بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق با تبیین سرمایه فکری، به تعریف مولفه های سازمان یادگیرنده پرداخته و با مکانیسم دانش، زمینه بروز کارآفرینی تشریح می شود و در نهایت به کمک آزمونهای آماری رابطه بین کارآفرینی و مولفه های سازمان یادگیرنده بررسی می شوند. روش تحقیق از نوع توصیفی همبستگی بوده که جامعه آماری آن شامل اساتید دانشگاه پیام نورارومیه به تعداد 300 نفر می باشند که از بین آنها 50 نفر به عنوان نمونه آماری به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری شامل دو پرسشنامه سازمان یادگیرنده و کار آفرینی می باشد که پایایی آنها به ترتیب 0/89 و 0/8 بدست آمد. تجزیه و تحلیل اطلاعات توسط نرم افزار SPSS و با روشهای آمار توصیفی و استنباطی به وسیله آزمون ضریب همبستگی پیرسون انجام گردید. اهم نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین قابلیت شخصی، الگوهای ذهنی، آرمان مشترک، یادگیری تیمی و تفکر سیستمی با قابلیت کارآفرینی رابطه معنی داری وجود دارد.
واژه های کلیدی: کارآفرینی، سازمان یادگیرنده ، مولفه های سازمان یادگیرنده
مقدمه
در عصر حاضر افزایش سرعت با خود پیامدهای گوناگونی را به همراه داشت؛ نظیر حرکت از قطعیت متکبر به عدم قطعیت و تردید متواضع، که فروتنی و انعطاف پذیری را به عنوان فضیلت ودیعه می دهد.[10] این موضوع سازمانها را فراخوانده تا به جای دایناسور شدن به ققنوس بیندیشند و همانند او به طور مستمر خود را باز بینی کنند. این محیطها همچنین توجه مجدد را به سمت دانش معطوف می کنند. اهمیت دانش و کاربرد آن در قلمروهای گوناگونی از جمله در اقتصاد به عنوان دارایی راهبردی، در سازمان و مدیریت بعنوان بنیان موفقیت سازمان، برای کسب مزیت رقابتی پایدار و از طرف اندیشمندان اجتماعی برای تحقق جامعه بدون طبقه و توزیع عادلانه معرفت بحث شده است. بنابراین برای همگام شدن با سیر صعودی رشد علوم و اطلاعات، استقرار سازمان یادگیرنده که هدف اصلی آن یادگیری است خودنمایی می کند.
سازمان یادگیرنده را نوعی از سازمان به شمار می آورند که آموزش و یادگیری در آن نهادینه شده است. سازمان یادگیرنده در طول زمان می آموزد، تغییر می کند و عملکردش را متحول می سازد و اصلاح می شود. بعبارت دیگر سازمان یادگیرنده سازمانی است که هر فردی در آن خلاق و کارآفرین است. در واقع استعدادهای خلاق و کارآفرین در محیطهای مطلوب شکوفا و متبلور می شوند. بنابراین یکی از الزامات و روشهای مهم متبلور کردن کارآفرینی بوجود آوردن سازمانی پویا مستعد و یادگیرنده است.[10] بدین منظور در ادامه به بررسی مفهوم سازمان یادگیرنده، کارآفرینی و در نهایت ارتباط سازمان یادگیرنده و کارآفرینی پرداخته شده است.
معرفی سازمان یادگیرنده
پیتر سنگهٍ به عنوان اولین فرد مطرح کننده هوضوع سازمان یادگیرنده اشتهار دارد. وی در سال 1990 مقاله ای تحت عنوان »کار جدید رهبران: ساختن سازمانهای یادگیرنده« منتشر کرد که نظریه خود را در رابطه با سازمان یادگیرنده شرح داده است. به زعم سنگه، اساس خلقت انسانها در جامعه وکلاً در جهان یادگیری است . بعبارت دیگر سازمان یادگیرنده برآیندی از علم و عمل است. در سازمان یادگیرنده آموزش و یادگیری نه مانند سازمان عملگرا مغفول مانده است و نه مثل سازمان تشریفاتی هدف قرار می گیرد. سازمان یادگیرنده یادگیری را نه برای یادگیری، بلکه برای بهسازی و بالندگی می خواهد.[5] سنگه برای ایجاد سازمان یادگیرنده پنج بعد مطرح کرده است و تمام این ابعاد را یک کل مرتبط به هم می داند که شرح هر یک از ابعاد عبارتند از:
قابلیت شخصیَ: هر فرد بایستی در یک زمینه یا در زمینه های گوناگون متخصص شود .[5]
مدلهای ذهنیُ: در بررسی کلی الگوهای ذهنی بیان کننده نوع تفکر و عملکرد فرد است. بسیاری از بهترین ایده ها که حاوی نگرشها و عامل نوآوریها در سازمان هستند، به دلیل تعارض ذاتی با مدلهای ذهنی غالب، هیچگاه مجال و عر صه طرح جدیدی را نمی یابند. رهبران سازمانهای یادگیرنده باید مهارت نمایان ساختن محک زدن مدلهای ذهنی بدون برانگیختن رویه های دفاعی را بیاموزند.
بینش مشترکِ: بینش، تصویر ذهنی روشنی است و اغلب هدفی است که فرد می خواهد به آن برسد. بینش به مفهوم دور نما و تصویر آرمانی داشتن است. بعبارت دیگر بینش یک برداشت ذهنی از آینده است که فرد یا سازمان میل دارد در یک محدوده زمانی، آن برداشت را خلق و یا شرایط دستیابی به آن را فراهم کند .[3]
یادگیری تیمیّ: یادگیری فرآیندی است که طی آن ظرفیت اعضا گروه توسعه می یابد به گونه ای که نتایج حاصل آن چیزی خواهد بودکه همگان واقعاً طالب آن هستند .[8]
تفکر سیستمیْ: روشی از تفکر است که در آن برتری کل بر جزء تصدیق می شود. امروزه برای فهمیدن منبع و راه حلهای مسایل نوین تفکر خطی و مکانیسمی باید جای خود را به تفکر غیرخطی و زنده بدهد که معمولآً از آن به عنوان تفکر سیستمی نام می برند که ظریف ترین جنبه یک سازمان یادگیرنده را مشخص می سازد .[8] تمام ابعاد به صورت یک کل در ارتباط با هم در نمودار زیر نشان داده شده است.
