بخشی از مقاله
چکیده :
کانسار مس-طلا آتش انبار به وسعت تقریبی 20 کیلومترمربع در غرب استان قزوین و زون ساختاری ارومیه-دختر قرار گرفته است. منطقه مورد مطالعه دارای معادن فعالی از کائولینیت و آلونیت بوده که رگههای اصلی مس-طلا در کانسار آتش انبار در یکی از این معادن کائولینیت تشکیل شده است.
کانسار آتش انبار واقع شده و مهمترین واحد سنگی منطقه شامل واحد EOrd متشکل از ریوداسیت، ریوداسیت پورفیری، ریولیت و توف ریوداسیت است. دگرسانیهای آرژیلیک - کائولینیت - ، پروپیلیتیک و سیلیسی مهمترین دگرسانی ذخیره هستند. کانهزایی با ژئومتری رگهای، برشی و پرکننده فضایخالی در میزبان واحد EOrd همراه با کانههای اصلی کالکوپیریت، گالن و اسفالریت تشکیل شده است. طبق شواهد ژئوشیمیایی، همبستگی عنصری شامل؛ گروه اول - عناصر کادمیوم، روی با برونیابی سرب، گروه دوم - عناصر آهن و مس با برونیابی گوگرد و گروه سوم - عناصر طلا وآرسنیک با برونیابی آنتیموان، میتوان مشاهده کرد.
مقدمه :
کانسار رگهای آتش انبار به مساحت تقریبی 20 کیلومترمربع در جنوبغربی دانسفهان و غرب استان قزوین واقع شده است. منطقه دانسفهان در 70 کیلومتری جنوب استان قزوین قرار دارد و از نظر تقسیمات کشوری از توابع شهرستان بویین زهرا محسوب میشود. برای دسترسی به منطقه آتش انبار از جاده آسفالته قزوین-تاکستان-دانسفهان میتوان به محدوده معدنی دست یافت.
منطقه مورد مطالعه در زون ساختاری ارومیه-دختر قرار میگیرد که بخش عمدهای از واحدهای سنگی دربرگیرنده ذخیره شامل سنگهای داسیت و ریوداسیتی ائوسن است. کانسار مس-طلا آتش انبار شامل رگههای کوارتز-مس میشود که با راستا و امتدادهای مختلف در معادن کائولینیت منطقه رخنمون دارند.
کانهزایی در کانسار مس-طلا آتش انبار از دیدگاه کانیشناسی، دگرسانی، فلززایی و بافت و ساخت دارای شباهتهایی به ذخایر اپیترمال مس-طلا میباشد Cooke and Simmons, 2000 - ؛ Yilmaz et al., 2010؛ . - White and Hedenquist, 2000 بافتهای رگه-رگچهای، برشی، فضا پرکن، دانه پراکنده و جانشینی مهمترین بافتهای مشاهده شده در کانسار آتش انبار هستند. در این پژوهش خصوصیات کانهزایی، کانیشناسی و ژئوشیمی کانسار مورد بحث قرار گرفته است. علاوه بر این، خصوصیات ژئومتری یا وضعیت فضایی رگهها نسبت به سنگ میزبان مورد معرفی قرار گرفته است. با بررسی این خصوصیات میتوان به یک الگوی مناسب اکتشافی در کانسار آتش انبار دست یافت.
روش تحقیق :
به منظور انجام مطالعات کانهزایی و دیگر عناصر همراه در منطقه اقدام به برداشت تعداد 63 نمونه به صورت لبپری شده است. نمونهها در آزمایشگاه زرآزما بعد از خردایش و نرمایش به روش ICP-OES برای اندازهگیری عیار عناصر S, Sb, Zn, Ag, As, Ca, Cd, Cu, Fe, Mn, Mo, Pb, و Au مورد تجزیه قرار گرفت. طلا قبل از تجزیه دستگاهی به روش پیش تغلیظ Fire Assay آمادهسازی شد. مقدار بیشینه طلا در حدود 14گرم در تن - ppm - و مقدار کمینه آن در حدود 4 میلیگرم در تن - ppb - میباشد - گزارش عملیات اکتشافی پلیمتال جنوب آتش انبار، . - 1393 سنگهای این منطقه که برای مطالعه کانیشناسی به صورت مقاطع نازک-صیقلی تهیه شدند در آزمایشگاه کانیشناسی مورد مطالعه قرارگرفتهاند.
زمینشناسی و ساختارهای گسلی:
منطقه آتش انبار بخشی از زون ساختاری-زمینشناسی ارومیه-دختر به شمار میرود و جز مناطق حاوی کانهزایی مس گزارش شده است - خویی و همکاران، 1378؛ بازین و هوبنر، . - 1969 این منطقه در برگه زمینشناسی 1:100000 دانسفهان - خیارج - - اقلیمی، - 1379 و چهارگوش 1:250000 ساوه - نوگلسادات و هوشمندزاده، - 1984، قرار میگیرد. این منطقه توسط یعقوب پور و همکاران - 1390 - به عنوان محدوده مردآباد-بویین زهرا معرفی شده است. واحدهای سنگی این منطقه اغلب شامل سنگهای آتشفشانی و آذرآواری ائوسن-الیگوسن با ترکیب اسیدی است. واحد سنگی اصلی این منطقه EOrd میباشد که شامل جریان-های گدازهای ریوداسیتی-ریوداسیت پورفیری و ریولیت-توفهای ریوداسیتی و توفهای بلورین تا لیتیک اسیدی است
مهمترین گسلهای منطقه عبارتند از گسل حسن آباد با روند شمال باختر-جنوب خاور که از طرف باختر به زون آبگرم آوج از طرف خاور به گسل ایپک منتهی می شود. این گسل گسلی وارون و بزرگ زاویه و با مولفه راستا لغز است. گسل کور چشمه با روند شمال باختر-جنوب خاور و شاخه ای از گسل حسن آباد که سبب پیدایش گسلهای موزاییکی باد و حرمت افقی چپگرد و راستگرد شده است. گسل ساری دره حاجی آباد که گسلهای عرضی با روندهای N75, N130, N40, وN170 هستند.
شکل .1 نقشه زمینشناسی ساده شده منطقه آتش انبار - با تغییرات از نقشه 1:100000دانسفهان -
سنگشناسی و دگرسانی :
سنگهای اصلی موجود در منطقه را میتوان به دو دسته سنگهای آذرآواری بالای گسل حسن آباد و گدازههای آتشفشانی-آذرآواری جنوب گسل مذکور تقسیم کرد. اصلیترین واحد سنگی بخش شمالی گسل حسن آباد توف برش اسیدی است که در واقع اصلیترین سنگ میزبان رگههای کانهدار منطقه نیز است. لیتولوژی بخش جنوبی گسل حسن آباد شامل واحدهای گدازه-آذرآواری اغلب حدواسط تا اسیدی است.
سنگهای نیمه جنوبی نیز شامل لیتیک کریستالین توف تراکیتی تا آندزیتی است که به همراه واحدهای آگلومرایی وگدازههای آندزیتی تا تراکی آندزیتی به صورت بین لایهای و استراتوولکان رخنمون دارند. دگرسانی اصلی منطقه شامل دگرسانی آرژیلیک بوده که به همراه دگرسانی سیلیسی تشکیل شده است. دگرسانی پروپیلیتیک - کلریتی - نیز در سنگهای آتشفشانی و آذرآواری با ترکیب حد واسط به ویژه آندزیتی منطقه قابل مشاهده است.
