بخشی از مقاله
چکیده
بر اساس آموزه هاي قرآنی، همه هستی مندان در عالم هستی داراي شعور هستند و نوعی ادراك در همه اجزاي جهان هستی برقرار است، حتی جمادات و نباتات باشند و حیوانات.
قرآن حکیم از موجودات به ظاهر بی ادراکی همچون زمین و اعضا و جوارح انسان یاد می کند که در روز رستاخیز و درباره کارهاي دنیایی، به نفع یا ضرر او گواهی می دهند. اداي هر شهادتی، مسبوق به تحمل آن است. بنابراین شاهد بر کردار انسان ، باید در متنِ حادثه حضور آگاهانه داشته و عمل او را دیده و فهمیده باشد، این گونه گواهانِ روز قیامت، آگاهان در دنیا و داراي حس و ادراك بودهاند و صلاحیت شهادت بر اعمال آدمیان را دارند.
از نگاه قرآن مجید، همه موجودات عالَم تسبیحگوي ذات اقدس ربوي هستند. تسبیح و تقدیس و سجده جمادات و نباتات و حیوانات، فرع بر پذیرش ادراك و شعور آنان است، زیرا تسبیح، فعل فاعل مدرِك است و تسبیح کننده هم باید فعل خود را بشناسد و هم خدایی را که تسبیح میکند و هم حقیقت تسبیح و تنزیه را به میزان ظرفیت خود بفهمد.
آیات بیانگر فرمانبري تکوینی همه موجودات هستی از خداي سبحان نیز بر شعورمندي عالَم دلالت می کند. طبق این گونه آیات، سراسر جهان آفرینش، ستاد و سپاه خداي والا هستند که به مدد ادراك و شعور خود، آگاهانه و مشتاقانه دستورهاي پروردگار را فهمیده و از آنها فرمان میبرند.
.1 بیان مسئله
بر اساس آموزه هاي وحیانی، همه هستی مندان شعور دارند و نوعی ادراك در همه اجزاي عالَم برقرار است؛ جمادات و نباتات باشند یا حیوانات، هرچند ادراك و شعور آنها به اندازه انسان نیست.
با اثبات ادراك و شعور همگانی، میتوان پذیرفت که شاهد بودن بر اعمال و تحمل آن در صحنه ارتکاب و سپس اداي شهادت به هنگام لزوم، ویژه انسان یا فرشته یا جنّ نیست، بلکه همه حقایق هستی میتوانند شاهد و ناظر اعمال انسان باشند و در آن دادگاه عظیم شهادت دهند.
آیات و روایات فراوانی بر شعور عمومی هستی مندان دلالت میکند که در این پژوهش به گونه خلاصه به آن ها اشاره میشود.
.2 قرآن کریم و اثبات شعور عمومی در عالَم هستی
در قرآن کریم آیات فراوانی شعور عمومی در عالَم هستی را اثبات می کند که در قالب دسته بندي زیر به آن ها اشاره میشود:
أ. آیات بیانگر شهادت جمادات در قیامت
مهم ترین آیات قرآن کریم در اثبات اعجاز علمی قرآن نسبت به شعور عمومی در عالَم هستی، آیات بیانگر شهادت جمادات در قیامت هستند، از این رو پیش از اشاره به اصل این آیات، توضیح مفید و کاملی درباره موضوع گواهی و شهادت در قیامت ارائه میشود:
یکم. قیامت، روز حضور گواهان اعمال
بر اساس رهنمودهاي قرآنی، همه اعمال آدمیان در دنیا، تحت نظارت شاهدان و گواهانی از ناحیه خداي عزیز است:
«؛ - یونس،» - .61تو اى پیامبر در هیچ وضعی قرار نمیگیرى و از ناحیه خدا هیچ آیهاى از قرآن نمیخوانی و شما عموم مردم هیچ عملی انجام نمیدهید، مگر آنکه ما - خدا و فرشتگانش - بر بالاى سرتان به شهادت ایستادهایم، میبینیم چگونه در کارتان فرو رفته و سرگرمید.«
بر این اساس، قرآن حکیم قیامت را روز حضور گواهان اعمال و شهادت دادن آنان معرفی کرده آن را روز مشهود و هنگامه قیام شاهدان می شمارد: - هود، » - .103قیامت روزى است که همه مردم براى - درك - آن یک جا جمع میشوند و این، روز حضور یافتن - همه - است« و - غافر، » - .50به درستی که ما رسولان خود را و آنان را که ایمان آوردند هم در دنیا و هم در روزى که گواهان به پا خاسته میشوند یارى کرده و میکنیم.
