بخشی از مقاله
چکیده
در رویکرد های نوین به شهر، »شهر خلاق« به عنوان طرح های شهری مطرح شده است. با توجه به تغییرات بسیار عمیقی که در محیط شهر در حال وقوع است، خلاقیت مسئولین، صاحبان مشاغل وساکنین شهر، یک عامل حیاتی در حل بسیاری از مسایل شهر به شمار می رود.همچنین این رویکرد به چگونگی ورود خلاقانه شهروندان به عرصه های مختلف مواجهه با مسایل مرتبط با شهر می پردازد.
از سوی دیگر جذب گردشگر و داشتن جاذبه ی گردشگری نیازمند داشتن خلاقیت و شهرهای خلاق است تا بتواند با ابتکار و نو آوری حرفی تازه برای جذب گردشگر داشته باشند. همچنین خلاقیت به شهر مقصد گرشگری ،اجازه می دهد تا مزایای رقابتی نسبت به جاهای دیگر پیدا کند و محصولات خلاقانه ،کار آفرین ها و افرادی را از بخش های فرهنگی جذب نماید.
مقدمه
خلاقیت اصیل دربردارنده تجربه، ابتکار، ظرفیت، بازنویسی قواعد، نامتعارف بودن، نگاهی تازه به مسایل انداختن، کشف نقاط مشترک از میان نقاط افتراق، تفاوت ها و داشتن دید گاهی انعطاف پذیر نسبت به مسایل می باشد. فلسفه ی شهر خلاق آن است که در هر شهری همیشه ظرفیتی بسیار بیش تر از آن چه ما در وهله اول تصور می کنیم وجود دارد. بنابراین اگر بتوانیم شرایطی فراهم کنیم که مردم بتوانند بر اساس تخیلات بلند پروازانه فکر، برنامه ریزی و عمل کنند می توانیم به تحقق شهر خلاق نزدیک تر شویم.
- مجله شهرداری ها، سال پانزدهم، ش 100، - 5 در واقع با وجودآمدن چنین شرایطی افراد عادی زیادی می توانند با در ارتباط بودن با نهاد ها و شرکت های مختلف ایده های خلاقانه و نوآورانه ی خود را در اختیار آنان قرارده و از این طریق زمینه برای اشتغال شهری و گردشگری نیز فراهم می شود. آن چه که در این پژوهش به آن پرداخته می شود ، تجربه ی دو نمونه شهر های خلاق جهان در زمینه ی توسعه ی شهر خلاق و ایجاد شغل از این طریق وجذب گردشگر و نیز زیر ساخت هایی که برای داشتن یک شهر خلاق و ارتباط خلاق لازم است می باشد.
مبانی نظری
در باره شهر ها و مناطق خالق اولین بار «زبور» در سال 1967 مبحثی را به عنوان «شهر تماشایی یا شهر نمایش» مطرح کرده نظر او ظهور پیش از موعد ایده ی تلفیق فضای اقتصادی و فرهنگی در مقیات انسانی، مخصوصاً در موضوعاتی نظیر فضاهای مولد جدید . مجموعه های فرهنگی و به نمایش در آوردن محیط های بصری که در مادر شهرهای اصلی سراسر جهان بسیارند می باشد.
اولین کسی که بحث مناطق و شهرهای خالق را به شکل امروزی مطرح ساخت « ریچارد فلوریدا» است. او در سال 2002 اولین کتاب خود را تحت عنوان «شهر ها و اقشار خالق» منشر کرد و پس از آن در سال 2005 کتاب دیگری را برای تقویت موضوع با عنوان « شهر های شما کجا هستند؟» منتشر ساخت - j.scoott,2006 - مبحث جدید مناطق خالق به ابتدای قرن 21 بر می گردد و تاثیرات آن در اقتصاد مناطق و شهرهای خالق تبلور می یابد. از این رو وقتی صحبت از خالقیت می شود، نگرش نو و جدیدی مطرح می شود که به ابعاد ساختاری شهر و منطقه می پردازد. و عمدتاَ در قالب اقتصادی و فرهنگی مطرح می گردد.
به عنوان نمونه در نگرش خالق به صنعت در شهر ها و مناطق، بحث صنایع فرهنگی، چند رسانه ای، خدمات برتر و . . . مطرح می شود. یا در مقیات محلی خالقیت و نوآوری در صنایع دستی و بومی مطرح می گردد. . - Green, 2008 - شهر خالق مکانی برای رشد و نمو خالقیت ها در چهارچوب ارتباطی مناطق خالق است. شهر خالق منزلی برای خالقیت های هنری، نوآوری های علمی و تکنولوژ یکی و صدای رسای فرهنگ رو به رشد است.شهری که همه پتانسیل های خالق خود را به حالت بالفعل در آوردند، می توانند پرچم دار فعالیت های فرهنگی و توسعه پایدار باشد. در این شهر، هر شهروند با اعتماد خود ظرافت های علمی، هنری، فنی و فرهنگی خود را ارائه می کند. - ابراهیمی، - 1387
فرهنگ یک عنصر بسیار مهم در کیفیت زندگی شهروندان در شهر خالق است. بدین ترتیب سیستم فرهنگی این شهر متشکل از تبادالت سازمانی ،نوآوری ها ،مراسم وفستیوال هایی است که موجد کارآفرینی و خالقیت می شود.و عالوه بر ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان عاملی برای جذب گردشگران و باال بردن ارزش اقتصادی در زنجیره اقتصادی شهر نیز هست و بر این موضوع تاکید دارد که هر نوع رابطه ای بین شهروندان با سازمان ها و نماد ها بایستی مبنی بر اعتماد متقابل و مشارکت همگانی باشد. , - Landry 2006 -
پیشینه تحقیق
نعمتی و برندگی در سال 1391 پژوهشی ارائه دادند تحت عنوان گردشگری خلاق راهی به سوی توسعه که در آن تعبیر گردشگری پژوهشی را برای گردشگری خلاق به کار بردند و از میراث ناملموس شامل سنت های شفاهی ،هنرهای نمایشی ، آیین ها و رویدادها ،دانش و تجربیات مرتب با طبیعت ،جهان و صنایع دستی سنتی به عنوان مضامینی که با گردشگری خلاق هبستگی دارد نام برد.
در پژوهشی با عنوان بررسی نظریه شهر خلاق و ضرورت استفاده در برنامه ریزی شهری که در سال 96 انجام شده به مساله پیشرفت در شهرهای معاصر با توجه به خلاقیت شهروندان اشاره میکند. و بیان میدارد که پیشرفت تنها با نوآوری و ابتکار و مشارکت خلاق شهرواندان در عرصه های مختلف شهری حاصل می شود. در پژوهشی دیگر با عنوان اصفهان به عنوان شهرخلاق صنایع دستی با رویکرد توسعه گردشگری به توسعه ی گردشگری خلاق در ایران به ویژه در کلان شهرهای اصفهان به دلایلی نظیر وجود خرده فرهنگ های متعدد،غنای آثار فرهنگی و هنری واصالت صنایع خلاق از جمله صنایع دستی می پردازد.
روش تحقیق
در تحقیق حاضر از روند تحقیق توصیفی - تحلیلی استفاده شده است.روش و ابزار مورد استفاده تحقیق نیز مطالعات کتابخانه ای بررسی اسناد و مدارك معتبر می باشد.
مناطق خلاق
ویژگی های مناطق خالق
تا کنون مباحث مطرح در زمینه نظریه شهر خالق بیشتر به مناطق کالن شهر و شهر های بزرگ مربوط می شد و هر چه مقیات آن کلی تر می شود، اسات آن بیشتر به سنت و فرهنگ بومی می گراید. امروزه عناصر سنتی مانند صنایع دستی مانند یک صنعت کار آفرین و خالق ،تاثیر خود را بر توسعه شهر های میگذارد. از جمله ویژگی های بارز شهر خالق این است که مکانی جذاب برای کار و زندگی شهروندان - به خصوص برای نسل جوان - مکانی جذاب برای گردشگران - صنعت توریسم - توانمند در شکوفایی بخش های مختلف اقتصادی - از راه به کار گیری تکنولوژی و مدیریت صحیح آن - و همچنین مرکزی برای جذب سرمایه و فعالیت های بنگاه های مختلف اقتصادی - خوشه ها و مراکز تحقیقاتی بویژه در زمینه تکنولوژی های - high-tech می باشد - ابراهیمی، - 1387
شبکه منطقه ای شهر های خالق
شبکه های منطقه ای شهر های خالق در اکتبر سال 2004 توسط یونسکو درصد و هفتادمین مجمع عمومی شروع به کار کرد. هدف آن کمک به بازیابی پتانسیل های اقتصادی، اجتماعی، صنایع فرهنگی در راستای رشد هوشمند است که توسط نیرو های محلی بر پا می گردد تا شعار جهانی بیندیشیم و محلی عمل کنیم را به نتیجه برساند.
این شبکه شهری متشکل از هفت زمینه بوده که هر شهر با توچه به انرژی و ظرفیتی که به صنایع خالق اختصاص می دهد، الویت خود را در رابطه با آن انتخاب می کند این هفت زمینه الویت های فعالیتی شهر های خالق را تشکیل می دهند که عبارتند از: ادبیات ، سینما ، موسیقی ، مهارت و هنر فولک ، طراحی ، هنرهای رسانه ای و تغذیه در حال حاضر شهر های بسیاری عضو شبکه شهرهای خالق هستند و دریکی از زمینه های هفتگانه به فعالیت می پردازند.
از جمله این شهر ها می توان به شهر های «برلین» در آلمان و «بوئنس آیرت» در آرژانتین به عنوان شهر های خالق در زمینه ی طراحی، «سانتافو » در مکزیک و « آسوان» در مصربه به عنوان شهر های هنرهای مردمی «فلکور » اشاره نمود که با ایجاد نظم جدید در ساختار اقتصادی و ایجاد فرم های جدید، سازمان های تولید مناطق صنعتی قدیمی را به سوی پایداری رهنمون می سازد. از میان شهر های کشور ما نیز تعدادی دارای زمینه های بر شمرده شده هستند که می توانند با تکیه بر پتانسیل های فرهنگی و به کارگیری دانش روز در توسعه شهری به پویای و اعتالی شهری دست یابند. - unesco , 2007 -
