بخشی از مقاله
چکیده
مشاوران مدرسه به عنوان یکی از عوامل اساسی تاثیرگذار در هدایت تحصیلی دانش آموزان و نیز جذب آنها در شاخه کاردانش میباشند. در این مقاله به چالشهای پیش رو و علل رغبت و عدم رغبت دانش اموزان به ثبت نام در هنرستانها پرداخته شد. روش تحقیق توصیفی بود.
ابزار پژوهش پرسشنامه و مصاحبه با دانش آموزان وهمکاران در مدارس بود. اطلاعات از چهار آموزشگاه شامل دو دبیرستان و دو هنرستان جمع آوری شد. محدود بودن تنوع رشته برای دختران ، عدم اطلاع کافی نسبت به نحوه تحصیل در هنرستان و نحوه ادامه تحصیل در مقاطع عالی باعث بروز مشکل در جذب دانش آموزان به ثبت نام در هنرستانها بود. در هنرستانها گرایش اکثر پسران به سمت رشتههایی با زمینه صنعت و دختران به سمت رشته های با زمینه خدمات بود. دانش آموزان دختر به رشته هایی که میتوان با آنها در خانه خود اشتغالی ایجاد کرد را بیشتر میپسندیدند.
مقدمه
توسعه آموزش های فنی و حرفه ای و کاردانش یکی از مهمترین برنامه های وزارت آموزش و پرورش در راستای تحقق اسناد فرادستی کشور و ایجاد توسعه متوازن در آموزش متوسطه است. تحول در نظام آموزشی دوره متوسطه به رغم اهداف متعددی که برای آن منظور شده، در نهایت متوجه تأمین و پر کردن خلاء نیروهای ماهر و متخصص در بخش میانی بازار کار با نگرش واقع بینانه نسبت به اجرای برنامههای توسعه در کشور است
آنچه اقتصاد جهانی را متمایزتر مشخص میکند بازارهای کار ملی و بینالمللی است که هر روز متفاوتتر از پیش است. امروزه کشورها سخت در تلاش هستند تا با ایجاد نظامهای آمادهسازی افراد برای اشتغال، منابع خود را مورد استفاده بهینه قرار دهند. در حقیقت همه افراد حتی مردم کشورهای در حال توسعه به شرطی میتوانند در بازار کار رقابت کنند که در تکنولوژیهای نوین مهارت داشته و از مهارتهای تخصصی برخوردار باشند - محمدبیگی، . - 1373 معمولاً نظام آموزش حرفهای هر کشور مانند یک نهاد، مسئول آمادهسازی افراد برای کار قلمداد میشود
در کشور ما یکی از موارد انتخاب رشته برای یادگیری مهارت و حرفه شاخه کاردانش است که دارای رشتههای متعددی میباشد که همه دانش آموزان بعد از سال اول متوسطه مجاز به انتخاب آن می باشند. در استان اردبیل گرایش دانش آموزان با معدل بالا و متوسط به این شاخه کم می باشد، بنابراین در این تحقیق این فرضیهها مورد پژوهش قرار گرفت:
فرضیه-1 معرفی الگوی برتر در تحصیل آموزشهای کاردانش بخصوص دانش آموختگانی که خود را تا مقاطع کارشناسی و بالاتر رسانده اند بر تمایل دانش آموزان به انتخاب رشتههای کاردانش موثر است.
فرضیه-2 علت استقبال کم دانش آموزان دختر از رشته های فنی وحرفه ای وکاردانش، تنوع کم رشته های مورد اجرا برای دختران و نیز عدم رغبت آنها به کار در کارگاهها بعد از فارغ التحصیلی میباشد.
فرضیه-3 عدم شناخت کافی نسبت به رشته های فنی وحرفه ای وکاردانش ازسوی دانش آموزان وراهنمایان آنها - اولیاء،مشاوران و... - باعث کاهش تمایل دانش آموزان به انتخاب رشته فنی وحرفه ای وکاردانش میگردد.
روش
از آنجائیکه در این تحقیق هدف توصیف کردن شرایط یا پدیدههای مورد بررسی است از روش تحقیق توصیفی برای شناخت هرچه بیشتر شرایط موجود ویاری دادن به فرآیند تصمیمگیری استفاده شد. همچنین برای توزیع ویژگیهای جامعه آماری مورد نظر از روش پیمایشی استفاده گردید.
جامعه آماری شامل 5123 دانش آموز سال اول متوسطه عمومی بود که در ناحیه یک اردبیل مشغول تحصیل بودند که از این تعداد 2215 نفر دخترو 2908 نفر پسر بودند. جامعه نمونه تحقیق شامل 148 نفر از دانش آموزان سال اول متوسطه از چهار مدرسه شامل دو دبیرستان متوسطه دوره دوم و دو هنرستان فنی وحرفه ای وکاردانش بود. که از چهار نقطه مختلف شهراردبیل با توجه به تفاوتهای فرهنگی و اقتصادی انتخاب گردید و از روش نمونه گیری در دسترس استفاده گردید. 74 نفر از این نمونه دانش آموز دختر و 74 نفر دانش آموز پسر بودند.
برای سنجش نظرات افراد مورد مطالعه و آزمون فرضیههای تحقیق اقدام به تهیه و تدوین پرسشنامه نگرشسنج محقق ساخته با درجهبندی و احکام پنجگانه لیکرت شاملکاملاًموافقم”“،“موافقم”،“مطمئن نیستم”،“مخالفم” و “کاملاً مخالفم” و همچنین خوب ، متوسط وکم و نیزگزینههای بلی - خیر تنظیم شد. بخش اول آن مربوط به اطلاعات فردی پاسخگویان - آزمودنیها - از قبیل جنس، سن و پایه تحصیلی و رشته تحصیلی میباشد و بخش دوم آن شامل 16 سؤال بود.
برای اعتباریابی و تعیین روایی سؤالات پرسشنامه، پرسشنامه پژوهش با نظرخواهی از تعدادی از همکاران صاحب نظر و مشاوران مدارس نواحی یک و دو اردبیل اصلاح شده و به صورت نهایی در آمد. بنابراین میتوان گفت که پرسشنامه از روایی صوری برخوردار بود. با توجه به اینکه پرسشنامه با شرح ساده و روشنی از اهداف و نیز نحوه پاسخگویی به آن شروع شده بود، سؤالات و گزینههای آن طوری طراحی شدند که پاسخگویان به راحتی به آنها پاسخ گویند، بنابراین پرسشنامه دارای روایی ساختار نیز بود. پرسشنامه تهیه شده به طور آزمایشی بین 30 نفر از افراد جامعه توزیع و پس از جمعآوری با استفاده از فرمول محاسبه کرانباخ، ضریب اعتبار آزمون در هر یک از فرضیات و کل پرسشنامه محاسبه که به ترتیب برای فرضیه اول عدد %86 وفرضیه دوم عدد %96 وفرضیه سوم عدد%87 ووفرضیه چهارعدد%88 بدست آمد.
همچنین مصاحبهها و گفتگوهای نگارندگان با دانش آموزان و نیز مشاوران دبیرستانها و هنرستانها و نیز تجربه مستمر و تنگاتنگ با آموزشهای فنی وحرفه ای و کاردانش جزو ابزارهای تحقیق در این مقاله میباشد.
با توجه به شرایط حاکم در این تحقیق روشهای آماری شامل دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی است. در روش آمار توصیفی از جداول فراوانی، درصد فراوانی و نمودار آماری و میانگین، انحراف معیار استفاده شده است. برای آزمون فرضیهها از آزمون T یک گروهی جهت مقایسه نمرات کل آزمودنیها در هر یک از فرضیات، از آزمون T دو گروهی برای برآورد میانگین دو گروه مستقل - دختران و پسران - جهت مقایسه تفاوت بین دو جنسیت و آزمون تحلیل واریانس یک طرفه - - A NOVA بهمنظور مقایسه میانگینهای گروههای سنی و رشتههای تحصیلی در گرایش به آموزشهای فنیو حرفه ای وکاردانش استفاده گردیده است. ملاک آزمونها = %5 میباشد و در تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات از برنامه رایانهای 17-SPSS استفاده شد.
نتایج و بحث
جدول.1 نتایج آزمون T برای فرضیه شماره یک
جدول.2 تحلیل واریانس براساس گروههای جنسی دانش آموزان در فرضیه یک
