بخشی از مقاله
چکیده
بزرگترین موهبت الهی امنیت است که دست یابی به آن علاوه بر امکانات و تاسیسات نظامی، نیازمند حضور فعال و مشارکت مرز نشینان در فرایند تامین امنیت است. وجود روستاهای پویا، مستلزم شرایط زیستی مناسب در فضاهای سکونتگاها است که این امر با بهبود کیفیت زندگی محقق خواهد شد. در این راستا، این پژوهش با مطالعه روستاهای صفر تا 50 کیلومتری استان خراسان رضوی با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و مبتنی با 416 نمونه و براساس آزمون های آماری تی، ضریب همبستگی به کیفیت زندگی مرز نشینان پرداخته است.
در بین روستاهای هم مرز با افغانستان و ترکمنستان به جزء در شاخص خدماتی و رفاهی تفاوتی مشاهده نشده است.بین شاخص های اداری و اقتصادی ورفاهی و امنیت، رابطه مثبت و معنی داری مشاهده شده است. بهبود شرایط اقتصادی به ویژه در زمینه کشاورزی نقش بسیار مهمی در افزایش کیفیت زندگی جمعیت روستایی روستاهای هم مرز با افغانستان و ترکمنستان خواهد داشت.
مقدمه:
دست یابی به توسعه با ماهیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، انسانی و پایدار از تغییرات و تحولات اساسی در روستاها آغاز می شود. بنابراین دست یابی به توسعه میسر نخواهد بود مگر آنکه به توجه خاص و ویژه
امروزه با توسعه برنامه ریزی های مکانی، میزان رضایت از زندگی در فضاهای برنامه ریزی شده از اهداف اولیه و اصلی به شمار می رود -
رضایت از زندگی می تواند توسعه اجتماعی، اقتصادی و کالبدی را به همراه داشته باشد. از این رو فضاهای روستایی به ویژه روستاهای مرزی نیازمند مطالعات مرتبط به سطح رضایت زندگی است؛.زیرا این نقاط در قیاس با نقاط شهری در شرایط اقتصادی و اجتماعی نامطلوبی قرار دارند. در دنیای امروز، کیفیت زندگی در نقاط روستایی وابستگی بیشتری به کیفیت مکان پیدا کرده و به عوامل اقلیمی، جنگل ها، مراتع و مزارع و به عبارتی دیگر به منابع طبیعی وابسته است
همچنین سطح رضایت از زندگی، مشکلات دیگری مانند ضعف منابع درآمدی، فقدان وسایل نقلیه عمومی، نبود فرصت ها و موقعیت های شغلی مناسب و آسیب های ناشی از نابرابری های اجتماعی، تغذیه نامناسب و مسکن ناپایدار را در بر می گیرد - قالیباف و همکاران، . - 164 :1388 با توجه به محل قرار گیری سکونت گاههای روستایی، انتظارات و نگرش های ساکنین از رضایت از زندگی متفاوت است.
پیشینه تحقیق
در ارتباط با کیفیت زندگی و امنیت تحقیقات زیادی به ویژه در نواحی مرزی صورت نگرفته است. تنها تحقیق صورت پذیرفته شده توسط قالیباف و همکاران - - 1388 با عنوان سنجش میزان رضایمندی ساکنان روستایی و آثار آن بر امنیت مناطق مرزی، مطالعه موردی بخش نوسود استان کرمانشاه صورت پذیرفته است و نتایج بیانگر کیفیت پایین زندگی در منطقه مورد مطالعه است و نقش متغیر های کیفیت محیطی و کالبدی بر امنیت را مثبت ارزیابی کرده است. نبود پیشینه علمی مرتبط با موضوع تحقیق بر اهمیت مطالعه افزدوده است.
مبانی نظری
کیفیت زندگی
کیفیت زندگی مفهومی است اتزاعی که می توان برای آن تعریفی جامع و مانع ارائه کرد
به طور کلی تعریف مفهومی این عبارت ساده نیست ولی بر حسب نیاز، می توان برای آن
تعارف عملیات ی ارائه کرد. کیفیت زندگی در برنامه ریزی توسعه اجتماعی و مباحث اقتصاد نوین مطرح شده اس و جایگاه ویژه ای یافته است.
به هر جهت کیفیت زندگی چند وجهی، نسبی، متاثر از زمان و مکان و ارزش های فردی و اجتماعی است که ابعاد عینی و یرونی را در بر میگیرد. اصطلاح کیفیت زندگی به طور کلی به وضعیت محیطی که مردم در آن زندگی می کنند، مثل آلودگی و کیفیت مسکن و همچنین به برخی صفات و یژگی های خود مردم مانند سلامت و دسترسی اشاره دارد
کیفیت زندگی یک فرد میزان برخورداری او را نشان می دهد، البته نه فقط در چیزهایی که به آن ها دست یافته است، بلکه تمام گزینه هایی که شخص، فرصت انتخاب آن ها را دارد. به بیان دیگر، کیفیت زندگی، وابسته به آزادی برای رسیدن و نرسیدن به موفقیت و آگاهی از فرصت های واقعی است که فرد در مقایسه با دیگران دارد
کیفیت زندگی، ویژگی های کلی اجتماعی- اقتصادی محیط یک ناحیه را نشان می دهد که میتواند به عنوان ابزاری قدرتمند برای نظارت بر برنامه ریزی توسعه اجتماعی به کار رود. همچنین این مفهوم به عنوان معیاری برای سنجش میزان برآورده شدن نیازهای روحی، روانی و مادی جامعه و خانواده به کار می رود. در این راستا، کیفیت زندگی روستا نیز به عنوان چگونگی شرایط و و ضعیت عینی زندگی خانواده ها و روستاها تعریف می شود
با توجه به تعاریف ارائه شده با شرایط و وضعیت جمعیت، در یک مقیاس جغرافیایی خاص شامل شهر، روستا یا کشور است که هم به شاخص های ذهنی و کیفی هم به شاخص های عینی و کمی تکیه دارد
کیفیت زندگی، به عنوان نیازهای انسانی برآورده شده در راتباط با ادراکاتی که فرد و گروه از به زیستی ذهنی دارند، درنظر گرفته میشود. نیازهای انسانی، نیازهایی برای امرار معاش، تولید مثل، به زیستی، آزادی، مشارکت و ارتباطات هستند. به زیستی ذهنی نیز به وسیله واکنش های افراد و گروه ها به سوالاتی در مورد شادکامی ورضایت از زندگی تشخیص داده می شود.
