بخشی از مقاله
چکیده
افزایش عفونتهای قارچی ناشی از قارچهای بیماریزا و فرصتطلب، بویژه در بیماران با ضعف سیستم ایمنی از اوایل دهه90، به عنوان یکی از مهمترین عوامل مرگ و میر بخصوص دربیماران بستری در بیمارستانها مطرح شده است. پاتوژنهای فرصت طلب مهم مانند کاندیدا آلبیکنس و سایر گونههای کاندیدا در این میان نقش بسزایی دارند. لذا در این مطالعه قارچ مخمری فرصتطلب کاندیدا آلبیکنس، روشهای تشخیص کاندیدا و داروهای ضد قارچی مورد مطالعه قرار گرفت.
.1 مقدمه
تهاجم قارچ به بافتهای بدن انسان تقریباً از اوایل سال 1800 میلادی شناخته شده است و از سال 1900 به بعد گزارشات فراوان از بیماریهای قارچی، عوامل بیماریزای مربوطه، انتشار جغرافیایی و شیوع بیماری وجود دارد. قارچ شناسی پزشکی که در گذشته منحصر به تعداد محدودی عفونت پوستی بود، امروزه شامل بسیاری از عفونتهای قارچی فرصت طلب و ساپروفیتهای هوا و خاک میباشد که به سرعت خود را با محیط زنده وفق میدهند و بیمار را به مخاطره میاندازند
بعضی از بیماریهای قارچی در مناطق بخصوص جغرافیایی شیوع بیشتری دارند، به علت اینکه بسیاری از بیماریهای قارچی به آهستگی گسترش مییابند ممکن است ماهها و سالها بگذرد تا فرد متوجه نیاز آن به درمان شود. درمان این بیماریها مشکل است و زمان طولانی نیاز دارد. انواع مختلف داروهای ضد قارچ در دسترس میباشد. انواع کمی از قارچها، مثل کاندیدا در حالت عادی بر سطح بدن یا در رودهها زندگی میکنند.
این ساکنین طبیعی بدن فقط گاهی ایجاد عفونتهای موضعی در پوست، ناحیه تناسلی یا دهان میکنند ولی به ندرت آسیب بیشتری میرسانند
کاندیدا قارچ مخمری کوچکی است که با جوانه زدن تولید مثل میکند در رنگ آمیزی معمولا کاندیدا گرم مثبت میشود کلنی کاندیدا سفید، کرمی، صاف و براق است شباهت زیادی به استافیلوکوک دارد سوشهای متعددی از کاندیدا شناسایی شده که مهمترین آنها کاندیدا آلبیکنس است.
کاندیدا آلبیکنس در خاک، حیوانات، محیط، غذا و روی اشیای بیجان یافت میشود. جزء ارگانیسم همسفره انسان است در بررسی نمونههای بالینی چهار نوع از فرمهای مختلف آن شامل مخمری، هیفا، سودوهیفا و کلامیدوسپور دیده میشود
.2 مخمرها و شناسایی آنها
مخمرها دستهای از قارچهای تک سلولی هستند که به طریقه جوانه زدن تکثیر مییابند و تحت شرایط محیطی و تغذیهای خاص نیز قادر به ایجاد میسلیوم کاذب یا حقیقی میباشند. با توجه به طرز تولید مثل غیر جنسی در رده بلاستومیست قرار میگیرند و بر حسب نوع تولید مثل جنسی، آسکومیست یا بازیدیومیست میباشند - دستهای که فاقد تولید مثل جنسی می باشند منحصرا جزء قارچهای ناقص محسوب میشوند - .مخمرها ذاتاٌ بیماریزا نبوده، بلکه ناتوانی و تغییراتی در سیستم دفاعی بدن و پاره ای عوامل دیگر زمینه را برای حمله مخمر به بافت میزبان فراهم می سازد.
از میان مخمرها کاندیدا آلبیکنس در مقایسه با سایر مخمرها واجد بیشترین قدرت بیماریزایی است. برخلاف کپکها، در مورد مخمرها خصوصیات مورفولوژیک در تشخیص گونهها از اهمیت کمتری برخوردار است و مشخصات فیزیولوژیک بیشترین ارزش را در تشخیص انواع مخمرها دارد. حدودا هزار گونه ارگانیسم مخمری و مخمر مانند موجود میباشد که از این تعداد خوشبختانه گونههای معدودی از بیماریهای انسان و حیوان جدا شده است. این مخمرها به طور وسیعی در خاک، هوا، سطوح بدن، دهان، روده و واژن وجود دارند
.3 طبقه بندی مخمرها
مخمرهای مهم بیماریزا در انسان مجموعا در 6 جنس مطابق جدول1 قرار میگیرند وکلاٌ جزء رده بلاستومیست - قارچهای ناقص - میباشند
جدول :1 طبقه بندی مخمرهای بیماریزا در انسان
.4 طبقه بندی کاندیدا
فهرستی از گونههای کاندیدا که عوامل بیماریزای فرصتطلب انسانی هستندشامل :
گونههایی که به طور غیر شایع در عفونت های انسانی دخیل اند، شامل: کاندیدا گتنولاتا، کاندیدا چپروپتروروم، کاندیدا سیفری، کاندیدا دابلینینسیس، کاندیدا فاماتا، کاندیدا همولونی، کاندیدا هامیکولا، کاندیدا اینکونسپیکا، کاندیدا کفایر - قبلا کاندیدا سودوتروپیکالیس - ، کاندیدا لامبیکا، کاندیدا لیپولیتیکا، کاندیدا نوروجنسیس، کاندیدا پنیتولوپسی، کاندیدا پولچریما، کاندیدا روگوزا، کاندیدا یوتیلیس وکاندیدا ویسواناتی میباشند.
گونههایی که به طور شایع در عفونتهای انسانی دخیلاند، شامل: کاندیدا آلبیکنس، کاندیدا گالابراتا، کاندیدا گیلیرموندی، کاندیدا کروزهای، کاندیدا لوسیتانی، کاندیدا پاراپسیلوزیس و کاندیدا تروپیکایس میباشند
.5 کاندیدا آلبیکنس
کاندیدا آلبیکنس1 یک قارچو مخمر دیپلوئیدی است و معمولاً عامل ایجاد عفونتهای برفک دهان و واژینیت قارچی است. کاندیدا آلبیکانس بصورت همزیست بر روی پوست و در دهان، دستگاه گوارش و دستگاه تناسلی رشد می کند. این قارچ میکروسکوپی جزء میکروارگانیسمهای تشکیل دهنده فلورمیکروبی بدن بوده و بطور طبیعی بصورت همزیستی مسالمت آمیز با ما زندگی میکند و بیماری ایجاد نمیکند.
بهم خوردن تعادل محیط زیست فلورمیکروبی بدن سبب رشد بیرویه این قارچ میشود که در مواردی باعث ایجاد عفونتهای شدید مخاطی و جلدی، کاندیدیازیس واژن، برفک دهان یا سایر بیماریهای قارچی میگردد. کاندیدا آلبیکنس پاتوژنی است که در مقاومت ضدقارچی به دلیل میزان مرگ و میر و شیوع بیماری در ارتباط با عفونتهایی در بیماران با نقص ایمنی بطور وسیعی مطالعه شده است. همچنین این قارچ یک عامل مهم عفونت موکوسی و سیستمیک را نشان میدهد که در صورت عدم درمان زندگی را تهدید میکند
شکل :1 کاندیدا آلبیکنس
.6 بیماریزایی کاندیدا
در جنس کاندیدا هفت گونه به عنوان بیماریزاهای فرصتطلب انسانی شناخته شدهاند و گونههای زیاد دیگری نیز به عنوان بیماریزا در گزارشهای انفرادی یا با تعداد موارد کم بیماری ارائه شده اند. گزارشهایی که نقش گونههای با شیوع کمتری را در ایجاد بیماری دخیل میدانند همواره مورد پزیرش نیستند، زیرا تعیین هویت تعدادی از مخمرهای با شیوع کمتر به درستی انجام نگرفته و توسط آزمایشگاههای مرجع بین المللی تایید نشده است. بنابراین عجیب نیست که تعدادی از این مخمرها بتوانند منابع تصادفی عفونت در یک میزبان با نقص شدید ایمنی باشند
.1-6 کاندیدیازیس
کاندیدیازیس، بیماری قارچی فرصتطلب است که به صورت حاد یا مزمن در پوست، ناخن و سطوح مخاطی عفونت ایجاد میکند. در برخی از موارد عفونت سیستمیک نیز ایجاد کرده و ارگانهای داخلی را گرفتار میکند. مهمترین گونه بیماریزا، کاندیدا آلبیکنس می باشد که به طور طبیعی در سطوح مخاطی به خصوص دستگاه گوارش و واژن وجود دارد
