بخشی از مقاله
چکیده
ادبیات یکی از مصادیق هنر است که میدان عمل آن بهره گیري از عواطف و تخیلات شاعر و نویسنده و ایجاد اثر ادبی و هنري است. این آثار راهی براي ایجاد ارتباط بین انسانها، ایجاد فرهنگ و ساخت هویت اجتماعی هستند و مردم در طول تاریخ آنها را شایسته نگهداري می کنند و از خواندن و شنیدن شان لذت می برند.
جذابیتها ي ادبی خلق شده در مکانها هر ساله گردشگران علاقه مند را براي حضور در رویدادهاي ادبی، بازدید از مکان تولد و یا وفات نویسندگان و شعرا و منطقه ترسیم شده از طرف نویسنده به خود جذب می کند. شهرستان فرمن، زادگاه دو تن از مشاهیر ادبی ایران می باشد که در این پژوهش که به شیوه اسنادي و مطالعات میدانی صورت پذیرفته، به بررسی جذابیتها ي گردشگري ادبی رویدادي و نقش ویژه این افراد در ایجاد و تقویت جاذبههاي گردشگري ادبی مکان پرداخته شده است.
مقدمه
ادبیات از اجزاي مهم میراث فرهنگی یک کشور و قوام دهنده هویت ملی و تاریخی سرزمین است. ادبیات حوزه فرهنگی ایران زمین نیز به سبب غنا و تنوع غیرقابل انکار و گسترش در گذر تاریخ، گنجینهاي است که میتواند اعتلاي نام ایران را به دنبال داشته باشد.
جذابیتهاي میراث ادبی ایران، از جایگاه برجسته اي در حوزة تمدنی شرق برخوردار است که بهره گیري از قابلیتهاي آن، براي جهانیان به ویژه علاقه مندان به گردشگري فرهنگی جذاب است و علاوه بر کمک به توسعه بخش گردشگري، به عنوان ابزار قدرت نرم و دیپلماسی فرهنگی در تعمیق و گسترش جهانی دستاوردها و ارزشهاي میراث فرهنگی کشور نقش مهمی ایفا می کند
بر اساس نظر کارشناسان، گردشگري فرهنگی و زیر شاخه آن گردشگري ادبی، به عنوان سازگارترین شکل گردشگري با شرایط حاکم بر کشور ایران معرفی می کنند که در مقایسه با اشکال دیگر، با موانع کمتري روبه رو است و از مزیت نسبی برخوردار است
گردشگري ادبی، فعالیتی است که زاییده علاقه به یک نویسنده، اثر یا فضاي ادبی یا میراث ادبی یک مقصد است و شامل بازدید از محل تولد و تدفین ادیبان، موزههاي ادبی و سایر مکانهاي مرتبط با نویسندگان و آثار ادبی و همچنین پیمودن مسیرهایی با مضامین ادبی است.
شهرستان فومن با دارا بودن جاذبههاي متنوع گردشگري طبیعی، تاریخی و فرهنگی هر ساله گردشگران فراوانی را در آمار جمع آوري شده سازمان متولی گردشگري کسب می کند و به عنوان پر بازدیدکننده ترین شهرستان، استان سرسبز گیلان تلقی می شود. لیکن در کنار این جذابیتها، جاذبه هاي گردشگري ادبی این شهرستان کمتر مورد توجه واقع گردیده است. شهرستان فومن زادگاه شاعر شهیر ایرانی شیون فومنی - میر احمد سید فخري نژاد - و نویسنده مشهور طنز روزنامه اي جهان، گل آقا - کیومرث صابري فومنی - می باشد.
پژوهش حاضر از لحاظ هدف ماهیت کاربردي دارد؛ زیرا به دنبال افزایش آگاهی پیرامون بهرهبرداري از ظرفیت بالقوه گردشگري ادبی و جذب گردشگران ادبی با تمرکز بر دو چهره ادبی شیون فومنی و گل آقا می باشد. لذا نتایج آن میتواند در برنامهریزيهاي مربوط به مدیریت مقاصد ادبی با هدف توسعه پایدار گردشگري مورد استفاده قرار گیرد.چارچوب پژوهش بر اساس روش توصیفی تدوین شده و گردآوري مطالب و موارد نظري بر پایهي مطالعات کتابخانهاي و اسنادي با استفاده از کتب و مقالات انجام شده است.
ادبیات پژوهش
*ادبیات، گردشگري و خَلق مکانها
صنعت گردشگري به عنوان یک صنعت پویا داراي ویژگیهاي بارز و منحصر به فردي است که بخش مهمی از فعالیتهاي اقتصادي و تولیدي کشورهاي توسعه یافته و در حال توسعه را به خود اختصاص داده است
به عبارت دیگر گردشگري به عنوان یک پدیده اجتماعی- فرهنگی بزرگ ترین و متنوعترین صنعت در دنیا و عاملی براي تحرك و جابجایی انسانها به حساب میآید و نقش مهمی را در توسعهي پایدار ایفا میکند - حمیدي و همکاران، . - 2014 با رونق جهانی صنعت گردشگري، تعداد فزایندهاي از مناطق در کشورهاي در حال توسعه اهمیت گردشگري را به منزلهي عاملی مهم در توسعه اقتصاد منطقهاي درك کردهاند، لذا برنامهریزي براي شناسایی ویژگیهاي مقصد گردشگري باعث تنوع منطقه و رشد گردشگري و محرك اقتصادي در هر منطقه میشود
در دهههاي اخیر بیشتر کشورها در تلاش هستند به منظور بهرهمندي از مزایاي گردشگري به سمت جهانی شدن پیش روند، بنابراین یکی از مؤلفههاي اساسی براي حضور و ادامه حیات در این عرصهي جهانی، خلاقیت و نوآوري میباشد. ساخت و به دنبال آن استفاده از مکانهاي گردشگري، اساساً فرآیندي اجتماعی فرهنگی است - ویلیمامز، . - 1388 در این میان استفاده از شیوهها ي خلاق ترویج اماکن گردشگري کمک شایان در جهت معرفی و جذب گردشگران می نماید.یکی از مفاهیم نو در عرصه گردشگري، گردشگري ادبی است.
مکانهاي هدف گردشگري ادبی، به جاذبههایی اطلاق می شود که یا با مکان واقعی یعنی محل زندگی و کار یک نویسنده ارتباط داشته باشد یا مکان خیالی که محل وقوع داستان یا رمان در آن اتفاق افتاده است. گاهی هم، سفر به مکانی ادبی، با گذشته و خاطرات یک فرد نسبت به یک اثر ادبی یا نویسنده خاص مرتبط است که در این حالت، گردشگران ادبی براي فرو نشاندن احساسی نوستالژیک و عاطفی به مکانی سفر می کنند. منظور از جاذبههاي عام، که روي محبوبیت یک مکان گردشگري ادبی تاثیر می گذارد، مناظر زیبا، امکانات رفاهی و اینکه یک مکان ادبی تا چه اندازه در دسترس گردشگران باشد برمی گردد
* گردشگري ادبی
شاخهاي از گردشگري فرهنگی، به حساب میآید. در این نوع از گردشگري، انگیزه محوري گردشگران، بازدید از مکانها و آثاري است که به زندگی و کار شاعران، ادبا، نویسندگان یا هنرمندان مرتبط است. البته در کنار این حتی اماکن معروفی که در آثار ادبی مشهور نامشان آمده است، میتواند یکی از جاذبههاي مناسب براي هر گردشگري محسوب شود
گردشگري ادبی در عین حال که زیر شاخهاي از گردشگري فرهنگی است یک عمل خاص و ویژه محسوب میشود؛ یعنی برخلاف تصور عموم از گردشگري که صرفاً یک امر براي خوشگذرانی است، گردشگري ادبی علاوه بر اینکه ساعات مفرحی را براي گردشگر فراهم میکند، بر دانش و اطلاعات وي نیز میافزاید. به نوعی تلفیقی از تفریح و آموزش است.
