بخشی از مقاله
چکیده
روشی که در این پژوهش در مورد آن بحث می شود تا کنون با عناوین گوناگونی نامگذاری شده است از قبیل: پژوهش آمیخته، پژوهش تلفیقی، پژوهش چندروشی، روش چندگانه و پژوهش ترکیبی. اما روش ترکیبی عنوانی است که در سالهای اخیر بیشتر توجه محققان را به خود جلب کردهاست. پژوهشهای آمیخته پژوهشهایی هستند که با استفاده از ترکیب دو مجموعه روشهای تحقیق کمی و کیفی به انجام میرسند.
در روش تحقیق آمیخته برای بررسی یک مسئله پژوهشی، پژوهشگر با به کار بردن مجموعه روشهایی که اساس آنها مبانی فلسفی یا پارادایمهای گوناگون است، بررسی موقعیت نامعین را میسر میکند و فرایند آن را تسهیل مینماید. یک تحقیق به روش آمیخته شامل گردآوری، تحلیل و تفسیر دادهها به روش کیفی و کمی در یک پژوهش واحد یا در مجموعهای از پژوهشها است که پدیده واحدی را مورد مطالعه قرار میدهد .
در این مقاله ضمن ارائه تعاریف مختصری از واژه های تحقیق، پژوهشهای کمی و کیفی و اشاره به برخی از مشخصات آنها، مفاهیم، مبانی فلسفی، ویژگیها و انواع روشهای تحقیق آمیخته و مراحل انجام آن بیان و تشریح میشود.
مقدمه
برای کند و کاو درباره پدیدهها و به منظور پی بردن به مسایل و واقعیت عناصر تشکیل دهنده نظامهای آموزشی، مسائل مربوط به سازمان و مدیریت از جمله منابع انسانی، بازاریابی، حسابداری و غیره پژوهشگران به طور ضمنی دیدگاههای فلسفی معرفت شناختی را مفروض پنداشته و بر این پایه به انتخاب روش تحقیق میپردازند. در دو دهه گذشته علاوه بر پارادایم مرسوم تحقیق؛ مبتنی بر اصالت تحصلی یا اثبات گرایی، استفاده از پارادایمهای دیگری مورد توجه قرار گرفته است.
به طوری که در حال حاضر برای شناسایی مسائل و مشکلات سیستمهای اجتماعی-رفتاری به طور اعم و محیط های آموزشی به طور اخص، استفاده از روشهای مبتنی بر ترکیب پارادایمهای تحقیق از اهمیت برخوردار شده است زیرا با وجود ماهیت پیچیده این سیستمها و محیطها نمیتوان فقط به استفاده از یک روش کمی یا کیفی اکتفا کرد و به شناخت کافی نسبت به موقعیتهای معین دست یافت
با توجه به این امر برای پی بردن به مسایل، ناشتاخته ها و کوشش در جهت حل آنها در دهه اخیر استفاده از ترکیب روش های کمی و کیفی تحت عنوان روش های تحقیق آمیخته رایج شده است.
طرح های روش تحقیق آمیخته در تمام رشته ها جریان دارد و تاثیر آن ها به ویژه در دهه های اخیر به طرز چشم گیری در حال افزایش بوده است. روش های تحقیق آمیخته پا به پای طرح های تحقیق اجتماعی توسعه یافته اند. رشد روشهای تحقیق آمیخته، نتیجه همگرایی عوامل مختلف است. انبوه آثار منتشره در زمینه روش های آمیخته مسلما به افزایش محبوبیت آن کمک می کند.
به علاوه از سوی نهادهای تامین کننده مالی اعم از دولتی و خصوصی، ارزیابان و سایر ذینفعان نیز، فشارهای بیرونی برای ترکیب روش ها در جریان است. این فشارها به طور فزاینده ای از محققان میخواهند که برای کاوش در مسائل سیاستگذاری اجتماعی از روش های آمیخته بهره بگیرند. پیدایش فناوری های جدید مبتنی بر رایانه نیز به نوبه خود باعث شده است علاقه ای شدید به ترکیب های جدید و متنوعی از انواع طرح های آمیخته و کارهای تحلیلی به وجود بیاید. برای مثال برنامه نرم افزاری تحلیل داده های کیفی به کمک کامپیوتر" کاکتوس، این توانایی را دارد که داده های کمی نیز در آن ها گنجانده شود.
ادبیات پژوهش
مفهوم تحقیق
تحقیق راهی برای کشف حقیقت است. فرایندی منظم به منظور جستجو و کشف حقیقت میباشد.
تحقیق فرایندیست برنامه ریزی شده، هوشیارانه، نظام مند و قابل اعتماد برای یافتن حقایق یا فهم عمیق مسایل.
پژوهش کمی فرایندی رسمی، عینی و نظامدار است که درآن از داده های عددی به منظور کسب اطلاعات در باره ی دنیا استفاده میشود. زیر بنای فلسفی آن پوزیتیویسم است.
پژوهش کیفی
رویکردی نظامدار، تعاملی و ذهنی است که به منظور توصیف تجارب زیسته افراد و معنی بخشیدن به آنها بکار می رود. زیربنای فلسفی آن ناچرالیسم، تفسیری، انسانگرایی است.
برخی از مشخصات و ویژگیهای تحقیقات کمی و کیفی در جدول شماره - 1 - بیان گردیده است.
جدول -1 مشخصات تحقیقات کمی و کیفی - - Anderson, 2006
هدف پژوهش پیشبینی، توصیف، تشریح است
گزارش نهایی جنبه آماری داشته و عناصر اصلی تحلیل شامل اعدادوارقام است - از قبیل همبستگی،میانگین، مقایسه و معنی داری آماری - .
سئوالات پژوهش چه میزان، چقدر و... هستند.
یافته ها بدون سوگیری است.
از ابزارهای پژوهشی استفاده می نماید.
داده ها از جنس متغیر هستند.
حجم نمونه از طریق محاسبات آماری تعیین می گردد.
رفتارها در شرایط کنترل شده مطالعه می شوند.
در جستجوی شناسایی روابط آماری است.
تحقیق کیفی
عمدتا ماهیت ذهنی دارند.
پدیدارشناسی، طبیعت گرایی، تفسیرگرایی
طراحی و شکل گیری نظریه جدید
هدف پژوهش توصیف، کشف، کاوش است.
گزارش نهایی جنبه وصفی، فردی و تفسیری داشته و عناصر اصلی تحلیل شامل کلمات یا ایده ها و نقل قول است.
سئوالات پژوهش چرا، چه، چطور و ... هستند.
یافته ها مبتنی بر سوگیری پژوهشگر است.
از مشاهده و ارتباطات استفاده می نماید.
داده ها از جنس کلمه، تصویر و طبقه بندی است.
تعداد نمونه تا اشباح شدن یافته ها - ادامه کار منجر به دستیابی به یافته های جدیدنشود - افزایش می یابد.
رفتارها در محیط و شرایط طبیعی مطالعه می شوند.
درصدد شناخت الگوها و ویژگیهای کلی است.
رویکرد کمی منجر به نتایج کمی، بر اساس ابزار از پیش تعیین شده حاصل شده است و در عین حال دادههای کیفی مبتنی بر شیوههای کیفی گردآوری داده ها مانند مصاحبه، مشاهده و یافته های متنی ارائه میشود و نگاههای مختلف نسبت به موضوع مورد بررسی را مطرح و تصویر پیچیده ای از پدیده عرضه میکند. وقتی این دو یافته ها ترکیب میشوند درک بسیار قدرتمندی از پدیده مورد بررسی خواهیم داشت.
تاریخچه رویکرد پژوهش ترکیبی
نمای کلی از تاریخ رویکرد ترکیبی در پژوهش تشکری و تدلی موجود است. تاریخچه این رویکرد شامل چهار دوره میشود که اغلب با هم تداخل دارند:
دوران شکلگیری: دوران شکلگیری از سال 1950 آغاز شد و تا پایان سال 1990 ادامه داشت. این دوره مصادف با نخستین گرایشها برای به کارگیری بیش از یک شیوه در تحقیق است. این مسئله بهطور جدی در سال 1990 مطرح شد. در این زمان پژوهشگران کمپبل و فیسک جمعآوری اطلاعات مختلف از روشهای کمی را برای اعتبار سنجی خصلتهای روانشناسی مورد تأکید قرار دادند. این محققان ماتریس چند روشی و چند خصلتی ایجاد کردند تا بر اساس آن تفاوتهای فردی در نمرات مربوط به مقیاس شخصیتی را با خود خصلت شخصیت نسبت دهند.
دوران بحثهای پارادایمی: در طی دهههای 1970 و 1980 محققان تحقیق کیفی هم عقیده بودند که فرضیههای مختلف زیربناها را برای پژوهشهای کمی و کیفی به وجود میآورند
