بخشی از مقاله
به کارگیریی مهندسی ارزش در طراحی و اجرای پروژههای مسکن و ساختمان با تاکید بر کاربرد مهندسی ارزش در فرایند طراحی و ساخت مسکن
چکیده:
گسترش کاربرد مهندسی ارزش در طراحی و اجرای پروژه های معماری خاصه مسکن نشان از توانمندی این رویکرد در کاهش هزینه افزایش و بهبود کیفی مسکن و ایجاد ارزشهای افزوده دارد که می تواند در رویه طراحی و بعد از طراحی مورد استفاده قرار گیرد.بر این اساس می توان از این روش در طراحی و ساخت پروژه های مسکن استفاده کرد که ارتقا موثر کیفیت و کاهش هزینه را در پی دارد. در این مقاله به روش رویکرد مهندسی ارزش در طراحی و ساخت مسکن اشاره می شود و در مراحل طراحی مفهومی و توسعه طراحی و اسناد ساخت به آن اشاره می شود.
واژه های کلیدی: مهندسی ارزش ، طراحی ، اجرا و ساخت ، مسکن.
_1 مقدمه:
گسترش کاربست مهندسی ارزش در معماری از ان جهت مهم می نماید که علاوه بر بهبود کیفیت پروژه های معماری خاصه در حوزه مسکن امکان ارزش افزوده و صرفه جویی مالی را بهمراه دارد چنانچه بکارگیری فزاینده آن در جهان نیز بر این نکته اشاره دارد. بر این اساس در این گفتار به تعاریف و ملاحظات مهندسی ارزش در فرایند طراحی معماری و ساخت پروژه های مسکن در طول دوره عمر پروژه مسکن در قبل و بعد طراحی_مرحله ساخت و اجرا پرداخته می شود.
• _2مهندسی ارزش:
• _1_2تعاریف مبانی و مفاهیم:
مهندسی ارزش راهکاری مدیریتی و دیدگاهی خلاق است که با استفاده از رویکردی سیستمی بدنبال یافتن بهترین موازنه کارکردی بین هزینه، اعتبار و قابلیت اطمینان در محصولات یا پروژه ها میباشد (زایمرمن .(1982مهندسی ارزش را می توان همچنین فرایندی در تصمیم سازی دانست که موارد زیر را مورد توجه قرار می دهد:
الف: فرآیندی سازماندهی شده در "بهینه سازی هزینه های اجرایی.
ب: رویکردی خلاقانه برای "گزینه آفرینی"در طرح ها و پروژه های اجرایی.
پ: جهت گیری در راستای "عملکرد" مطلوب.
ت: در نظر گیری "بها"در "هزینه های جاری .به برخی از تعاریف مورد نظر در مهندسی ارزش در نمایه شماره 1 اشاره شده است.
_2_2 اهداف و واژگان کلیدی در مهندسی ارزش:
هدف مهندسی ارزش را می توان حصول به هزینه های کمینه بدون کمترین میزان کاهش در کیفیت، رضایتمندی، اعتبار و بهبود کیفی دانست (جعفری .(1380 موندن (موندن، : (1995 هسته مرکزی "هزینه یابی هدفمند" در جهت "کاهش هزینه در مرحله طراحی" وبرنامه ریزی بلند مدت سود را هدف مهندسی ارزش تلقی می کند. کوپر با اشاره به مطلوبیت نهایی،(کوپر، (1997 اعتقاد دارد بخشی از "برنامه الگوی رقابتی در جهت کاهش هزینه اجرایی، افزایش میزان مطلوبیت نهایی خدمات و تسهیلات، افزایش میزان سوددهی در بازار رقابتی و کاهش هزینه تولید همگام با بهبود کیفی از جمله اهداف مهندسی ارزش می باشد. پالمر نیز(پالمر (2002 بهینه سازی نیازهای و کارکردهای پروژه محصولات در راستای ایجاد حداکثر رضایتمندی مشتری مدار با بهره گیری از روش " جزیی از نتایج حاصله از بکارگیری مهندسی ارزش تلقی می کند.بهره گیری از خلاقیت در روند بهبود سازی کیفی، کاهش هزینه های غیر ضروری، انجام دهی مطلوب و بهینه سازی فعالیت نیز میتوانداز جمله اهداف این رویکرد بشمار می آید ( SAMI. ، .(2005از فواید مهندسی ارزش می توان به اجتناب از ریسک، بالا بردن کیفیت، بهبود و توسعه پروژه، افزایش قابلیت تولید و میزان اطمینان، انتقال اطلاعات، بهره گیری از خلاقیت، کاهش پیچیدگی محصولات و پروژه، حداقل رسانی اتلاف منابع، کاهش هزینه های اجرایی و بهبود جنبه های عملیاتی و اجرایی اشاره کرد که بهینه سازی هزینه مالی و بهبود پروژه های شهری در شهر سازی و عمران شهری را بهمراه دارد و برکیفیت، اطمینان و واژگان کلیدی در مهندسی ارزش: اعتبار اجرایی پروژه های می افزاید.در مهندسی ارزش واژگان زیر دارای مفهومی بنیادی هستند که شناخت آنها امکان ادراک بهتر این مفهوم را میسر می گرداند:
_1کارکرد:استفاده یا نقشی که محصول هدفگیری شده را در رسیدن به اهداف تعیین شده یاری می رساند. (موندن، (1995 مفهومی که مهندسی ارزش با استفاده از آن به توصیف نیاز از طرح موضوع می پردازد تا گزینه ابداعی بر یک الگوی خاص استوار نباشد. (پالمر، (2002 (کروسه، (1975 _2عملکرد:سطحی که اهداف کارکرد تا آن جا به اجرا در آمده است. (موندن .(1995
_3مشخصات، ویژگی :خصوصیات شامل شکل ویژه،ابعاد، عناصر، تشکیل دهنده، قابلیتها، عملکرد، روشهای ساخت وآزمون مورد نیاز برای مواد و محصولات. (موندن (1995 _4کیفیت:متشکل از تمام ویژگی های عملکردی که هنگام تعیین اینکه محصول یا خدمات تمام اهداف کاربر را بر آورده می سازد یا خیر، ارزیابی می شود (موندن .(1995
_5ارزش:ارزش دارای شاخص هایی کمی است که امکان دسترسی به بیشینه ارزش را متحمل می گرداند، پدیداری ارزش نیز در پاسخ به سه سئوال امکان پذیر می گردد(تقی زاده، :(1381
HOW SURE_HOW SOON _ HOW MUCH
• _3مهندسی ارزش و مهندسی معماری در فرایند طراحی مسکن:
• _1_3مرحله طراحی مسکن و التزام کاربست مهندسی ارزش:
مرحله طراحی، توانمندی بالایی را در مطالعات ارزش بخود معطوف می دارد زیرا در حالیکه این مرحله در حدود %1 از کل هزینه های دوره عمر یک پروژه ساختمانی را در بر می گیرد ولی بر روی %70 از هزینه های دوره عمر ساختمان تأثیر می گذارد.شناخت این مرحله از آن جهت مهم می نماید که با شناخت فرآیند طراحی و بررسی دقیق تر روشی که معماران هنگام طراحی ساختمان ها بکار می گیرند کاستی های ارزشی این مرحله و نیز نقاط عطفی که این امکان را دارند تا با تدقیق آنها امکان ارزش افزوده را حاصل کرد، هویدا می گردد . روش شناسی مهندسی ارزش در فرایند طراحی و اجرای پروژه های مسکن در نمایه شماره 2 آمده است. همچنین زمان اعمال مهندسی ارزش در فرایند طراحی در رویکرد جدید در پروژه های طراحی و ساخت مسکن در نمایه شماره 3 نشان داده شده است.
_2_3 روش شناسی مهندسی ارزش در فرایند طراحی:
با شناخت اجزاء مرحله طراحی در رویکردی سیستمی یعنی طراحی شماتیک ، توسعه طراحی، اسناد ساخت و جزئیات فعالیتهایی که در هر یک انجام می پذیرد، ادراک و تفاهمی از حوزه کار مهندسی ارزش در پایان هر یک از این زیرمراحل از نظر شکل گیری مرحله به مرحله و تدریجی تسهیلات مورد نظر و ثابت شدن پاره ای از ویژگیهای طرح در هر زیرمرحله شکل می گیرد. اهمیت مرحله طراحی در رویکرد مهندسی ارزش از آن رو احساس می شود که از میان چهار مرحله: امکان سنجی، طراحی، ساخت و بهره برداری، مهم ترین مرحله یک پروژه ساختمانی در مقیاس ارزش مرحله طراحی می باشد که تنها با وجود مصرف یک درصد از هزینه های یک پروژه ساختمانی به میزان هفتاد درصد بر هزینه های کل دوره عمر پروژه تأثیر می گذارد.در رویکردی سیستمی مرحله طراحی به مثابه سیستمی انگاشت می شود که ورودی های مرحله طراحی را سفارش طراحی، مطالعات امکان سنجی و برداشت های معمار در بر می گیرد و خروجی های آن مشتمل بر نقشه ها و اسناد ساخت مربوط به پروژه می گردد.در نمایه شماره4 روش فرایند طراحی مسکن در هنگام کاربست مهندسی ارزش نشان داده شده است.
مرحله طراحی در تقسیم بندی کلی به سه زیر مرحله: طراحی مفهومی، توسعه طراحی و اسناد ساخت تقسیم می شود و به طور معمول در انتهای مراحل طراحی مفهومی و توسعه طراحی، بازنگری ای به وسیله کارفرما جهت اطمینان از مطابقت سمت و سوی طراحی با انتظارات کارفرما بعمل می آید. در روش شناسی طراحی مدلهای تئوریک برای تبیین طراحی به عنوان فرآیندی نظام مند و منطقی وجود دارد. در هر روی فرآیند طراحی معماری رویکردهای گوناگونی را در بر می گیرد که بعنوان مثال هندبوک مدیریت معماری فرآیند طراحی را در چهار مرحله زیر تبیین می نماید:
-1 تفهیم ادراک و گرداوری اطلاعات
-2 مطالعه عمومی شناسایی مشکل و بررسی راه حل های ممکن
-3 توسعه و تعمیم و توسعه راه حل بهینه
-4 ارتباط مبادله راه حل ها با کارفرما با در نظر گیری مرحله طراحی به مثابه یک سیستم ، دلایل کمینگی ارزش در سه بخش ورودی سیستم ،خروجی و پردازش مرکزی_ سخت افزار و نرم افزار سیستم_ مورد بحث قرار می گیرد. دلایل روی دهی ارزش کمینه (زایمرمن (1995را می توان در مواردی نظیر فقدان زمان،فقدان اطلاعاتی،فقدان ایده ،ادراک نادرست،عادات و رسوم ،هنجار، ارزش،سیاست،فقدان منابع مالی وپیشامدهای موقتی که همیشگی می شوند جستجو کرد.
با نگاهی به نمودارهای 4 و 5 مشخص می گردد که رویکردی جدید در کاربست مهندسی ارزش مطرح می شود که دارای تغییراتی در مراحل طراحی مفهومی توسعه طراحی و اسناد ساخت است که در زیر به آنها اشاراتی می شود.
