جنبه هدف یک تحقیق کاربردی و از جنبه روش اجرای آن یک تحقیق توصیفی - همبستگی میباشد. اطلاعات مربوط به متغیرهای تحقیق برای 109 شرکت طی یک دوره 5 ساله جمع آوری گردید. همچنین، به منظور تجزیه و تحلیل دادههای تحقیق از روش تجزیه و تحلیل رگرسیونی در دادههای پانلی استفاده گردید.
نتایج تحقیق نشان میدهد که میان مدیریت سود واقعی و بازده سهام رابطه معنادار و منفی وجود دارد. همچنین، سایر نتایج تحقیق وجود رابطه میان کیفیت حسابرسی و اثرات تعاملی مدیریت سود و کیفیت حسابرسی و بازده سهام را تایید مینماید. نتایج تحقیق پیشنهاد نمود که از شاخص های ارزیابی عملکرد حسابداری به منظور بررسی بیشتر در حوزه مدیریت سود استفاده گردد.
مقدمه
استانداردهای پذیرفته شده حسابداری درکشورهای مختلف به مدیران اجازه می دهدکه طیف وسیعی ازگزینه هارا در انتخاب روشهای مختلف حسابداری محاسبه سود،دراختیارداشته باشند.البته ممکن است مدیران ازتمام این اختیارات برای تحقق اهداف شرکت استفاده نکنند.اقلام تعهدی نسبت به اقلام نقدی تشکیل دهنده سود،بیشتردرکنترل مدیریت هستند.
درواقع،مدیریت بنگاه تجاری می تواند با استفاده از این روش های انعطاف پذیر مجاز،سود را برای اهداف خود مدیریت کند. از طرفی، کیفیت حسابرسی به توانایی حسابرسی در کشف تحریفهای بااهمیت و دستکاری سود خالص گزارش شده مربوط میشود
مالک - سهامدار - تلاش دارد تا از این طریق تضاد منافع میان خود و مدیر را به حداقل برساند.
هدف مدیریت، نشان دادن شرکتی پویا و با ثبات درنظرسرمایه گذاران و بازار سرمایه است.زیرا،اغلب سرمایه گذاران و مدیران اعتقاد دارند شرکت هایی که روند سودآوری مناسبی دارند و سود آنها دچار تغییرات عمده نمی شود نسبت به شرکت های مشابه،ارزش بیشتر و قابلیت پیشبینی و مقایسه بیشتری دارند
برای این که اطلاعات مالی،ازجمله جریان های نقدی و سود، برای تصمیم گیری سرمایه گذاران و اعتباردهندگان مفید واقع شوند، باید دارای یکسری ویژگی های کیفی تعیین شده توسط نهادهای استاندارد گذاری در حسابداری باشند.
یکی از این ویژگی های اساسی،مربوط بودن اطلاعات حسابداری،ازجمله سود هر سهم و ارزش دفتری آن است.سرمایه گذاران ودیگر کاربران زمانی می توانند از سودهای شرکت برای تصمیم های سرمایه گذاری و پیش بینی جریان های نقدی و سودهای آینده به طورصحیح بهره بگیرند و انتظارهای قبلی خود را تأیید یا رد کنند که سودهای شرکت بر مبنای عملکرد مالی واقعی شرکت و نه بر اساس اعمال نظر مدیریت در استفاده از روش ها ی حسابداری،گزارش شده باشد.
برای آزمون فرضیه تحقیق از اطلاعات مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی سالهای 1390 تا 1394 استفاده شده است و نمونه نهایی متشکل از 109 شرکت بوده که پس از اعمال محدودیتهای مورد نظر در این تحقیق انتخاب شدهاند .پس از اندازهگیری متغیرهای تحقیق، از تجزیه و تحلیل رگرسیون خطی چند متغیره برای آزمون فرضیه تحقیق استفاده گردید. آزمونها با استفاده ازنرم افزاره e-views و تکنیک آماری دادههای تلفیقی صورت پذیرفته است
هدف این تحقیق بررسی تأثیر مدیریت سود بر مربوط بودن اطلاعات حسابداری؛ بازده سهام و تاثیر کیفیت حسابرسی بر این رابطه است.اقدام های آگاهانه مدیریت،تأثیر منفی بر مربوط بودن سود و ارزش دفتری هر سهم داشته و درنتیجه قابلیت پیش بینی اطلاعات حسابداری و سود،کاهش یافته و این موضوع منجر به تصمیم های غیرمنطقی سهامداران خواهد گردید.
پیشینه تحقیق
گزارش های مالی از مهم ترین منابع اطلاعاتی است که هدف آن فراهم کردن اطلاعات لازم برای تصمیم گیری های اقتصادی است و بخش اعظمی از نیاز اطلاعاتی بازار سرمایه را تامین می کند در این ارتباط، بررسی رابطه بین متغیرهای حسابداری و متغیرهای بازار سهام حائز اهمیت است
پژوهش کی ون - 2009 - 3 با بررسی رابطه بین سود حسابداری و ارزش دفتری سهام، وجود رابطه بین سود حسابداری و ارزش دفتری سهام را تایید کرده و نشان داد که این رابطه در شرکت های زیان ده با شرکت های سودده یکسان نیست. بررسی پژوهشها در حوزه کیفیت حسابرسی حاکی از رابطه ویژگی های متعددی از حسابرس و صاحب کار با کیفیت حسابرسی است.
از جمله این ویژگی ها، دوره تصدی حسابرس، اندازه مؤسسه حسابرسی، فشار حجم کار حسابرسی، تخصص حسابرس در صنعت، تعداد بند های شرط گزارش حسابرسی، اندازه شرکت، استقلال هیات مدیره، پیچیدگی فعالیت و وضعیت سودآوری شرکت مورد حسابرسی بوده در این زمینه تاکنون پژوهش های متعددی صورت گرفته است از جمله: ماتسورا - 2008 - 4طی تحقیقی با عنوان " ارتباط بین مدیریت سود واقعی و مدیریت سود حسابدار" به بررسی رابطه بین مدیریت سود واقعی و مدیریت سود حسابداری از منظر هموارسازی سود پرداخت.
نتایج پژوهش او نشان دهنده این است که مدیریت سود واقعی و مدیریت سود حسابداری در جهت هموارسازی سود استفاده می شود و همچنین مدیریت سود واقعی و مدیریت سود حسابداری با یکدیگر رابطه مثبتی دارند و سانجایا و ساراگیه - 2012 - 5 در تحقیقی دیگر با عنوان " اثرات اقدامات دستکاری سود: شواهدی از بورس اوراق بهادار اندونزی" به بررسی این موضوع پرداختند که آیا مدیریت سود واقعی بر مدیریت سود تعهدی تاثیر می گذارد. وی به این نتیجه رسید که مدیریت سود واقعی بر مدیریت سود تعهدی به طور مستقیم تاثیرگذار است و هرچه دستکاری های فعالیت های واقعی بیشتر شود، باعث تاثیر بیشتر بر مدیریت سود تعهدی در پایان دوره می شود و دیاز و همکاران - 2014 - طی تحقیقی با عنوان "انتخاب حسابرس و کیفیت حسابرسی در بنگاه های اسپانیایی " تأثیر دوره تصدی حسابرس را بر کیفیت حسابرسی با استفاده از 254 شرکت بررسی کردند.
بر اساس یافته های پژوهش، بین کیفیت حسابرسی و دوره تصدی حسابرس رابطه معنادار وجود دارد و افزایش طول دوره تصدی، کیفیت حسابرسی را کاهش می دهد؟ در ایران نونهال نهر، علی نژاد ساروکلائی و خضری - - 1392 طی تحقیقی با عنوان " ارزیابی تاثیر کیفیت حسابرس بر مدیریت سود در شرکت های تازه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" بیان داشتند که هدف از این پژوهش ارزیابی تاثیر کیفیت حسابرس بر مدیریت سود در شرکت های تازه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد .
جهت تعیین کیفیت حسابرس از دو معیار اندازه مؤسسه حسابرسی و دوره تصدی حسابرس و به منظور اندازه گیری مدیریت سود به عنوان متغیر وابسته از مدل تعدیل شده جونز و هم چنین از اندازه شرکت، اهرم مالی و جریان نقد حاصل از عملیات به عنوان متغیرهای کنترلی استفاده شده است .در این پژوهش تعداد 50 شرکت تازه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1382 تا 1389 بررسی شده اند .برای آزمون فرضیه ها نیز از مدل رگرسیون خطی چند گانه استفاده شده است .
نتایج حاصل از پژوهش بدون در نظر گرفتن متغیرهای کنترلی بیانگر این مطلب است که مؤسسات حسابرسی بزرگ تر و دوره تصدی طولا نی تر حسابرس بر مدیریت سود در شرکت های تازه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر منفی دارند .ولی با افزودن متغیرهای کنترلی نتایج نشان دهنده عدم تأثیر مؤسسات حسابرسی بزرگ تر بر مدیریت سود و تاثیر منفی دوره تصدی طولانی تر حسابرس بر مدیریت سود در شرکت های تازه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
صالحی ، بزرگمهریان و امینی - 1395 - طی تحقیقی با عنوان " بررسی تأثیر کیفیت حسابرسی بر پایداری سود - مطالعه موردی :شرکتهای درمانده مالی نسبت به دیگر شرکت های بورس اوراق بهادار تهران - " بیان داشتند آنچه مطلوبیت سود را برای سهامداران افزایش میدهد کیفیت و پایداری آن است .اما، آنچه میتواند باعث کنترل رفتار فرصت طلبانه ی مدیریت شده و مشکلات نمایندگی بین سهامداران و مدیران را کاهش دهد و منجر به ثبات میزان سود شود، حسابرسی فرصت طلبانه ی مدیریت شده و مشکلات نمایندگی بین سهامداران و مدیران را کاهش دهد و منجر به ثبات میزان سود شود، حسابرسی پایداری سود نقش داشته باشد .لذا هدف اساسی این پژوهش بررسی تأثیرکیفیت حسابرسی برپایداری سود درمیان شرکتهای درمانده مالی نسبت به دیگر شرکت های بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
در تحقیق حاضر، سعی بر آن است که ارتباط بین مدیریت سود، کیفیت حسابرسی و بازده سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد آزمون تجربی قرار گیرد و به همین جهت میتواند پژوهشی نو در این راستا باشد.
