بخشی از مقاله
چکیده:
بیان مسأله و هدف پژوهش: تأثیر تغذیه بر سلامت جسم و روان انسان از دیرباز برای دانشمندان حائز اهمیت بوده است. آثار متفکران مسلمان و علمای شیعه است که در خلال آنها میتوان با الهام از قرآن کریم و دستورات پیشوایان بر حق مکتب اصیل و هدایتگر تشیع سبک زندگی از جمله در حوزه تغذیه را دریافت. با توجههب اهمّیت موضوع، در این مقاله تلاش شده است تا منابع در دسترس به زبان فارسی که به موضوع غذا از دیدگاه قرآنی و مکتب اهل بیت علیه السلام پرداخته اند استخراج و معرفی شود تا علاقمندان بتوانند بیشتر در این راستا مطالعه نمایند.
روش و چگونگی انجام پژوهش: در این پژوهش پس از مرور اجمالی بر منابع موجود در کتابخانه ها از جمله کتابخانه دانشگاه اصفهان، پایگاه های داده و کتابخانه های دیجیتالی به جمع آوری کُتُب و شخصیتهای شاخص ایرانی پیرامون غذای سالم پرداخته شد.
یافته ها و نتیجه گیریهر: چند کُتُب زیادی طی سالهای اخیر پیرامون غذای سالم چاپ شده است و برخی مورد استقبال هم واقع شده که به گزارش تازههای نشر پایگاه اطلاعرسانی خانه کتاب از سال93 تا 94، 345 کتاب در شاخههای مختلف علم تغذیه در کشور منتشر شده است که در این میان آثار محدودی با نگاه قرآنی به بررسی موضوع غذا پرداختهاند، کتاب هایی نظیر پانزده روز تا سلامتی، طب در قرآن، آیاتی در خصوص غذا و درمان همراه با تفاسیر که در برگیرنده مباحثی نظیر قرآن کریم و تغذیه ی انسان، مزاج های گوناگون مواد غذایی، رژیم های غذایی برای پاکسازی بدن، آداب غذا خوردن و مهمانی و غیره می باشد. با استفاده از این منابع ارزشمند امید است از بسیاری بیماری های جسمی و روحی پیشگیری و راهکارهایی مفید برای ارتقای سلامت فرد و جامعه ارائه نمود.
مقدمه:
تأثیر تغذیه بر سلامت جسم و روان انسان از دیرباز برای دانشمندان و متفکران حائز اهمیت بوده است. توجه به موضوع تغذیه را در قرآن کریم و روایات پیامبر اکرم - ص - و امامان معصوم - ع - به وفور می توان یافت. رهنمودهای ارزندهی قرآن کریم و همچنین احادیث بسیار غنی در این حوزه همواره مورد توجه متفکران مسلمان و علمای شیعه بودهاست. برخی توصیه های قرآنی در امر سلامت و بهداشت تغذیه عبارتند از:
توصیه به خوردنیهای حلال و پاک و پیروی نکردن از امیال شیطانی " یا ایها الناس کلوا مما فی الارض حلالا طیبا و لا تتبعوا خطوات الشیطان" - بقره، 168؛ - 169 و نهی از خوردنی های حرام" انما حرم علیکم المیته و الدم و لحم الخنزیر و ما اهل به لغیر االله" - بقره، - 173 و اهمیت دادن به روزه و بیان جایگاه آن در امر بهداشت تغذیه و مصادیق متعدد دیگر.
همچنین چند نمونه از احادیث موجود در این زمینه عبارتند از: امام علی علیه السلام در رابطه با اینکه انسان ها نباید سلامت و شادابی و زندگی خود را قربانی امیال دنیوی نمایند، چنین فرموده اند: "لا تطلب الحیاه لتاکل بل اطلب الاکل لتحیا" - - - 1 زندگی را برای خوردن مخواه، بلکه خوردن را برای زندگی بخواه - . امام باقر علیه السلام نیز می فرمایند : " اعلم انه لا علم کطلب السلامه و لا سلامه کسلامه القلب." - - - 2 بدان که هیچ دانشی چون جستن سلامت نیست و نه هیچ سلامتی چون سلامت دل - . این قبیل دستورات ارزشمند چراغ راه برخی اندیشمندان مسلمان در جهت استخراج آموزه های ضروری برای تغذیه و سلامت بوده است.
اینکه انسان بداند که چه باید بخورد و چه نباید بخورد و اینکه اگر جایز به خوردن باشد، چه اندازه و چگونه باید بخورد و سایر سوالات در زمینهی تغذیهی سالم برای حفظ سلامت جسم و روان انسان از جمله مسائلی است که ممکن است در طول زندگی هر فرد را به تفکر وا دارد و بنابراین شخص نیازمند مطالعهی کتاب یا کتاب هایی باشد که راهنمای او در پاسخ به این قبیل سوالات باشد چه بهتر کتابی باشد که مطابق با تعالیم الهی تامین سلامت جسم و روان انسان را هدف قرار داده باشد.
برای نیل به این هدفو با توجه به اهمّیت موضوع، در این مقاله تلاش شده است تا منابع در دسترس و قابل استفاده به زبان فارسی که به موضوع غذا از دیدگاه قرآو مکتب اهل بیت علیهم السلام پرداخته اند استخراج و معرفی شود تا علاقه مندان این حوزه بتواند بیش از پیش در این راستا مطالعه و بهره برداری نمایند.
روش انجام پژوهش: برای تدوین این تحقیق پس از مرور اجمالی منابع موجود در کتابخانه ها از جمله کتابخانه دانشگاه اصفهان، پایگاههای داده و کتابخانه های دیجیتالیجمعو آوری کُتُب و منابع ، به معرفی آثار برخی ازشخصیت های شاخص ایرانی پیرامون غذای سالم پرداخته شده است
