بخشی از مقاله
*** این فایل شامل تعدادی فرمول می باشد و در سایت قابل نمایش نیست ***
کاربرد مهندسی ارزش در بهبود عملکرد و کاهش هزینه هاي اجرائی طرح موج شکن بندر انزلی
مقدمه
طرح حاضر مهندسی ارزش بر طرح توسعه بندر انزلی شامل احداث دو موج شکن شرقی و غربی بطول کلی حدود 2410 متر میباشد که تامین کننده فضاي لازم براي فعالیتهاي پیش بینی شده بندر در دوره آتی طرح میباشد. با توجه به اهمیت طرح و آثار آن بر توسعه اقتصادي و اجتماعی شهر بندر انزلی و کشور و همچنین هزینه اجرائی قابل توجه این طرح (مطابق برآورد اولیه مشاور حدود 500 میلیارد ریال) بررسی امکان افزایش ارزش طرح شامل بهبود تامین نیازمندیها و کاهش هزینه ها از طریق ابزار مهندسی ارزش در دستور کار قرار گرفت. نتیجه بررسیهاي انجام شده در این چارچوب که منجربه کاهش قابل توجه هزینه هاي اجرائی و بهبود محصول پروژه با افزایش میزان تامین خواسته هاي ذینفعان گردید، در این مقاله ارائه شده است.
-1 شرح مختصري از پروژه
بندر انزلی در شمال ایران در گوشه جنوب غربی سواحل دریاي خزر قرار دارد. این بندر که یکی از بنادر تحت پوشش اداره کل بنادر و دریانوردي استان گیلان می باشد، در حال حاضر با 10 اسکله از نوع کانتینري ، کالاهاي عمومی ، فله خشک و نفتی مهمترین حجم مبادله کالا در میان بنادر شمالی را دارا میباشد.
مشکلات اصلی بندر در حال حاضر شامل نا آرامی حوضچه ، کمبود زمین ، کمبود فضاي پهلوگیري و کمبود شبکه راه آهن میباشد که توسط مشاورین مختلف از سالها قبل مورد مطالعه قرار گرفته و نتیجه آن در چارچوب مطالعات طرح جامع بنادر تجاري ایران (HPC-TNA) در سال
85 در قالب نیازهاي آتی و دورنماي آینده توسعه بندر تا سال 1394 بررسی شده و پلان نهایی طرح بصورت کلی و بر اساس شکل1-1 پیشنهاد شده است.
-2 محدوده مطالعات مهندسی ارزش
بررسی محدودیتهاي مطالعات ارزش یکی از عوامل مهم در رسیدن به هدف کلی که همانا ارزشمندتر کردن بررسیهاي مطالعاتی و انجام پروژه است ، میباشد. منابع تاثیرگذاري در محدودیت وجود دارد ، آئیننامهها و دستورالعملها، خواستههاي کارفرما، طرح جامع، مسائل مرتبط با موارد و موانع طبیعی ... همه و همه مسائلی هستند که در انجام مطالعات مهندسی ارزش به عنوان شرایط غیر قابل تغییر در نظر گرفته میشوند .
محدودیت هایی که در این پروژه وجود داشت به قرار زیر است:
• تعداد اسکله هاي مورد نیاز در فازهاي مختلف توسعه
• شناور طرح
• عرض دهانه ورودي و کانال دسترسی
• عمق مورد نیاز در حوضچه و کانمال دسترسی
• تاثیرات تغییرات سطح آب
• شعاع حوضچه گردش
• جانمائی اسکله ها
• جانمائی موج شکن ها ( محدوده شرقی و غربی اجراي موج شکن )
• زاویه انحناء در مسیر ورودي
• حداکثر مسافت توقف
• نفوذ امواج بر حوضچه
• دوره طرح
• مشخصات مصالح سنگی براي بدنه موج شکن و مصالح بتنی
شکل -1-1 پلان پیشنهادي حاصل از مطالعات طرح جامع بنادر
-3 روش انجام مطالعات
-1-3 استخراج و تحلیل کارکرد
همانگونه که اشاره شد در مهندسی ارزش هدف ارائه راهکارهایی است به منظور کاهش هزینه هاي طرح و همچنین افزایش کارکردهاي آن، لذا بدینمنظور استخراج و تحلیل کارکردهاي طرح از اهمیت ویژه اي برخوردار است.
هر طرح و پروژه اجرایی بدنبال تامین اهدافی است که به منظور حصول آن اهداف تعریف شده است. هدف از اجراي یک پروژه ساخت محصول پروژه است. محصول پروژه همواره تامین کننده نیازهاي حال و آینده ذینفعان طرح میباشد.به عنوان نمونه در ساخت موج شکن براي یک اسکله هدف از اجراي پروژه در یک نگاه ساده و در یک کلام عبارت است " ایجاد شرایط مناسب براي پهلوگیري شناورهاي ورودي" این هدف کارکرد اصلی پروژه عنوان میگردد.
با نگاهی دقیق تر به این مساله در می یابیم که این این کارکرد اصلی داراي زیر مجموعه هاي بسیاري بوده و محصول پروژه داراي کارکرد هاي مثبت و منفی بسیار زیادي است. این کارکرد ها را با نگاهی مشتري محور میبایست از زوایاي دید مختلف مورد تدقیق قرار داد.
( 1-1-3 تعیین ذینفعان طرح و ضرایب اهمیت هر یک
در یک طرح ملی و یا منطقه اي محصول پروژه داراي ذینفعان متعددي است که تحلیل کارکرد هاي آن طرح بدون در نظر گرفتن نقطه نظرات هر یک از آن ذینفعان بی معنی مینماید به بیان دیگر نهادها، مجموعه ها و افراد مختلفی از یک طرح یا یک پروژه ملی متنفع و یا متضرر میگردند.
در پروژه طراحی موج شکن در طرح توسعه بندر انزلی نیز بر همین اساس ذینفعان مختلفی بشرح ذیل توسط تیم مهندسی ارزش شناسایی گردید و بر اساس دلایل اهمیت هر یک مطابق شکل 1-3 و با تکمیل فرم هاي جمع آوري اطلاعات توسط خود ذینفعان بشرح شکل شماره 2-3
امتیاز دهی گردیدند.
شکل شماره -1-3 دلایل اهمیت هر ذینفع
شکل شماره-2-3 پاي چارت ذینفعان
( 2-1-3 تعیین نیازها خواسته ها و انتظارات ذینفعان طرح
هر یک از ذینفعان معرفی شده در قسمت قبل، نیازها، خواسته ها و انتظارات متفاوتی از این پروژه داشته اند که بعضا" با یکدیگر مشابه و یا متفاوت و حتی گاهی مخالف بوده است. بعنوان نمونه براي پیمانکار اجراي طرح بعنوان یک ذینفع با درجه اهمیت تعیین شده ممکن است سرعت اجراي طرح یک انتظار پر اهمیت باشد ولیکن کاهش اثرات مخرب زیست محیطی از اولویت هاي وي نباشد. لذا تیم مهندسی ارزش در یک کارگاه، به شناسایی نیازها، خواسته ها و انتظارات هر یک از ذینفعان پرداخته و اولویت و اهمیت هر نیاز براي ذینفعان را با وزن دهی و طبقه بندي مدرج نمودند.
در مرحله بعد با استفاده از فرمول ذیل و با لحاظ نمودن ضریب اهمیت هر ذینفع از مشتري کل و ضریب اهمیت هر خواسته براي هر ذینفع و تلفیق آنها، ضرایب اهمیت هر ذینفع از مشتري کل و ضریب اهمیت هر خواسته براي هر ذینفع و تلفیق آنها، ضرایب اهمیت هر نیاز، انتظار و خواسته را براي مشتري کل مطابق شکل3-3 تعیین و مشخص نمودند.
(فرمول (1-3
: i تعداد ذینفعان
: J تعداد نیازها ( مشترك و غیر مشترك)
: K تعداد فاکتورهاي ارزیابی
: Cwi وزن هر مشتري از مشتري کل : Nwi وزن هر نیاز براي مشتري ( ذینفع) : Aj وزن هر نیاز براي مشتري کل
: FK فاکتورهاي ارزیابی : Fwk وزن هر فاکتور ارزیابی
: Bk اهمیت هر فاکتور براي مشتري کل
: RK امتیاز عدد هر فاکتور در هر طرح :Worth عدد تامین نیاز براي هر طرح
شکل شماره-3-3 نیازها، خواسته ها و انتظارات براي مشتري کل
همچنین به منظور تعیین دقیق کارکردهاي طرح، تیم مهندسی ارزش از تکنیک Functional Analysis System ) FAST (Technique استفاده نمودند و با استفاده از آن (شکل ( 4-3 به بازنگري کارکردهاي ریشه اي طرح پرداختند.
شکل شماره – 4-3 نمودار FAST
( 3-1-3 کمی نمودن کارکردها
در این مرحله تیم مهندسی ارزش تلاش نمود تا تامین هر یک از نیازها، خواسته ها و انتظارات مشتري کل (شکل (3-3 را با اعداد کمی و
مهندسی قابل سنجش نماید.
